ΠΟΙΟ ΗΤΑΝ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ «ΚΟΡΙΤΣΙ ΑΠΟ ΤΗ ΔΑΝΙΑ»;

[Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο της εφημερίδας Athens Voice όπου μπορείτε να αφήσετε και τα δικά σας σχόλια. Όπως μπορείτε να δείτε και στο τέλος αυτής της ανάρτησης, η δημοσίευση βρέθηκε στην πρώτη θέση της λίστας με τα πιο διαβασμένα της A.V. την περασμένη εβδομάδα. Σας ευχαριστώ!]

Μύθοι και αλήθειες μιας χολιγουντιανής ταινίας.

Για δεύτερη εβδομάδα παίζεται στους αθηναϊκούς κινηματογράφους η ταινία «Το κορίτσι από τη Δανία» που χάρισε δύο οσκαρικές υποψηφιότητες στο πρωταγωνιστικό δίδυμο των Έντι Ρεντμέιν και Αλίσια Βικάντερ. Και ήδη η υποδοχή της από το αθηναϊκό κοινό έχει υπάρξει πολύ θερμότερη σε σχέση με τις μέτριες κριτικές που δημοσιεύτηκαν στον τύπο. Η ταινία στηρίζεται σε μία λογοτεχνική εκδοχή της ζωής της Λίλι Έλμπε που θεωρείται από πολλούς το πρώτο άτομο που προχώρησε σε επέμβαση επαναπροσδιορισμού του φύλου. Μόνο που όπως θα δούμε παρακάτω, ούτε το όνομά της ήταν Λίλι Έλμπε, ούτε ήταν το πρώτο άτομο που προχώρησε σε τέτοια επέμβαση. Η ταινία εστιάζει σε μεγάλο βαθμό στον γάμο της Γκέρτα Γκότλιμπ, διάσημης ζωγράφου στο Παρίσι του μεσοπολέμου, με τον συνάδελφο και συμπατριώτη της από τη Δανία Έιναρ Βέγκενερ και τη σταδιακή μεταμόρφωση του τελευταίου σε Λίλι. Πρόκειται για μια πραγματική ιστορία που έκανε πάταγο στην Ευρώπη της δεκαετίας του '30. Όμως ακριβώς για αυτό τον λόγο τα όρια ανάμεσα στην αλήθεια και τη μυθοπλασία είναι αρκετά δυσδιάκριτα, ενώ η ταραγμένη ευρωπαϊκή ιστορία και οι προκαταλήψεις εκείνης της περιόδου τα κάνουν ακόμα πιο μπερδεμένα.

Πώς ήταν στην πραγματικότητα ο γάμος της Γκέρτα με τον Έιναρ;

Στην ταινία ο Έιναρ ανακαλύπτει σταδιακά πως αισθάνεται γυναίκα μέσα από ένα παιχνίδι παρενδυσίας το οποίο ξεκινάει με προτροπή της γυναίκας του. Η τελευταία στέκεται στο πλευρό του όταν εκδηλώνεται η δυσφορία φύλου (οι κράμπες στο στομάχι και οι αιμορραγίες από τη μύτη είναι πραγματικά περιστατικά) όμως ο ίδιος μένει κλεισμένος στο σπίτι μην τολμώντας να ξεμυτίσει έξω και η ίδια εμφανίζεται ως «πληγωμένη σύζυγος» που θρηνεί για τον άντρα που χάνει σιγά-σιγά. Στην πραγματικότητα ο γάμος του Έιναρ με την Γκέρτα ίσως ήταν πολύ πιο αντισυμβατικός από την αρχή. Είναι γνωστό ότι το ζευγάρι αναγκάστηκε να φύγει για το Παρίσι από το 1912 καθώς η παρενδυσία του Έιναρ ήταν ήδη γνωστή και είχε προκαλέσει σκάνδαλο στην κοινωνία της Κοπεγχάγης. Στο Παρίσι ζούσαν μαζί ανοιχτά ως δύο γυναίκες, ενώ είναι γνωστό το καλλιτεχνικό ενδιαφέρον της Γκέρτα για τη λεσβιακή σεξουαλικότητα. Πολλοί από τους πίνακές της αποπνέουν έντονο γυναικείο ομοερωτισμό, ενώ είχε κάνει και καθαρά λεσβιακές εικονογραφήσεις για ένα βιβλίο για τη ζωή του Καζανόβα. Και είναι ακριβώς αυτό το στοιχείο της πιθανής αμφιφυλοφιλίας της Γκέρτα Γκότλιμπ που απουσιάζει παντελώς από την ταινία.

Ομοερωτικές εικονογραφήσεις δια χειρός της Γκέρτα Γκότλιμπ

Υπάρχουν όντως οι πίνακες της Λίλι που παρουσιάζονται στην ταινία;

Όχι, οι συγκεκριμένοι πίνακες φτιάχτηκαν από τους παραγωγούς της ταινίας για να ταιριάζουν με τη φυσιογνωμία του πρωταγωνιστή της. Όμως είναι αλήθεια πως η Γκέρτα Γκότλιμπ χρησιμοποίησε τη Λίλι ως μοντέλο σε μερικούς από τους πιο διάσημους πίνακές της. Ορισμένους από αυτούς μπορείτε να δείτε παρακάτω. Χάρη στην ταινία, το ενδιαφέρον του κόσμου της τέχνης για το έργο της Γκέρτα Γκότλιμπ έχει αναζωπυρωθεί και μια αναδρομική έκθεση τρέχει στο Μουσείο μοντέρνας τέχνης του Άρκεν στη Δανία μέχρι τον Μάιο του 2016.

«H Λίλι με μια βεντάλια από πούπουλα»

«Μια καλοκαιρινή μέρα». Είναι ο μοναδικός πίνακας που απεικονίζει τόσο τον Έιναρ Βέγκενερ (είναι όρθιος και ζωγραφίζει) όσο και το γυναικείο alter ego του, τη Λίλι (ξαπλωμένη και γυμνή σε πρώτο πλάνο)

«Λίλι, η Ντάμα Κούπα»

«Δύο κοκότες: Η Λίλι με μια φίλη της»

Ποιες βιογραφικές ανακρίβειες περιέχει η ταινία;

