“ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΜΟΝΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ΑΝΤΡΕΣ”

“Στην Ιταλία υπάρχουν μόνο πραγματικοί άντρες” ήταν τα λόγια του Μουσολίνι που δεν το θεώρησε ποτέ αναγκαίο να επιβάλει κάποια νομοθεσία σε βάρος των ομοφυλόφιλων. Οι συλλήψεις τους ήταν πάντα αυθαίρετες και τιμωρία τους η εξορία στο Σαν Ντόμινο, ένα μικροσκοπικό νησάκι της Αδριατικής.

Τον ίδιο τίτλο έχει και ένα βιβλίο που σε μορφή κόμικ καταπιάνεται σε μορφή κόμικ με την τύχη των ομοφυλόφιλων κατά την περίοδο του ιταλικού φασισμού. Συγγραφέας του ο Λούκα ντε Σάντις που με την πολύτιμη βοήθεια της σκιτσογράφου Σάρα Κολαόνε διηγείται την ιστορία δύο δημοσιογράφων που αναλαμβάνουν να φέρουν στο φως όσα έχουν διαγραφεί από τα βιβλία της ιστορίας. Στη διάρκεια του ρεπορτάζ τους γνωρίζουν τον 75χρονο σήμερα Αντόνιο Αντζελικόλα, γνωστό και με το παρατσούκλι “Νινέλα”. Το έγκλημα για το οποίο καταδικάστηκε; Του άρεσε να επιδίδεται “στην παθητική ‘παιδεραστία’ ”. Η συνάντηση μαζί του ξαναζωντανεύει τις οδυνηρές αναμνήσεις μιας ολόκληρης εποχής. Μια συνέντευξη με το συγγραφέα του βιβλίου μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω:

Για ποιο λόγο αποφασίσετε να ασχοληθείτε με ένα τόσο άγνωστο θέμα;

Το 2001 ανακάλυψα μια συνέντευξη στο ιστορικό περιοδικό του ιταλικού γκέι κινήματος “Βαβυλωνία”. Ένας ηλικιωμένος ομοφυλόφιλος μιλούσε για την εξορία του στο αρχιπέλαγος Τρέμιτι της Αδριατικής. Ήταν μια ιστορία για την οποία δεν είχα ακούσει ποτέ τίποτα από κανέναν. Ανάμεσα στις γραμμές διέκρινες τη μειλιχιότητά του αλλά και την πίκρα ενός ανθρώπου που δεν έλαβε ποτέ την παραμικρή αναγνώριση για τα όσα είχε περάσει. Είχα δει βεβαίως ντοκιμαντέρ για τον εκτοπισμό των ομοφυλόφιλων στα ναζιστικά στρατόπεδα αλλά κανείς δεν είχε αναρωτηθεί τι συνέβαινε στην Ιταλία την ίδια περίοδο. Ήταν ένα κομμάτι της ιστορίας εντελώς άγνωστο. Μόνο μια ταινία υπάρχει με αυτό το θέμα: το “Μια Ιδιαίτερη Ημέρα” του Ετόρε Σκόλα. Ένα πραγματικά πανέμορφο φιλμ!

Ποιες ήταν οι ιστορικές σας πηγές;

Δεν υπήρχε κανένα βιβλίο στο οποίο να μπορώ να ανατρέξω, παρά μόνο μια έρευνα που είχε γίνει τη δεκαετία του ‘80. Κανείς δεν μιλούσε γι’ αυτές τις ιστορίες, τα θύματα δεν ήθελαν να ξύσουν παλιές πληγές. Αναγκάστηκα λοιπόν να αναζητήσω υλικό στα αρχεία του κράτους. Μάζεψα ντοκουμέντα, επιστολές και κάποιες σπάνιες συνεντεύξεις. Δεν είμαι ιστορικός αλλά σεναριογράφος. Παρόλα αυτά αν με ρωτήσετε κατά πόσο το βιβλίο είναι πιστό στην πραγματικότητα, θα σας απαντήσω ότι δεν έχω επινοήσει τίποτα. Κάθε πρόσωπο και κάθε γεγονός είναι πραγματικά. Υπάρχουν ακόμα και διάλογοι που έχουν μεταφερθεί λέξη προς λέξη!


Η Νινέλα βρίσκει στην εξορία κάτι σαν καταφύγιο. Λέει μάλιστα ότι κάποιοι έκλαιγαν όταν έπρεπε να εγκαταλείψουν το νησί. Πώς το εξηγείτε; Μήπως τελικά οι ομοφυλόφιλοι στην Ιταλία είχαν καλύτερη τύχη από ό,τι σε άλλα μέρη της Ευρώπης;

Σίγουρα είχαν καλύτερη τύχη σε σχέση με τους γερμανούς, τους αυστριακούς, τους γάλλους και τους πολωνούς αλλά η άρνηση της ίδιας τους της ύπαρξης έχει κάτι από τη βαρβαρότητα της εξολόθρευσης. Από την άλλη, πιστεύω πως δεν είναι τυχαίο ότι κάποιες από αυτές τις χώρες έχουν νόμους για την προστασία των ομοφυλόφιλων, ενώ η Ιταλία έχει μείνει τόσο πίσω.


Πέρα από την ιστορική μαρτυρία, βάζετε το ζήτημα της θέσης των ομοφυλόφιλων στις σύγχρονες κοινωνίες. Η Ιταλία έχει μείνει πίσω στο ζήτημα των ΛΟΑΔ δικαιωμάτων. Πώς υποδέχτηκαν οι ιταλοί το βιβλίο σας;

Δυστυχώς στην Ιταλία ακόμα και σήμερα “υπάρχουν μόνο πραγματικοί άντρες”! Οι ομοφυλόφιλοι συνεχίζουν να θεωρούνται ανύπαρκτοι, δεν έχουμε προχωρήσει καθόλου σε αυτό το ζήτημα. Και δεν μιλάω μόνο για το γάμο ή την υιοθεσία. Πέρσι η Βουλή απέρριψε ένα νομοσχέδιο για την καταπολέμηση της ομοφοβίας – ακόμα και βουλευτές της αριστεράς ψήφισαν εναντίον! Παρόλα αυτά η υποδοχή ήταν πολύ θερμή και το βιβλίο κέρδισε το πρώτο βραβείο στο φεστιβάλ κόμικ που έγινε στη Νάπολι. Μπορεί οι ομοφυλόφιλοι στην Ιταλία να μην έχουν δικαιώματα, αλλά διατηρούν το ενδιαφέρον και την περιέργειά τους. Και η τέχνη είναι πάντα ένας καλός τρόπος για να προχωρήσουν τα πράγματα.

Ποια είναι η κατάσταση στο Σαν Ντόμινο σήμερα; Είναι τόπος μνήμης για τους γκέι;

Κανείς δεν πάει στο νησί, υπάρχουν ακόμα και ιταλοί ομοφυλόφιλοι που δεν γνωρίζουν την ιστορία του μέρους…Κι αυτοί που είχαν εξοριστεί εκεί, δεν σκέφτηκαν ποτέ να επιστρέψουν. Το μόνο που θέλουν είναι να ξεχάσουν…

Οι δημιουργοί του βιβλίου.