ΓΚΕΪ ΓΑΜΟΙ Α ΛΑ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΑ: Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

[Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα της εφημερίδας Athens Voice όπου μπορείτε να διαβάσετε και τα σχετικά σχόλια.]

UPDATE: O νόμος "περί προστασίας του γάμου" είναι αντισυνταγματικός και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να αναγνωρίζει όλους τους γάμους που τελούνται σύμφωνα με τους νόμους της κάθε πολιτείας, χωρίς διακρίσεις. Αυτό αποφάσισε πριν από λίγο (26 Ιουνίου, 5:15 ώρα Ελλάδος) το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ με πλειοψηφία 5-4.

Στην υπόθεση της Καλιφόρνιας, επίσης με πλειοψηφία 5-4, το Δικαστήριο απέφυγε να κρίνει επί της ουσίας προβάλλοντας ένα διαδικαστικό ζήτημα: Εφόσον η πολιτεία της Καλιφόρνιας δεν κινήθηκε δικαστικά για να υπερασπιστεί την απαγόρευση των γάμων, δεν μπορεί να εκπροσωπείται νόμιμα από αυτόκλητες "οργανώσεις πολιτών". Αυτό σημαίνει ότι ισχύουν οι αποφάσεις των κατώτερων δικαστηρίων και οι γάμοι επιστρέφουν σύντομα στη μεγαλύτερη πολιτεία των ΗΠΑ. Με αυτό τον τρόπο το Δικαστήριο απέφυγε να θίξει παρόμοιες απαγορεύσεις που ισχύουν σε 35 άλλες πολιτείες και όχι μόνο: Στην άλλη τους απόφαση οι δικαστές αναφέρουν ξεκάθαρα ότι η νομοθεσία περί γάμου αποτελεί "αδιαμφισβήτητη αρμοδιότητα" της κάθε πολιτείας, και όχι θεμελιώδες συνταγματικό δικαίωμα των πολιτών σε ολόκληρη τη χώρα.

Μέσα από τις παρακάτω οκτώ ερωταπαντήσεις θα προσπαθήσουμε να ξεκαθαρίσουμε το ιδιαίτερα περίπλοκο νομικό παρασκήνιο πίσω από τις δύο αποφάσεις:

Τι είναι το Ανώτατο Δικαστήριο;

Εννιά ισόβιοι δικαστές που προτείνονται από τον εκάστοτε πρόεδρο, όμως ο διορισμός τους πρέπει να εγκριθεί από την πλειοψηφία της Γερουσίας. Βρίσκονται στην κορυφή του ομοσπονδιακού συστήματος δικαιοσύνης και αποφασίζουν για ζητήματα συνταγματικότητας των νόμων αλλά και για τα όρια της δικαιοδοσίας της ομοσπονδιακής εξουσίας σε σχέση με τη δικαιοδοσία των πολιτειών. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η κάθε μία από τις πενήντα πολιτείες έχει δικό της Σύνταγμα, δικό της κυβερνήτη, νομοθετικά σώματα και πολιτειακά δικαστήρια.

Ποια είναι η σύνθεση του Ανώτατου Δικαστηρίου σήμερα;

Πέντε δικαστές έχουν προταθεί από ρεπουμπλικάνους προέδρους και απαρτίζουν το συντηρητικό μπλοκ. Τέσσερις έχουν προταθεί από δημοκρατικούς προέδρους και αποτελούν το προοδευτικό μπλοκ. Πάντως ένας από τους πέντε συντηρητικούς δικαστές θεωρείται μετριοπαθής και στο παρελθόν έχει συντάξει δύο ιστορικές αποφάσεις που καταργούσαν νομοθετικές διακρίσεις σε βάρος των ομοφυλόφιλων.

Ποια είναι η νομική κατάσταση σχετικά με τον γάμο ομοφύλων σήμερα;

36 πολιτείες (με γαλάζιο χρώμα στον χάρτη) απαγορεύουν ρητά τον γάμο μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. Οι περισσότερες έχουν προσθέσει μέσω δημοψηφίσματος και σχετική διάταξη στο σύνταγμά τους. Πάντως οκτώ από αυτές (με ροζ σύμβολο στον χάρτη) έχουν θεσπίσει κάποιο σύμφωνο συμβίωσης για τα ζευγάρια ίδιου φύλου. Δώδεκα πολιτείες (με μπλε χρώμα στον χάρτη) έχουν αναγνωρίσει τον γάμο ομοφύλων. Η μεγαλύτερη είναι η Νέα Υόρκη και μαζί συγκεντρώνουν το 18% του συνολικού πληθυσμού. Ακόμα κι εκεί όμως πρόκειται για γάμους "λάιτ".