Η ταινία στηρίζεται στο ομώνυμο μπεστ-σέλερ του Ντέιβιντ Έμπερχοφ που κυκλοφόρησε το 2000, ενώ και το βιβλίο «Από άντρας σε γυναίκα» που στηρίζεται στα ημερολόγια της Λίλι, εκδόθηκε μετά τον θάνατό της και δεν το επιμελήθηκε η ίδια αλλά ένας δανός εκδότης. Το όνομα Λίλι Έλμπε ήταν επινόηση μιας δανέζας δημοσιογράφου αφού το πραγματικό της όνομα μετά την αλλαγή φύλου ήταν Λίλι Έλβενες (που σημαίνει «ποτάμι» στα δανέζικα). Επινόηση της δημοσιογράφου (η οποία έγραψε τρία γαργαλιστικά άρθρα για την περίπτωσή της τη δεκαετία του '30) ήταν και η απόλυτη διχοτόμηση ανάμεσα στον αρσενικό Έιναρ και τη θηλυκή Λίλι, τους οποίους παρουσίασε ως δύο ξεχωριστές προσωπικότητες που συμβίωναν στο ίδιο σώμα. Στην ταινία δεν γίνεται καμία αναφορά στην ακύρωση του γάμου με την Γκέρτα από τον βασιλιά της Δανίας όταν οι δημόσιες υπηρεσίες έκαναν δεκτή την αλλαγή φύλου της Λίλι, ούτε και στον μετέπειτα γάμο της Γκέρτα με έναν ιταλό αξιωματικό. Στην πραγματικότητα η Γκέρτα δεν ήταν μαζί με τη Λίλι στην τελευταία και μοιραία επέμβασή της, αλλά της έστειλε λουλούδια. Επίσης καμία αναφορά δεν γίνεται στον γάλλο έμπορο τέχνης Κλοντ Λεζέν με τον οποίο συνδέθηκε η Λίλι μετά τις πρώτες επεμβάσεις και τον οποίο σκόπευε να παντρευτεί. Αντίθετα η ταινία εστιάζει στον εντελώς φανταστικό χαρακτήρα του Χανς, που παρουσιάζεται ως παιδικός φίλος του Έιναρ που ερωτοτροπεί με τη γυναίκα του.

Ποια είναι η αλήθεια για τις χειρουργικές επεμβάσεις που «μεταμόρφωσαν» τον Έιναρ σε Λίλι;

Ο Έιναρ δεν υποβλήθηκε σε δύο επεμβάσεις όπως φαίνεται στην ταινία, αλλά σε πέντε. Κάτι που δεν βλέπουμε στην ταινία είναι ότι είχε πάρει την απόφαση να αυτοκτονήσει την Πρωτομαγιά του 1930, όταν τον Φεβρουάριο της ίδιας χρονιάς ήρθε σε επαφή με τον γερμανοεβραίο καθηγητή Μάγκνους Χίρσφελντ, πρωτοπόρο της σεξολογίας που έγινε διάσημος για τις μελέτες του σχετικά με την ομοφυλοφιλία και τη διεμφυλικότητα. Μάλιστα η πρώτη εγχείρηση αφαίρεσης των όρχεων έγινε την ίδια χρονιά στο ινστιτούτο του Χίρσφελντ στο Βερολίνο, το οποίο κατέστρεψαν οι ναζί μόλις τρία χρόνια αργότερα μαζί με όλα τα πολύτιμα αρχεία του. Αυτή η επέμβαση δεν ήταν η πρώτη στον κόσμο, καθώς είναι γνωστές τουλάχιστον τρεις αντίστοιχες περιπτώσεις στο ινστιτούτο Χίρσφελντ πριν τη Λίλι. Όμως η δική της τράβηξε τα φώτα της δημοσιότητας όταν στη συνέχεια απευθύνθηκε στον γυναικολόγο Κουρτ Βάρνερκρος από τη Δρέσδη (τον οποίο βλέπουμε στην ταινία), ο οποίος αποφάσισε να «διαφημίσει» την περίπτωσή της. Ο Βάρνερκρος είχε καλές σχέσεις με τους ναζί, όμως και η δική του κλινική καταστράφηκε από τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς στη Δρέσδη. Η Λίλι πέθανε μετά από μια εγχείρηση μεταμόσχευσης μήτρας, καθώς επιθυμούσε να γίνει μητέρα. Στο ημερολόγιό της γράφει ότι μέσα στο σώμα της βρέθηκαν ατροφικές ωοθήκες, γεγονός που υποδεικνύει ότι επρόκειτο μάλλον για περίπτωση ερμαφροδιτισμού.

Ο επίλογος

«Χτες βράδυ ονειρεύτηκα τη μητέρα μου. Με πήρε στα χέρια της και με είπε Λίλι...Ήταν εκεί και ο πατέρας μου». Η Λίλι δεν είπε τη συγκεκριμένη φράση στην Γκέρτα όπως φαίνεται στην ταινία, αλλά την έγραψε σε ένα γράμμα προς την αδελφή της. Σε ένα άλλο γράμμα προς μία φίλη της λίγο μετά την τελευταία και μοιραία επέμβαση, γράφει: «Το ότι έχω κι εγώ το δικαίωμα να ζήσω, το απέδειξα ζώντας τους τελευταίους 14 μήνες. Μπορεί σε κάποιους 14 μήνες να μην φαίνονται πολλοί, όμως εμένα μου μοιάζουν σαν μία πλήρης και ευτυχισμένη ζωή».

ΚΑΡΟΛ: ΜΙΑ ΑΓΑΠΗ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΗ

[Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο της εφημερίδας Athens Voice όπου μπορείτε να διαβάσετε και τα σχετικά σχόλια.]

Από το βιβλίο της Πατρίσια Χάισμιθ στη μεγάλη οθόνη.

Η ταινία «Κάρολ» του Τοντ Χέινς προβάλλεται εδώ και λίγες μέρες στους αθηναϊκούς κινηματογράφους. Πρόκειται για την κινηματογραφική μεταφορά του ομότιτλου βιβλίου της Πατρίσια Χάισμιθ που εκδόθηκε το 1952 με ψευδώνυμο, λόγω του λεσβιακού θέματος που στηριζόταν σε μία αυτοβιογραφική εμπειρία της συγγραφέως. Στην ταινία, με θέμα τον έρωτα μιας νεαρής πωλήτριας για μια παντρεμένη αστή στη σφοδρά ομοφοβική Αμερική της δεκαετίας του ’50, το ρόλο της Κάρολ ερμηνεύει η Κέιτ Μπλάνσετ ενώ η βραβευμένη στις Κάννες για την ερμηνεία της Ρούνι Μάρα υποδύεται την Τερέζ. Το βιβλίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση του Θοδωρή Τσαπακίδη. Από εκεί επιλέξαμε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα.

«Κοίταξε τα μικρά μαργαριταρένια σκουλαρίκια της που κατά έναν περίεργο τρόπο δεν ήταν πιο φωτεινά ούτε από τα μαλλιά ούτε από τα μάτια της... Η λάμπα πάνω στο τραπέζι έκανε τα μάτια της γυναίκας να δείχνουν ασημένια, γεμάτα ρευστό φως. Ακόμα και το μαργαριτάρι στο λοβό του αυτιού της φαινόταν ζωντανό, σαν μια σταγόνα νερό που ένα άγγιγμα μπορεί να καταστρέψει».

