ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Με ένα εξαιρετικά ευαίσθητο ζήτημα αποφασίζει να ασχοληθεί στο τελευταίο του τεύχος το βρετανικό γκέι περιοδικό Attitude. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες του Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας της Αγγλίας (μπορείτε να τις διαβάσετε εδώ και εδώ) οι γκέι άντρες στη Βρετανία αντιμετωπίζουν μια σιωπηλή κρίση σε θέματα ψυχικής υγείας η οποία σε μεγάλο βαθμό παραμένει ακόμα ταμπού – τόσο για τους ίδιους όσο και για το δημόσιο σύστημα υγείας. Σύμφωνα με τις μελέτες οι γκέι άντρες έχουν πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να βιώνουν αισθήματα απομόνωσης, άγχους ή κατάθλιψης και να επιδεικνύουν αυτοκαταστροφική συμπεριφορά (απόπειρες αυτοκτονίας και καταχρήσεις) σε σχέση με τους ετεροφυλόφιλους. Τα προβλήματά αυτά επηρεάζουν τη στάση τους απέναντι στους υπόλοιπους γκέι, τη διάρκεια των σχέσεών τους αλλά και τα ρίσκα που παίρνουν στη σεξουαλική τους ζωή.

“Υπάρχει αυτό το κλισέ ότι το μόνο που κάνουμε είναι να διασκεδάζουμε” δηλώνει ο αρχισυντάκτης του περιοδικού. “Εδώ και δεκαετίες φωνάζουμε ότι δεν ντρεπόμαστε γι αυτό που είμαστε. Αν και είναι αλήθεια ότι δεν έχουμε κανένα λόγο να ντρεπόμαστε, στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου εύκολο να απαλλαγούμε από τις τραυματικές εμπειρίες που βιώσαμε σε πιο τρυφερές ηλικίες: φόβος, ταπεινώσεις, απομόνωση, μυστικοπάθεια, ντροπή.”

Οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας ξεκαθαρίζουν ότι το να είναι κανείς ομοφυλόφιλος από μόνο του δεν αποτελεί εμπόδιο στο να ζήσει μια πλήρη, ευτυχισμένη και συναισθηματικά γεμάτη ζωή. Το πρόβλημα είναι ότι οι γκέι ως μειονότητα μεγαλώνουν και ενηλικιώνονται μέσα σε ένα εχθρικό περιβάλλον που δεν μπορεί και δεν θέλει να τους αποδεχτεί και να καλύψει τις ανάγκες τους. Για να αντεπεξέλθουν υιοθετούν στρατηγικές που τους βοηθούν να επιβιώσουν, αλλά μακροπρόθεσμα μπορούν να επιβαρύνουν σημαντικά την ψυχολογική τους κατάσταση. Δύο είναι τα σημεία που θεωρούνται “κλειδί” στα προβλήματα ψυχικής υγείας των γκέι αντρών:

Χαμηλή αυτοεκτίμηση Από πολύ μικρή ηλικία, ένα αγόρι λαμβάνει από το οικογενειακό και σχολικό του περιβάλλον το μήνυμα ότι το να είναι “διαφορετικός” είναι κάτι αρνητικό και πρέπει να κάνει το παν για να καλυφθεί και να το κρύψει από τους γύρω του. Τα παιδιά που συνειδητοποιούν ότι κάτι δυσαρεστεί τους “μεγάλους”, συνήθως στρέφουν τα αρνητικά συναισθήματα στον ίδιο τους τον εαυτό, θεωρώντας ότι σε κάτι “φταίνε”. Οι επαφές με άλλους συνομήλικους τους επιβεβαιώνουν ότι “υστερούν” σε σχέση με τα άλλα αγόρια ή ότι αυτό που αισθάνονται είναι άσχημο, γελοίο και απαγορευμένο. Το αποτέλεσμα είναι η εσωστρέφεια, η απομόνωση, αισθήματα ντροπής και ανασφάλειας. Πολλοί γκέι έφηβοι παθιάζονται με το θέαμα, τη μουσική, το χορό και την καλλιτεχνική δημιουργία. Με αυτό τον τρόπο χτίζουν ένα “ασφαλές καταφύγιο”, ένα “κουκούλι” μέσα στο οποίο αισθάνονται ότι δεν τους αγγίζει η απόρριψη που εισπράττουν από τους άλλους.