Γιατί γάμοι "λάιτ";

Βάσει του νόμου "περί προστασίας του γάμου" που ψηφίστηκε από το Κογκρέσο το 1996, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει γάμους ατόμων του ίδιου φύλου ακόμα και στις πολιτείες όπου αυτοί τελούνται νόμιμα. Αυτό σημαίνει ότι τα ζευγάρια που έχουν παντρευτεί στις 12 πολιτείες όπου αυτό επιτρέπεται, δεν μπορούν να επωφεληθούν από τις απαλλαγές και τις ελαφρύνσεις που προβλέπει για τους παντρεμένους η ομοσπονδιακή φορολογία. Δεν αναγνωρίζονται ως ζευγάρια από τα ομοσπονδιακά προγράμματα κοινωνικής ασφάλισης. Δεν αναγνωρίζονται ούτε από την Υπηρεσία Μετανάστευσης που μπορεί ανά πάσα στιγμή να απελάσει έναν ξένο υπήκοο, ακόμα κι αν είναι νόμιμα παντρεμένος με αμερικάνο του ίδιου φύλου.

Επιπλέον βάσει του ίδιου νόμου, ούτε οι υπόλοιπες πολιτείες είναι υποχρεωμένες να αναγνωρίζουν αυτούς τους γάμους. Αυτό σημαίνει ότι ένα ζευγάρι που είναι παντρεμένο σε μία πολιτεία, παύει να θεωρείται παντρεμένο αν μετακομίσει σε κάποια άλλη, ενώ σε αυτή την περίπτωση οι δύο σύζυγοι δεν μπορούν καν να ζητήσουν διαζύγιο! Ένας καφκικός εφιάλτης τον οποίο δεν αντιμετωπίζει κανένα ετερόφυλο ζευγάρι, αφού γι' αυτά ισχύουν κανονικά οι διατάξεις του οικογενειακού δικαίου της πολιτείας στην οποία μετακόμισαν.

Τί μπορεί να κάνει για αυτό το Ανώτατο Δικαστήριο;

Μια χήρα από τη Νέα Υόρκη έχει προσφύγει ζητώντας να κηρυχθεί αντισυνταγματικός ο νόμος "περί προστασίας του γάμου" με βάση την αρχή της ισονομίας. Νόμιμα παντρεμένη με γυναίκα στη Νέα Υόρκη, αναγκάστηκε μετά τον θάνατο της συζύγου της να πληρώσει ένα υπέρογκο ποσό ως φόρο κληρονομιάς (Μπορείτε να διαβάσετε την ιστορία της εδώ). Αν οι ομοσπονδιακές αρχές τις αντιμετώπιζαν ως παντρεμένες δεν θα χρειαζόταν να πληρώσει ούτε ένα δολάριο. Η κυβέρνηση Ομπάμα συμφωνεί μαζί της, θεωρεί όμως ότι το Δικαστήριο είναι το μόνο αρμόδιο να αποφανθεί για ζητήματα συνταγματικότητας.

Αυτή είναι η μία υπόθεση που εκδικάζει το Δικαστήριο. Ποια είναι η δεύτερη;

Η δεύτερη υπόθεση αφορά το δικαστικό σίριαλ των γάμων στην Καλιφόρνια που μετράει ήδη πέντε χρόνια. Το καλοκαίρι του 2008 το Ανώτατο Δικαστήριο της μεγαλύτερης πολιτείας των ΗΠΑ έκρινε ότι ο γάμος αποτελεί συνταγματικό δικαίωμα για όλους. Μέσα στους επόμενους μήνες 18 χιλιάδες γκέι και λεσβιακά ζευγάρια ενώθηκαν με τα δεσμά του γάμου, όμως οι αντίπαλοι του μέτρου μάζεψαν υπογραφές προκειμένου να ακυρώσουν τη δικαστική απόφαση με δημοψήφισμα. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν αρνητικό και οι γάμοι "σχόλασαν". Έκτοτε οι υπέρμαχοι του γάμου προσέφυγαν στην ομοσπονδιακή δικαιοσύνη που τους δικαίωσε τρεις φορές με το σκεπτικό ότι το δημοψήφισμα αφαίρεσε με αυθαίρετο τρόπο δικαιώματα που απολάμβανε μια κατηγορία πολιτών. Μετά από συνεχείς εφέσεις, η υπόθεση έφτασε τελικά στο ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο που καλείται να λάβει τελεσίδικη απόφαση.