«Της άρεσε ο τρόπος που έλεγε η Κάρολ το όνομά της και της άρεσε που έβγαινε από το στόμα της. Ένας ακαθόριστος πόθος, του οποίου είχε ορισμένες φορές στο παρελθόν μόνο μία ασαφή επίγνωση, έγινε τώρα μία αναγνωρίσιμη επιθυμία. Ήταν τόσο παράλογη επιθυμία και της προκαλούσε τόση ντροπή, που την απώθησε από το μυαλό της».

«Της φάνηκε ένας αιώνας ο χρόνος που χρειάστηκε για να πάνε τα χέρια της Κάρολ προς τον λαιμό της και κάτω από το σαγόνι της, ένας αιώνας ταραχής τόσο έντονης που σκέπασε τελείως την ευχαρίστηση που της έδινε· της έγειρε λίγο πίσω το κεφάλι και τη φίλησε απαλά στο μέτωπο, εκεί που άρχιζαν τα μαλλιά.»

«Ένιωσε ξαφνικά απεριόριστα ανώτερη απ’ αυτόν και από όλους όσοι ήταν κάτω. Ήταν πιο ευτυχισμένη απ’ όλους τους. Η ευτυχία μοιάζει λίγο με το πέταγμα σκέφτηκε, σαν να είσαι χαρταετός. Εξαρτάται από το πόσο αμολάει κανείς την καλούμπα...»

«...για σένα... ίσως σου μοιάζει με τρέλα... λένε πως μ’ έχεις με μάγια δεμένη... μα ο κόσμος δεν καταλαβαίνει...
Ήταν ωραίο τραγούδι. Η Τερέζ έκλεισε τα μάτια της, έγειρε πάνω στη μισάνοιχτη πόρτα και άκουγε.

...ποτέ δεν θα μετανιώσω... για τα χρόνια αυτά... εύκολα τα δίνεις όταν είσαι ερωτευμένη... είμαι ευτυχισμένη που κάνω ό,τι κάνω για σένα...
Αυτό ήταν το τραγούδι της. Έτσι ένιωθε για την Κάρολ».

«“Τι εννοείς όταν λες ότι σου αρέσει; Θέλεις να κοιμηθείς μαζί της;” Η Τερέζ είχε απαντήσει: “Πιστεύεις ότι και να το ’θελα θα σου το έλεγα;” ενώ μια γρήγορα διαδοχή από συναισθήματα –ταπείνωση, αγανάκτηση, απέχθεια για αυτόν–την είχε αφήσει άφωνη και της είχε κάνει σχεδόν αδύνατο να συνεχίσει να περπατάει δίπλα του... Η νοσηρότητά του θα μπορούσε να της είχε διαφύγει, σκέφτηκε, αν δεν προσπαθούσε τόσο ξεκάθαρα να την πείσει πως αυτή είναι άρρωστη».

«Έσβησε το φως. Τότε η Κάρολ γλίστρησε απαλά το χέρι της κάτω από το σβέρκο της, και τα κορμιά τους κόλλησαν, απο πάνω ως κάτω, τέλεια, λες και κάτι τα είχε διαμορφώσει από πριν έτσι για να ταιριάζουν. Η ευτυχία ήταν σαν ένα πράσινο αμπελόκλημα που τυλιγόταν σε ολόκληρο το σώμα της Τερέζ με τις λεπτές του κληματσίδες, έβγαζε λουλουδάκια σε όλη της τη σάρκα».

«Κάθε νύχτα ήταν διαφορετική, όπως και κάθε πρωί. Σαν να ζούσαν ένα θαύμα».

«Αυτό που κάποτε διαισθανόταν απλώς, τώρα το είχε δει –ότι ολόκληρος ο κόσμος ήταν έτοιμος να γίνει εχθρός τους– και ξαφνικά αυτό που είχε με την Κάρολ δεν έμοιαζε πια με αγάπη ή με οτιδήποτε άλλο ευτυχισμένο, αλλά με τέρας που είχε πιάσει την καθεμιά τους σε μια χούφτα του».

«“Όχι” είπε η Τερέζ. “Όχι, δεν νομίζω”. Γιατί θα με προδώσεις πάλι. Αυτό ήταν που σκέφτηκε στο Σιου Φολς, που ήθελε να της γράψει ή να της πει. Αλλά η Κάρολ δεν την είχε προδώσει. Και γι’ αυτόν τον λόγο δεν είχε δώσει υποσχέσεις».

ΤΑ ΚΛΑΣΙΚΑ ΓΥΜΝΑ ΤΟΥ ΑΟΥΡΕΛΙΟ ΜΟΝΓΚΕ

[Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο της εφημερίδας Athens Voice όπου μπορείτε να διαβάσετε και τα σχετικά σχόλια.]

 

Φως και σκοτάδι, έρωτας και θάνατος

Ο Aurelio Monge γεννήθηκε πριν 44 χρόνια στην Ισπανία και ασχολήθηκε αρχικά με το σχέδιο αλλά πολύ γρήγορα τον κέρδισε η φωτογραφία. Βάση εκκίνησης της δουλειάς του είναι το κλασικό ιδεώδες της ομορφιάς, όμως στη μελέτη του φωτός και της σκιάς έχει επηρεαστεί ιδιαίτερα από τους μεγάλους δασκάλους του μπαρόκ όπως ο Βελάσκεθ και ο Καραβάτζιο. Στη φωτογραφία επάνω, ο «Στοχαστής».

Πλάτων, από τη σειρά «Οι φιλόσοφοι»

Η σχολή του Πυθαγόρα


Θάνατος

Ενοχή και αμαρτία

Η Αποκάλυψη του Ιωάννη

Χριστός

Anima obscura (Σκοτεινή ψυχή)

 

Pietà - Η Αποκαθήλωση

Διόνυσος

Οσιομάρτυρας

Homo sapiens

Πορτρέτο του καλλιτέχνη

Προμηθεύς

Μίδας

Ουράνια σώματα

Πτώση στα Τάρταρα

Ο Τελέγονος φονεύει τον Οδυσσέα

Ουρανός

Το θαύμα της ζωής

Μπορείτε να δείτε περισσότερα έργα του καλλιτέχνη αν επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του εδώ.

ΕΝΑΣ ΓΚΕΪ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΙΟ ΟΜΟΦΟΒΙΚΗ ΧΩΡΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

[Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο της εφημερίδας Athens Voice όπου μπορείτε να αφήσετε και τα δικά σας σχόλια.]

 

Ο τζαμαϊκανός Μάρλον Τζέιμς κέρδισε το βραβείο Μπούκερ και ετοιμάζει σίριαλ για το HBO.