‘Όπως γράφει ένας μπλόγκερ “η γκέι κοινότητα περιλαμβάνει πολλούς πληγωμένους ανθρώπους. Σε νεαρή ηλικία οι γκέι δεν έχουν πρότυπα μέσα στο σπίτι τους, δεν έχουν κανέναν να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τις ανασφάλειές τους. Βαθιά μέσα τους γνωρίζουν ότι είναι “διαφορετικοί” αλλά, όπως συνήθως συμβαίνει με τους νέους ανθρώπους, δεν αντιμετωπίζουν τη “διαφορετικότητά” τους σαν κάτι θετικό και υγιές. Καταλήγουν να πιστεύουν ότι είναι υποδεέστεροι, ανάξιοι να αγαπηθούν, πολίτες βήτα κατηγορίας.”

Ένα περιβάλλον έντονης σεξουαλικότητας Όταν ενηλικιωθούν οι γκέι ανακαλύπτουν ότι ο μοναδικός τρόπος για να γνωρίσουν και να συναναστραφούν με άλλους γκέι άντρες είναι μέσα από τις σεξουαλικές “πιάτσες”: ιστοσελίδες γνωριμιών, γκέι μπαρ, πάρκα, σάουνες κτλ. Ακριβώς στην ηλικία που για να μπορέσουν να σταθούν στα πόδια τους χρειάζονται συναισθηματική στήριξη από ανθρώπους που έχουν περάσει τα ίδια, ανακαλύπτουν ότι κρίνονται με μοναδικό κριτήριο το πόσο σεξουαλικά επιθυμητοί και διαθέσιμοι μπορούν να γίνουν. “Φανταστείτε να στέλναμε ένα κορίτσι να αποκτήσει τις πρώτες της ερωτικές εμπειρίες σε μπαρ για εργένηδες. Όλα αυτά είναι τραυματικά και επηρεάζουν την ψυχική υγεία. Η κοινωνική απόρριψη που έχουν βιώσει οι γκέι τους κάνει να παγιδεύονται στη σεξουαλική ελευθερία, που είναι και η μόνη που έχουν κατακτήσει” δηλώνει ένας γκέι ακτιβιστής από το Λονδίνο.

Οι συνέπειες όλων των παραπάνω είναι γνωστές: μην έχοντας που να στραφούν, πολλοί γκέι υιοθετούν τις καταχρήσεις (αλκοόλ, ναρκωτικά) σαν “φαρμακευτική αγωγή” για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά τους. Οι καταχρήσεις φέρνουν μαζί τους και επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές – ένα ακόμα δείγμα αυτοκαταστροφικής διάθεσης. Η συχνή εναλλαγή ερωτικών συντρόφων είναι ένας τρόπος να μην αφήνουν κανένα να τους πλησιάσει συναισθηματικά. Κι η επικριτική και αρνητική στάση τους απέναντι στους άλλους γκέι ένας τρόπος για να καλύψουν τα αρνητικά συναισθήματα που έχουν για τον εαυτό τους.

Τίποτα από όλα τα παραπάνω όμως δεν είναι μοιραίο και αναπόφευκτο. Όλοι μπορούμε να βελτιώσουμε την ψυχολογική μας κατάσταση, φτάνει να εντοπίσουμε που βρίσκεται το πρόβλημα και να αναζητήσουμε τρόπους για να το ξεπεράσουμε. Οι ειδικοί δίνουν μερικές πολύ απλές συμβουλές:

• Αναλάβετε την ευθύνη των πράξεών σας – δεν είστε αιώνιοι έφηβοι
  
  
• Αποδεχτείτε το σώμα σας – δεν θα σας αγαπήσει κανείς μόνο γι’ αυτό
  
  
• Σταματήστε τα αρνητικά σχόλια σε βάρος των άλλων
  
  
• Αντιμετωπίστε την εξάρτηση από το σεξ και κάθε μορφής εθισμό
  
  
• Κάντε παρέα με γκέι άντρες που δεν σας ελκύουν ερωτικά
  
  
• Βρείτε ένα ”μέντορα” – κάποιον γκέι μεγαλύτερης ηλικίας που έχει περάσει τα ίδια και μπορεί να σας βοηθήσει
  
  
• Ζητήστε τη βοήθεια ενός ειδικού αν χρειαστεί. Προσοχή! Ειδικά στην Ελλάδα όπου δεν υπάρχει καμία πιστοποίηση και ο καθένας μπορεί να δηλώνει “σύμβουλος ψυχικής υγείας” ή “θεραπευτής”, αυτό είναι μια πονεμένη ιστορία. Πριν επιλέξετε έναν ειδικό θα πρέπει οι ίδιοι να κάνετε μια έρευνα σε βάθος σχετικά με τις σπουδές και την επιστημονική του επάρκεια – καθώς και την επαγγελματική εμπειρία που έχει σε θέματα ψυχικής υγείας των ομοφυλόφιλων αντρών.