Οι γάμοι στην Καλιφόρνια καταργήθηκαν "δημοκρατικά" με δημοψήφισμα. Τι έχει αλλάξει από τότε;

Η κοινή γνώμη δείχνει να έχει μεταστραφεί σε σημαντικό βαθμό, και σε αυτό συνέβαλλε η απόφαση του προέδρου Ομπάμα να ταχθεί δημόσια υπέρ του γάμου ομοφύλων. Πέρσι για πρώτη φορά οι ψηφοφόροι σε τέσσερις πολιτείες ενέκριναν τον γάμο ομοφύλων με δημοψήφισμα, ενώ πλέον η πλειοψηφία των αμερικάνων δηλώνει υπέρ στις δημοσκοπήσεις. Υπάρχουν όμως σημαντικές γεωγραφικές διαφοροποιήσεις: στις πιο συντηρητικές πολιτείες της ενδοχώρας και του Νότου, η πλειοψηφία παραμένει εχθρική.

Πώς μπορεί να επηρεάσει η υπόθεση της Καλιφόρνιας τους γάμους στην υπόλοιπη χώρα;

Το Δικαστήριο μπορεί να λάβει μια απόφαση που θα αφορά μόνο τις ιδιαιτερότητες της συγκεκριμένης υπόθεσης στην Καλιφόρνια. Μπορεί όμως, με αφορμή αυτή την υπόθεση, να αποφασίσει ότι ο γάμος αποτελεί βάσει του Συντάγματος θεμελιώδες δικαίωμα για όλα τα ζευγάρια σε ολόκληρη τη χώρα. Κάτι τέτοιο θα προκαλέσει σημαντικές πολιτικές αντιδράσεις, ιδίως στις νότιες πολιτείες. Ταυτόχρονα όμως θα επιλύσει μια για πάντα τις δαιδαλώδεις γραφειοκρατικές επιπλοκές που προκύπτουν όταν κάποιες πολιτείες δεν αναγνωρίζουν τους γάμους που τελούνται σε κάποιες άλλες, αλλά και το σίριαλ των ατελείωτων δικαστικών προσφυγών τόσο στα πολιτειακά, όσο και στα ομοσπονδιακά δικαστήρια.

Μένει να δούμε κατά πόσο οι δικαστές θα τολμήσουν να δώσουν οριστική λύση στο ζήτημα. Χωρίς να ξεχνάμε ότι το συγκεκριμένο δικαστικό σίριαλ παραμένει εξαιρετικά επικερδές τόσο για τη βιομηχανία των τεράστιων δικηγορικών γραφείων που ανθούν στις ΗΠΑ όσο και για τις εταιρείες που αναλαμβάνουν με το αζημίωτο τον επηρεασμό της πολιτικής διαδικασίας - τα λεγόμενα lobbies...

ΠΕΡΗΦΑΝΟΙ ΜΠΑΜΠΑΔΕΣ: ΔΥΟ ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ

[Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα της εφημερίδας Athens Voice όπου μπορείτε να διαβάσετε και τα σχετικά σχόλια.]

H ιστορία τους έγινε γνωστή όταν τη δημοσίευσαν οι New York Times με τον τίτλο "Βρήκαμε τον γιο μας στο μετρό". Το 2000 ο Ντάνι, ένας κοινωνικός λειτουργός, βρήκε ένα νεογέννητο βρέφος που κάποιοι είχαν εγκαταλείψει στις σκάλες του μετρό στη Νέα Υόρκη. Όταν τον κάλεσε να καταθέσει, η δικαστίνα που ανέλαβε την υπόθεση τον ρώτησε αν τον ενδιέφερε να υιοθετήσει το παιδί μαζί με τον σύντροφό του Πίτερ. Παρά τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζαν εκείνη την περίοδο, το ζευγάρι δέχτηκε και –πριν προλάβουν να συνειδητοποιήσουν τι είχε συμβεί– είχαν τον μικρό Κέβιν στο σπίτι τους για τα Χριστούγεννα. Δώδεκα χρόνια αργότερα, μόλις η πολιτεία της Νέας Υόρκης θεσμοθέτησε τον γάμο για τα ζευγάρια ίδιου φύλου, ο γιος τους είχε την ιδέα να ζητήσουν από την ίδια δικαστίνα να τους παντρέψει. Εκείνη δέχτηκε αμέσως και όταν την ρώτησαν τι ήταν αυτό που την είχε κάνει τότε να τους αναθέσει το παιδί, τους απάντησε: «Είχα ένα προαίσθημα. Δεν είχα δίκιο;» Δείτε τους ευτυχείς μπαμπάδες να διηγούνται τη συγκινητική τους ιστορία στον δημοσιογράφο Άντερσον Κούπερ.