«Ήξερα πως έπρεπε να φύγω από την Τζαμάικα - είτε μέσα σε φέρετρο, είτε μέσα σε αεροπλάνο.» Με αυτή τη φράση ξεκινάει το κείμενο που έγραψε πριν λίγους μήνες ο Marlon James για τους New York Times. Ένα κείμενο στο οποίο εξομολογείται πως είναι ομοφυλόφιλος - μια εξομολόγηση που πίσω στην πατρίδα ίσως του στοίχιζε τη ζωή. Ο 45χρονος συγγραφέας κέρδισε την περασμένη εβδομάδα το βραβείο Μπούκερ, ίσως το σημαντικότερο της αγγλόφωνης λογοτεχνίας, για το βιβλίο του «Μια σύντομη ιστορία εφτά σκοτωμών» (A brief history of seven killings). Και αυτή τη στιγμή συνεργάζεται με το συνδρομητικό κανάλι HBO που έχει αναλάβει να μεταφέρει το βιβλίο στην τηλεοπτική οθόνη. Ο ίδιος μπορεί να μένει πλέον στις ΗΠΑ, αλλά οι μνήμες και η ιστορία της Τζαμάικα συνεχίζουν να τροφοδοτούν το έργο του. Μέσα από μια πλειάδα χαρακτήρων, το βραβευμένο μυθιστόρημα εστιάζει στη διαπλοκή πολιτικής και οργανωμένου εγκλήματος με αφορμή ένα γεγονός που συντάραξε το νησί το 1976: Την απόπειρα δολοφονίας του Μπομπ Μάρλεϊ. Αλλά και τις προεκτάσεις αυτής της βίας, μέσα από το εμπόριο ναρκωτικών, στην Αγγλία και την Αμερική της δεκαετίας του '80.

Πηγή έμπνευσης για τον Τζέιμς είναι η πραγματική Τζαμάικα που διαφέρει αρκετά από το τουριστικό στερεότυπο του ειδυλλιακού παραδείσου στην Καραϊβική με τους χαλαρούς κατοίκους που πλέκουν τα μαλλιά τους ράστα και καπνίζουν μαριχουάνα χορεύοντας ρέγκε στην παραλία. Την Τζαμάικα που συγκαταλέγεται στις χώρες με τους υψηλότερους δείκτες εγκληματικότητας παγκοσμίως. Την Τζαμάικα που το περιοδικό Time αποκάλεσε πριν λίγα χρόνια «ίσως την πιο ομοφοβική χώρα στον πλανήτη». Για τους γκέι του νησιού, το γεγονός ότι πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα κράτη της αμερικάνικης ηπείρου που συνεχίζει να τιμωρεί την ομοφυλοφιλία με δεκαετή φυλάκιση είναι ίσως το μικρότερο από τα προβλήματά τους. Πολύ μεγαλύτερη απειλή είναι τα λιντσαρίσματα «υπόπτων» για ομοφυλοφιλία τους οποίους αναλαμβάνει να «τιμωρήσει» ο εξαγριωμένος όχλος, κυρίως στις παραγκουπόλεις γύρω από το Κίνγκστον.

Οι παράγοντες που τροφοδοτούν το μίσος εναντίον των ομοφυλόφιλων στα λαϊκά στρώματα της Τζαμάικα είναι πολλοί και ποικίλοι. Σημαντικό ρόλο παίζουν αναμφίβολα τα κηρύγματα μίσους των φονταμενταλιστικών προτεσταντικών εκκλησιών που κυριαρχούν στο νησί, αλλά και της αίρεσης των Ρασταφάριανς που έγιναν γνωστοί σε όλον τον κόσμο χάρη στον Μπομπ Μάρλεϊ. Ένας άλλος παράγοντας είναι μια κουλτούρα εγκληματικότητας που συνδέεται με τη φτώχεια, το εμπόριο ναρκωτικών και την τάση των τζαμαϊκανών να λύνουν τις διαφορές τους με τη βία. Μια κουλτούρα που αντικατοπτρίζεται και στους στίχους της ράγκα, ηλεκτρονικής μετεξέλιξης της παραδοσιακής ρέγκε μουσικής. Καλλιτέχνες της ράγκα όπως ο Μπούτζου Μπάντον (που έχει υπάρξει ως και ...υποψήφιος για Γκράμι) έχουν γίνει διαβόητοι σε όλον τον κόσμο για στίχους με τους οποίους καλούν το κοινό να επιτεθεί και να κάψει ζωντανούς τους ομοφυλόφιλους. Στίχοι που έχουν εξασφαλίσει στο συγκεκριμένο είδος τον χαρακτηρισμό «φονική μουσική» (murder music) και στους καλλιτέχνες του μποϊκοτάζ και απαγορεύσεις όποτε προσπαθούν να παίξουν στο εξωτερικό.

Για να ξαναγυρίσουμε όμως στον Μάρλον Τζέιμς, ο ίδιος παραδέχεται πως έζησε τη ζωή του προστατευμένος από τις χειρότερες εκφάνσεις της βίας και της εγκληματικότητας που σπαράζουν το νησί, καθώς μεγάλωσε σε ένα ήσυχο μεσοαστικό προάστιο του Κίνγκστον με πατέρα δικηγόρο και μητέρα αστυνομικό. Παρόλα αυτά, ο τρόμος που σε πολύ τρυφερή ηλικία του προκάλεσε αυτοκτονικές τάσεις ήταν πανταχού παρών. Ιδού πως τον περιγράφει ο ίδιος στο κείμενό του για τους New York Times:

«Ακόμα και σε ηλικία 28 χρονών, επτά χρόνια μετά την αποφοίτησή μου από το κολέγιο, ήμουν τόσο πεπεισμένος πως η φωνή μου μπορούσε να με «καρφώσει» που είχα σταματήσει να μιλάω σε άτομα που δεν ήξερα. Η σιωπή είχε αφήσει τα σημάδια της αφού περπατούσα με καμπούρα και το στήθος ρουφηγμένο προς τα μέσα, σαν να προσπαθούσα να αποφύγω φανταστικές γροθιές. Είχα περάσει επτά χρόνια σε ένα σχολείο αρρένων: δύο χιλιάδες έφηβοι που φορούσαν όλοι τις ίδιες χακί φόρμες και παραφύλαγαν στην καντίνα, στην τάξη, στα αποδυτήρια, ψάχνοντας για αγόρια διαφορετικά από τα άλλα. Προσπαθούσα να προφυλάξω τον εαυτό μου βρίζοντας, σφίγγοντας τα δόντια για να μη με καταλάβουν από τη φωνή μου και ζωγραφίζοντας κορίτσια με τεράστιο στήθος στο μάθημα των εικαστικών. Για να μη με βάλουν στο μάτι έφερνα στο σχολείο τεύχη του Penthouse αλλά τα υπόλοιπα αγόρια συνέχιζαν να με αποκαλούν «αδελφούλα» κάθε μέρα, πέντε μέρες την εβδομάδα. Για να σώσω τον μεγαλύτερό μου αδελφό, έφτασα να προσποιούμαι πως δεν είχαμε καμία συγγένεια. Στο σπίτι χανόμουν στο Λονδίνο του Ντίκενς και τον Μισισιπή του Μαρκ Τουέν. Μια μέρα μετά το σχολείο, αντί να γυρίσω σπίτι, περπάτησα για μίλια μέχρι το λιμάνι του Κίνγκστον. Σταμάτησα στην άκρη της αποβάθρας με τη σκέψη ότι την επόμενη φορά θα συνεχίσω να περπατάω.»

O Τζέιμς μπόρεσε να αφήσει οριστικά πίσω του τους εφιάλτες μόλις το 2007, όταν ένα αμερικάνικο κολέγιο του πρότεινε τη θέση του καθηγητή αγγλικής φιλολογίας. Ακόμα και τότε, χρειάστηκε να περάσει αρκετός καιρός μέχρι να αποδεχτεί πλήρως τον εαυτό του και να αρχίσει να ζει τη ζωή του ως ομοφυλόφιλος. Όπως λέει ο ίδιος «για πρώτη φορά σταμάτησα να κοιτάω πίσω από τους ώμους μου όταν έπεφτε το σκοτάδι». Το προηγούμενο μυθιστόρημά του με τίτλο «Το βιβλίο των νυχτερινών γυναικών» είχε για θέμα του τη δουλεία στις φυτείες ζαχαροκάλαμου της Τζαμάικα μέσα από τα μάτια μίας σκλάβας. «Η σύντομη ιστορία εφτά σκοτωμών» έχει σίγουρα εξασφαλίσει εκατομμύρια πωλήσεις σε όλον τον κόσμο χάρη στο βραβείο Μπούκερ, ενώ η τηλεοπτική του μεταφορά από το HBO υπόσχεται ακόμα περισσότερα. Και ο ίδιος είναι πλέον τόσο άνετος που ένας από τους χαρακτήρες του βιβλίου είναι γκέι: Ένας γκάνγκστερ ονόματι Weeper που όταν δεν καθαρίζει κόσμο, απαγγέλλει λογοτεχνία. Όσο για το επόμενο βιβλίο του, σκοπεύει αυτή τη φορά να ασχοληθεί με την ιστορία των αυτοκρατοριών της μεσαιωνικης Αφρικής και την πίστη τους στο υπερφυσικό στοιχείο. Πολλοί μιλάνε ήδη για ένα αφρικάνικο Game of Thrones. Να κάτι που σίγουρα θα ενδιαφέρει το HBO...

 

Ο ΗΦΑΙΣΤΙΩΝΑΣ ΣΤΑ ΑΖΗΤΗΤΑ;

[Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο της εφημερίδας Athens Voice όπου μπορείτε να διαβάσετε και τα σχετικά σχόλια.]

Αριστεροί και δεξιοί γυρίζουν την πλάτη στην Αμφίπολη.


Η Κατερίνα Περιστέρη πρέπει να αισθάνεται μόνη αυτό τον καιρό. Οι επικριτές της εξ αριστερών από την πρώτη στιγμή αντιμετώπιζαν τις ανασκαφές στην Αμφίπολη ως τίποτα παραπάνω από ένα πρότζεκτ προσωπικής ματαιοδοξίας και εθνικιστικής μεγαλομανίας του «μακεδονομάχου» Αντώνη Σαμαρά. Μετά την αποκάλυψη πως το μνημείο υπήρξε προσωπική παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στη μνήμη του αγαπημένου του συντρόφου Ηφαιστίωνα, κινδυνεύει πλέον να δει και τους εκ δεξιών υποστηρικτές της να λακίζουν. Όσους δηλαδή δεν βλέπουν με καθόλου καλό μάτι οποιαδήποτε αναζωπύρωση της συζήτησης για τη σεξουαλικότητα του μεγάλου στρατηλάτη και τον κεντρικό ρόλο που έπαιζαν οι ομοερωτικές σχέσεις στην αρχαία ελληνική κοινωνία.

Η εσωτερική αμφιθυμία καθρεφτίζεται και στον διεθνή αντίκτυπο που είχαν οι ανακοινώσεις της περασμένης Τετάρτης. Ένας αντίκτυπος που μπορεί να χαρακτηριστεί από αναιμικός έως ανύπαρκτος. Περασμένα μεγαλεία οι σχεδόν καθημερινές ανταποκρίσεις και τα πρωτοσέλιδα για την Αμφίπολη πέρσι το φθινόπωρο σε όλα τα διεθνή ΜΜΕ. Την πρεμούρα της κυβέρνησης Σαμαρά να «διεθνοποιήσει» την προβολή της ανασκαφής και των ευρημάτων πέρσι, διαδέχεται φέτος η πρόδηλη αδιαφορία των ελληνικών αρχών που δεν έχουν πρόβλημα να την αμφισβητήσουν και να τη θάψουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι τις προηγούμενες πέντε ημέρες η είδηση για τη σύνδεση της Αμφίπολης με τον Αλέξανδρο και τον Ηφαιστίωνα απουσιάζει σχεδόν ολοκληρωτικά από τις ιστοσελίδες των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών και αμερικάνικων εφημερίδων με ελάχιστες εξαιρέσεις. Απουσιάζει επίσης από το CNN και την αγγλόφωνη έκδοση του Euronews. Ένα ελλιπέστατο ρεπορτάζ βρίσκουμε στο BBC, ενώ η μοναδική εκτενής αναφορά εντοπίζεται στο site της λαϊκής βρετανικής εφημερίδας Daily Mail.

Έστω και σε επίπεδο λαϊκής κουλτούρας, οποιαδήποτε χώρα είχε στα χέρια της τη «μεγαλύτερη ιστορία αγάπης όλων των αιώνων» θα φρόντιζε να την προβάλλει. Όχι εμείς. Πόσο μάλλον που μέσα από αυτή την ιστορία όχι μόνο προβάλλεται η χώρα διεθνώς και μάλιστα σε συγκεκριμένα «ευαίσθητα» ακροατήρια, αλλά δίνεται με έμμεσο τρόπο η καλύτερη απάντηση στην προπαγάνδα του Γκρουέφσκι με τα μουσολινικής έμπνευσης αγάλματα στο κέντρο των Σκοπίων. Όμως η σύνδεση με τον Αλέξανδρο μέσω Ηφαιστίωνα μάλλον δεν είναι αυτό που είχαν στο μυαλό τους ακόμα και όσοι καλοβλέπουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Θυμόμαστε τέτοιο καιρό πέρσι με πόση αγωνία τα τηλεοπτικά κανάλια πρόβαλλαν το σενάριο ο τάφος να έχει χτιστεί για τη βασίλισσα του Αλεξάνδρου Ρωξάνη · λες και υπήρχε περίπτωση οι διάδοχοι να έστηναν μνημείο για τη γυναίκα που δολοφόνησαν μαζί με τον γιο της για να μην μπει εμπόδιο στα σχέδιά τους. Θυμόμαστε επίσης πόσο είχαν προπηλακιστεί πριν λίγα χρόνια στη Θεσσαλονίκη επιστήμονες που τόλμησαν να θίξουν σε ένα συνέδριο τις ομοφυλοφιλικές ίντριγκες που οδήγησαν στη δολοφονία του Φιλίππου Β'. Αλλά και πως το ελληνικό κράτος αρνήθηκε να συνδράμει ώστε να γυριστεί η ταινία «Αλέξανδρος» του Όλιβερ Στόουν στην Ελλάδα με το επιχείρημα του τότε υπουργού ότι «δεν μπορεί να συνυπογράψει μια ταινία με την οποία διαφωνεί ιστορικά». Και τότε το ζήτημα ήταν η απεικόνιση της σχέσης του στρατηλάτη με τον Ηφαιστίωνα...