 

«Μπαμπά σταμάτα να μιλάς!» Στο 15:13 του παρακάτω αξιολάτρευτου βίντεο, ο 4χρονος Έμετ χάνει την υπομονή του με τα καμώματα των μεγάλων και προσπαθεί αν κλείσει το στόμα του πατέρα του Πολ. Μαζί με τον σύντροφό του Τζέιμς και τους δίδυμους γιους τους Έμετ και Γκάμπριελ, ο Πολ κλήθηκε να καταθέσει ενώπιον επιτροπής του νομοθετικού σώματος της Μινεσότα που εξέταζε το νομοσχέδιο για τους γάμους ατόμων του ίδιου φύλου. Παιδίατρος στο επάγγελμα, ο Πολ μας θυμίζει την πρόσφατη έκθεση της Αμερικάνικης Παιδιατρικής Ακαδημίας σύμφωνα με την οποία η γονεϊκή ικανότητα και η οικογενειακή ασφάλεια δεν έχουν να κάνουν με τον σεξουαλικό προσανατολισμό του ζεύγους. Και όταν ο μπόμπιρας προσπαθεί να κλείσει το μικρόφωνο, σχολιάζει γελώντας: «Μου είχαν πει ότι δεν πρέπει να βγαίνεις στις κάμερες με παιδιά ή ζώα». Τελικά η παρέμβασή τους είχε χάπι-εντ, αφού μερικές εβδομάδες αργότερα η Μινεσότα έγινε η 12η πολιτεία των ΗΠΑ που αναγνώρισε τους γάμους ομοφύλων.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ATHENS PRIDE 2013

[Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο της εφημερίδας Athens Voice όπου μπορείτε να διαβάσετε και τα σχετικά σχόλια.]

 
               

ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΑΣΗ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΩΝ

[Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο της εφημερίδας Athens Voice όπου μπορείτε να διαβάσετε και τα σχετικά σχόλια.]

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ομοφοβίας στις 17 Μαΐου, το ευρωπαϊκό τμήμα της ILGA (Διεθνούς Ομοσπονδίας Ομοφυλόφιλων, Αμφιφυλόφιλων και Διεμφυλικών ατόμων) έδωσε στη δημοσιότητα την ετήσια έκθεσή του που βαθμολογεί αναλυτικά τη νομοθεσία και τις πολιτικές 47 ευρωπαϊκών κρατών απέναντι στις σεξουαλικές μειονότητες. Η Ελλάδα συγκεντρώνει βαθμολογία 28 με άριστα το 100 και κατατάσσεται στην 24η θέση.

Η βαθμολογία της κάθε χώρας προσδιορίζεται από τις επιδόσεις της σε έξι πεδία:

• την αναγνώριση των ζευγαριών ίδιου φύλου και της ομογονεϊκότητας στο οικογενειακό δίκαιο
• την πολιτική του κράτους ως προς την καταπολέμηση των διακρίσεων στην οικονομική σφαίρα (απασχόληση, παροχή υπηρεσιών κτλ)
• τις νομικές διαδικασίες που προβλέπονται σχετικά με την αλλαγή φύλου
• την ελευθερία της έκφρασης και την ελεύθερη διοργάνωση εκδηλώσεων
• τον κολασμό της διέγερσης μίσους και των εγκλημάτων με ομοφοβικό κίνητρο
• την παροχή ασύλου σε άτομα που διώκονται στις χώρες τους

Η Ελλάδα συγκεντρώνει χαμηλή βαθμολογία στα τρία πρώτα και υψηλότερη στα τρία τελευταία. Η βαθμολογία του κάθε κράτους εξαρτάται πλέον όχι μόνο από την ύπαρξη σχετικής νομοθεσίας, αλλά και από τα διοικητικά μέτρα που λαμβάνονται για την εφαρμογή της. Το οικογενειακό δίκαιο της χώρας μας δεν παρέχει καμία αναγνώριση στα ζευγάρια ίδιου φύλου. Πέρα από τον γάμο και την υιοθεσία, έχουν αποκλειστεί από το προβληματικό σύμφωνο συμβίωσης του 2008 αλλά και τη νομοθεσία περί υποβοηθούμενης αναπαραγωγής του 2002 (όπως είδαμε εδώ).