Αυτά όσον αφορά τη Δεξιά για την οποία η αρχαία Ελλάδα δεν είναι παρά μια ευκαιρία για τόνωση του πατριωτικού φρονήματος (βλέπε Καμμένος στη Σαλαμίνα) που θα πρέπει να είναι απαλλαγμένη από στοιχεία παράταιρα προς το «ελληνοχριστιανικό ιδεώδες» . Όμως και η Αριστερά -που από την εποχή των συλλαλητηρίων για το «μακεδονικό» ποτέ δεν είδε με καλό μάτι τη μετατροπή του Αλεξάνδρου σε «σύμβολο του εθνικισμού»- αντιμετώπισε από την πρώτη στιγμή εχθρικά οτιδήποτε έχει να κάνει με την Αμφίπολη. Την Πέμπτη η είδηση περί Ηφαιστίωνα απουσίαζε επιδεικτικά από τα πρωτοσέλιδα τόσο της «Εφημερίδας των Συντακτών» όσο και του «Ριζοσπάστη» · μόλις πριν λίγους μήνες η κυβερνητική «Αυγή» πανηγύριζε με το πόρισμα κάποιων ιστορικών ότι ο τάφος είναι μνημείο της ρωμαϊκής και όχι της ελληνιστικής περιόδου. «Το κουφάρι της Αμφίπολης βρωμάει εθνικισμό» φώναζαν αριστεροί διαμαρτυρόμενοι έξω από την αίθουσα όπου οι αρχαιολόγοι έκαναν τις ανακοινώσεις τους. Όσο για τον σημερινό υπουργό πολιτισμού, αφού πρώτα περιέκοψε τα κονδύλια της ανασκαφής, φρόντισε σύμφωνα με το Βήμα να απαξιώσει με χυδαίο τρόπο την κ. Περιστέρη μόλις προχτές σε πηγαδάκι της Βουλής.... 

Με αυτό τον τρόπο το θάψιμο της Αμφίπολης και του Ηφαιστίωνα μοιάζει νομοτελειακό αφού και οι δύο ιδεολογικές πλευρές μπορεί να ξεκινούν από διαφορετικές αφετηρίες, καταλήγουν όμως στο ίδιο αποτέλεσμα. Αναδεικνύοντας έτσι με πολύ γλαφυρό τρόπο την προβληματική σχέση της πολιτικής μας κουλτούρας με την ελληνική αρχαιότητα.

Θα κλείσω αυτό το κείμενο σημειώνοντας πως για τον γράφοντα η μεγαλύτερη απογοήτευση ήταν η απουσία της είδησης για την Αμφίπολη και τον Ηφαιστίωνα από τα περισσότερα ξένα sites που ειδικεύονται στην γκέι ειδησεογραφία. Χάθηκε έτσι μια ευκαιρία να τονωθεί το συμβολικό φορτίο που έχει η Ελλάδα σε ένα κοινό μειοψηφικό μεν αλλά σημαντικού ειδικού βάρους - και δεν μιλάω μόνο για την καθαρά οικονομική πλευρά του ζητήματος, όπως η τόνωση του τουρισμού στη Βόρεια Ελλάδα. Πρόκειται για τις ίδιες ιστοσελίδες όπου δεν απουσιάζουν οι ειδήσεις από την Ελλάδα όταν πρόκειται για ομοφοβικές επιθέσεις, τη δράση της Χρυσής Αυγής ή την καταδίκη της χώρας στα ευρωπαϊκά δικαστήρια για το σύμφωνο συμβίωσης. Πάντως οι ελληνικές ΛΟΑΔ οργανώσεις έχουν τη χρυσή ευκαιρία να προβάλλουν την είδηση στον ξένο τύπο κατά τη διάρκεια του συνεδρίου της ευρωπαϊκής ομοσπονδίας των ΛΟΑΔ οργανώσεων ILGA που θα γίνει στην Αθήνα σε τρεις εβδομάδες. Ας ελπίσουμε πως και αυτή η ευκαιρία δεν θα χαθεί.

Διαβάστε επίσης: Αλέξανδρος και Ηφαιστίων: Τι λένε οι ιστορικοί για τη σχέση τους

---

Στην κεντρική φωτογραφία: Ο Αλέξανδρος στη μάχη της Ισσού από ψηφιδωτό της Πομπηίας - Κεφαλή μπρούτζινου αγάλματος που ίσως απεικονίζει τον Ηφαιστίωνα στο μουσείο Πράδο της Μαδρίτης.

 

«ΠΟΛΛΟΙ ΓΚΕΪ ΕΚΔΗΛΩΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΣΤΡΑΤΟ»

[Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο της εφημερίδας Athens Voice όπου μπορείτε να διαβάσετε και τα σχετικά σχόλια.]

Συνέντευξη με τον ισραηλινό σκηνοθέτη Έιταν Φοξ

Το 21ο κινηματογραφικό φεστιβάλ «Νύχτες πρεμιέρας» έδωσε την ευκαιρία στο αθηναϊκό κοινό να γνωρίσει από κοντά έναν από τους πιο επιφανείς σκηνοθέτες ταινιών με γκέι θεματολογία παγκοσμίως. Ο 50χρονος Έιταν Φοξ βρέθηκε στην Αθήνα το σαββατοκύριακο παρουσιάζοντας μερικές από τις πιο γνωστές ταινίες του όπως το «Γιόσι και Τζάγκερ», η «Φούσκα», το «Περπατώντας στο νερό» και ο «Γιόσι». Μέσα από αυτές, τα τελευταία 20 χρόνια έχει καταγράψει την πρόοδο αλλά και τις εντάσεις που αντιμετωπίζει η ισραηλινή κοινωνία όχι μόνο σχετικά με τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων αλλά και τις στρατιωτικές συγκρούσεις, το τραύμα του ναζισμού, τις σχέσεις μεταξύ ισραηλινών και παλαιστίνιων. Βρεθήκαμε μαζί του και του ζητήσαμε να μας τα εξηγήσει με δικά του λόγια.

 

Ο Έιταν Φοξ με τους πρωταγωνιστές της ταινίας «Γιόσι»

GSH: Έχοντας επισκεφτεί το Ισραήλ, πρέπει να σας πω ότι μου έκαναν εντύπωση κάποιες ίσως επιφανειακές ομοιότητες ανάμεσα στους δύο λαούς. Οι ισραηλινοί όπως και οι έλληνες είναι αρκετά θορυβώδεις, τους αρέσει να βγαίνουν έξω και να διασκεδάζουν, το Τελ Αβίβ είναι το ίδιο χαοτικό όπως η Αθήνα, οι ταξιτζήδες πλακώνονται και εκεί με άλλους οδηγούς στα φανάρια κτλ. Καθώς αυτή δεν είναι η πρώτη σας επίσκεψη στην Ελλάδα, έχετε και εσείς την αίσθηση ότι μοιάζουμε σε πολλά;

ΕF: Μα νομίζω ότι αυτός είναι και ο λόγος που τόσοι ισραηλινοί προτιμούν για τις διακοπές τους την Ελλάδα. Ότι δηλαδή αισθάνονται σαν το σπίτι τους! Είμαστε κι εμείς θορυβώδεις, μας αρέσει να περνάμε καλά, δεν θα έλεγα αγενείς αλλά ίσως πιο ανεκτικοί με την αγένεια των άλλων! Και η Αθήνα μου θυμίζει σε πάρα πολλά το Τελ Αβίβ, υπάρχει αυτή η σχέση με τη θάλασσα, είναι και οι δύο καθαρά μεσογειακές πόλεις αλλά με πολύ μοντέρνο χαρακτήρα ως προς τον τρόπο ζωής των ανθρώπων. Δεν ξέρω πως είναι η νυχτερινή ζωή στην Αθήνα, αλλά στο Τελ Αβίβ είναι πολύ έντονη και βέβαια υπάρχει μια πολύ ανεπτυγμένη γκέι σκηνή.

GSH: Είστε ο πιο διακεκριμένος σκηνοθέτης ταινιών με γκέι θεματολογία στο Ισραήλ. Έχετε πει ότι οι ταινίες σας χρηματοδοτούνται από το ισραηλινό κράτος. Στο εξωτερικό υπάρχουν πολλοί που κατηγορούν το Ισραήλ για το λεγόμενο «ροζ ξέπλυμα» (pinkwashing), ότι δηλαδή προβάλλει προς τα έξω μια εικόνα ιδιαίτερα φιλική προς τους γκέι για να αντισταθμίσει τις διεθνείς επικρίσεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Θεωρείτε πως αυτή είναι μία δίκαιη κριτική;

EF: H κρατική χρηματοδότηση στις ταινίες μου ξεκίνησε από τον καιρό που αποφοίτησα από την κινηματογραφική σχολή. Και ήταν σε μια περίοδο που η διεθνής κοινότητα δεν ήταν τόσο αυστηρή και επικριτική με το Ισραήλ όσο είναι σήμερα. Ίσως να υπάρχουν κάποιοι που χρησιμοποιούν όπως λέτε εμένα και τις ταινίες μου για να προωθήσουν αυτό που αποκαλείται «pinkwashing» αν υποθέσουμε πως κάτι τέτοιο υφίσταται όντως ως επίσημη στρατηγική. Αυτό όμως δεν αλλάζει το γεγονός ότι η χώρα μου, όχι μόνο το Τελ Αβίβ αλλά και έξω από αυτό, έχει αλλάξει απίστευτα μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Μιλάμε για μια χώρα που ήταν πολύ θρησκευόμενη, πολύ συντηρητική, με εξαιρετικά μάτσο νοοτροπία και για να αλλάξει όλο αυτό χρειάστηκε πολλή δουλειά από πάρα πολύ κόσμο και όχι μόνο καλλιτέχνες όπως εγώ. Οπότε ακόμα κι αν κάποιος προσπαθεί να τα χρησιμοποιήσει όλα αυτά στα πλαίσια μίας στρατηγικής «ροζ ξεπλύματος», αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι η ισραηλινή κοινωνία έχει αγκαλιάσει τη ΛΟΑΔ κοινότητα. Άλλωστε οι ταινίες μου δεν «χαϊδεύουν» το Ισραήλ αλλά αντίθετα θέτουν δύσκολα ερωτήματα όχι μόνο για τα γκέι θέματα αλλά και για ζητήματα όπως ο πόλεμος, η κατάσταση των παλαιστίνιων κτλ. Οπότε η προβολή των ταινιών μου ίσως να μην είναι ο πιο εύκολος τρόπος για να «διαφημιστεί» το Ισραήλ αφού δεν παρουσιάζουν απαραίτητα μια ειδυλλιακή εικόνα.

GSH: Σύμφωνα με ένα πρόσφατο ντοκιμαντέρ του Γιαρίβ Μοζέρ με τίτλο «Οι αόρατοι άνθρωποι», οι ισραηλινές αρχές αρνούνται να βοηθήσουν γκέι παλαιστίνιους που το έχουν σκάσει από τα σπίτια τους αν δεν δεχτούν να γίνουν πληροφοριοδότες. Και στη δική σας ταινία «Η φούσκα» (The bubble) διηγείστε την ιστορία ενός γκέι παλαιστίνιου που αν και έχει σχέση με ισραηλινό, μένει στο Ισραήλ παράνομα. Μπορούμε να πούμε λοιπόν ότι η ανεκτικότητα της ισραηλινής κοινωνίας ισχύει το ίδιο και για ομάδες όπως οι γκέι παλαιστίνιοι ή οι γκέι στις κοινότητες των εποίκων ή των ορθόδοξων εβραίων; Ή μήπως ισχύει μόνο για ισραηλινούς πολίτες με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά;

EF: Στην κοινότητά μας αγωνιζόμαστε και για εκείνες τις μικρότερες μειοψηφίες εντός της γκέι μειοψηφίας των οποίων τις ανάγκες θα πρέπει να συμπεριλάβουμε στις διεκδικήσεις μας. Είναι κάτι που προσπαθώ να κάνω και μέσα από τις ταινίες μου, να διηγηθώ και τις δικές τους ιστορίες. Ο σύντροφός μου έχει ξεκινήσει ένα κίνημα ΛΟΑΔ νεολαίας που έχει παραρτήματα σε όλη τη χώρα και περιλαμβάνει θρησκευτικές ομάδες, ακόμα και αθλητικές ομάδες για νέους που προέρχονται από την κοινότητα των υπερορθόδοξων. Με τους παλαιστίνιους προφανώς το ζήτημα είναι πιο περίπλοκο, αφού ο αποκλεισμός τους δεν αφορά μόνο τους γκέι αλλά ολόκληρο τον πληθυσμό. Οπότε είναι σημαντικό να παλέψουμε για τα δικαιώματα όλων των παλαιστινίων στα κατεχόμενα και των αράβων πολιτών του Ισραήλ και όχι μόνο για τους γκέι παλαιστίνιους που άλλωστε αντιμετωπίζουν πολύ περισσότερα προβλήματα στην πατρίδα τους παρά στο Τελ Αβίβ. Όσον αφορά τους εποίκους είμαι κάθετα απέναντί τους σε πολιτικό επίπεδο, όμως υπάρχουν και στους κόλπους τους ομοφυλόφιλοι και προσωπικά έχω γνωρίσει αρκετούς. Το συνειδητοποιούν και οι ίδιοι πως αυτό είναι κάτι που πρέπει να αντιμετωπίσουν.