Για την ίση μεταχείριση των ομοφυλόφιλων στην απασχόληση υπάρχει ο νόμος 3304 του 2005, η πρακτική εφαρμογή του όμως κρίνεται από πλημμελής έως ανύπαρκτη. Οι νόμοι 3719/2008 και 4139/2013 προβλέπουν αυξημένες ποινές για εγκλήματα που έχουν κίνητρο τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου του θύματος. Τέλος η αλλαγή φύλου αναγνωρίζεται δικαστικά μόνο μετά από πλήρη και μη αναστρέψιμη χειρουργική επέμβαση.

Την υψηλότερη βαθμολογία που απέχει όμως από το άριστα (77%) συγκεντρώνει το Ηνωμένο Βασίλειο. Όπως φαίνεται στον χάρτη (κάντε κλικ για μεγέθυνση), αν είσαι ομοφυλόφιλος και γεννηθείς στην Ευρώπη καλύτερα να βρίσκεσαι κοντά στον ωκεανό, καθώς την πρώτη δεκάδα (με ποσοστά που πλησιάζουν ή υπερβαίνουν το 60%) συμπληρώνουν χώρες που βρέχονται από τον Ατλαντικό: Από βορρά προς νότο, οι τέσσερις σκανδιναβικές, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Δεν είναι τυχαίο ότι όλες τους αναγνωρίζουν πλέον τον γάμο ατόμων του ίδιου φύλου. Το παράδοξο είναι ότι –παρά την υψηλότερη βαθμολογία της– αυτό δεν συμβαίνει στην Αγγλία όπου η σχετική νομοθεσία αναμένεται να ψηφιστεί μέχρι το τέλος του έτους. Αν βέβαια το επιτρέψουν οι διογκούμενες αντιδράσεις εντός του συντηρητικού κόμματος...

 

Με έντονο πράσινο οι χώρες που αναγνωρίζουν τον γάμο για τα ζευγάρια ίδιου φύλου. Με χακί οι χώρες όπου ισχύει κάποιο σύμφωνο συμβίωσης.

Η έκθεση τονίζει την άνοδο βίαιων ακροδεξιών κινημάτων στην Ουγγαρία και την Ελλάδα καθώς και την έξαρση της ομοφοβικής βίας με αφορμή το νομοσχέδιο για τον γάμο ομοφύλων στη Γαλλία. Τα κατεχόμενα από τον τουρκικό στρατό εδάφη της Κύπρου αποτελούν το μόνο ευρωπαϊκό έδαφος όπου η ομοφυλοφιλία συνεχίζει να αποτελεί ποινικό αδίκημα. Η κατάσταση όμως παρουσιάζεται ζοφερή σε ολόκληρο το ανατολικό τμήμα της Ευρώπης, με έξι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες να συγκεντρώνουν βαθμολογίες κάτω του 20%. Αρνητική πρωταθλήτρια είναι η Ρωσία με ποσοστό μόλις 7%, όμως στην ίδια χαμηλή κατηγορία βρίσκουμε επίσης την Τουρκία και τρεις χώρες των Βαλκανίων (την πΓΔΜ, τη Βουλγαρία και το Κοσσυφοπέδιο). Τον πήχη του 20% καταφέρνει να αγγίξει (οριακά) η Κύπρος...

Το κατά κεφαλήν εισόδημα δεν αποτελεί ασφαλή δείκτη σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων, καθώς η Ελβετία και το Λουξεμβούργο σχεδόν ισοβαθμούν με την Ελλάδα – για να μην μιλήσουμε για τις ακόμα χαμηλότερες επιδόσεις φορολογικών παραδείσων όπως το Μονακό και το Λιχτενστάιν. Από την άλλη, η φτωχή Πορτογαλία της κρίσης καταφέρνει να πλασαριστεί μέσα στην πρώτη εξάδα. Μόνιμη απογοήτευση για το δυτικό τμήμα της Ευρώπης αποτελεί η Ιταλία που βρίσκεται πολύ κάτω από την Ελλάδα, με ποσοστό μόλις 19%. Όπως έχουμε δει, η αδιαφορία των πολιτικών στη χώρα-προπύργιο της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας είναι χαρακτηριστική.