GSH: Κάτι άλλο που έχουμε κοινό οι έλληνες με τους ισραηλινούς είναι ότι και εδώ οι άντρες υπηρετούν στον στρατό. Μάλιστα η ταινία σας «Γιόσι και Τζάγκερ» είναι μια ιστορία αγάπης ανάμεσα σε δύο φαντάρους που πολεμούν στον Λίβανο. Από τη δική σας εμπειρία στον ισραηλινό στρατό, θα λέγατε ότι είναι ένα περιβάλλον που ευνοεί την εκδήλωση ομοερωτικών αισθημάτων; 'Η μήπως είναι διαφορετικά στο Ισραήλ αφού εκεί υπηρετούν και οι γυναίκες στον στρατό;

EF: Πήγα στον στρατό το 1982 και υπηρέτησα για 4 χρόνια. Εκείνη την εποχή ήταν ένα ιδιαίτερα εχθρικό, ομοφοβικό περιβάλλον. Προφανώς υπήρχαν ομοφυλόφιλοι που υπηρετούσαν αλλά ο στρατός αρνιόταν ακόμα και την ύπαρξή τους. Οπότε το πρώτο πράγμα που έκανα μόλις αποφοίτησα από τη σχολή ήταν να γυρίσω το «Σε άδεια» (Time off), μια ταινία μικρού μήκους για αυτό το θέμα. Ήμουν αποφασισμένος ότι έπρεπε επιτέλους κάποια στιγμή να μιλήσουμε ανοιχτά για το ότι πολλοί και διαφορετικοί άνθρωποι υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις και κάποιοι απ'αυτούς είναι ομοφυλόφιλοι. Όταν γύρισα το «Γιόσι και Τζάγκερ» το 2002, ζήτησα από τον στρατό να με βοηθήσουν στα γυρίσματα και η απάντησή τους ήταν τελείως αρνητική. Τους ενοχλούσε ιδιαίτερα ότι η ταινία παρουσιάζει μια σχέση ανάμεσα σε αξιωματικό και φαντάρο. Δέκα χρόνια μετά την επιτυχία του πρώτου φιλμ, όταν γύριζα τον «Γιόσι» σαν συνέχεια εκείνης της ταινίας, ο ίδιος ο στρατός επικοινώνησε μαζί μου. Όχι μόνο προσφέρθηκαν να συνεισφέρουν στη χρηματοδότηση αλλά έχουν συμπεριλάβει την ταινία στο επίσημο πρόγραμμα προβολών του στρατού! Για τον στρατό, είτε είσαι γκέι είτε όχι, πρέπει να υπηρετήσεις όπως όλοι. Και όπως δείχνει η ταινία, πλέον πάρα πολλοί γκέι εκδηλώνονται ανοιχτά κατά τη διάρκεια της θητείας τους.

GSH: Αν και το Ισραήλ δεν έχει θεσπίσει ακόμα τον γάμο ομοφύλων, η ομογονεϊκότητα είναι ένα αρκετά διαδεδομένο κοινωνικό φαινόμενο στη χώρα σας. Αντίθετα στην Ελλάδα η ιδέα δύο αντρών που μεγαλώνουν μαζί ένα παιδί ανήκει ακόμα στη σφαίρα του φανταστικού. Πως γίνεται μία θρησκευόμενη κοινωνία όπως το Ισραήλ να είναι πιο δεκτική σε αυτό το ζήτημα;

EF: Νομίζω πως καταφέραμε να αλλάξουμε νοοτροπίες με πολύ ισχυρό και αποτελεσματικό τρόπο. Ακριβώς επειδή μεγαλώναμε σε μία τόσο θρησκευόμενη, αυστηρή, μάτσο κοινωνία, η ανάγκη μας να σπάσουμε αυτές τις συμβάσεις ήταν ακόμα πιο ισχυρή. Ίσως αυτό να είναι και το τίμημα της αποδοχής: Εφόσον σας έχουμε αποδεχτεί πρέπει και εσείς να συνεισφέρετε. Άλλωστε η η έννοια της οικογένειας παραμένει πολύ ισχυρή στην εβραϊκή κουλτούρα. Πράγματι αν κατέβει κανείς τη λεωφόρο Ρότσιλντ στο κέντρο του Τελ Αβίβ βλέπει όλο και περισσότερα γκέι ζευγάρια που σπρώχνουν καροτσάκια. Όλοι οι γκέι φίλοι μου έχουν κάνει ή ετοιμάζονται να κάνουν παιδιά. Πρέπει να παραδεχτώ ότι έχω μείνει ο τελευταίος στον κύκλο μου που δεν έχει γίνει γονιός. Μάλλον δεν είμαι αρκετά προχώ! (γελάει). Έχω αποφασίσει όμως πως αυτό θα είναι το θέμα της επόμενής μου ταινίας. Στην πραγματικότητα πάντα βάζω μπροστά δύο σχέδια ταυτόχρονα, ένα μεγάλο και ένα μικρό. To μεγάλο μου σχέδιο αυτή τη στιγμή είναι μια ταινία για τον ισραηλινό τραγουδιστή Μάικ Μπραντ, που έκανε τεράστια επιτυχία στη Γαλλία τη δεκαετία του '70. Καθώς όμως προερχόταν από μια οικογένεια που είχε ξεκληριστεί από το Ολοκαύτωμα, είχε έντονες τάσεις κατάθλιψης και αυτοκτόνησε σε ηλικία 28 ετών. Το μικρό μου σχέδιο είναι μια ταινία για ένα γκέι ζευγάρι που γίνονται γονείς. Έχει πιο χαμηλό προϋπολογισμό και ελπίζω να ξεκινήσουμε τα γυρίσματα τον Φεβρουάριο. Όπως και με το «Γιόσι και Τζάγκερ» θέλω να ολοκληρωθεί γρήγορα και η εμπειρία μου λέει ότι αυτές οι ταινίες είναι και οι πιο έντονες. Θα έχει να κάνει με όσα αντιμετωπίζω αυτή τη στιγμή, τι σημαίνει να μεγαλώνεις, να κάνεις παιδιά, τι αφήνεις πίσω σου κτλ.

GSH: Κάτι άλλο που έχουμε κοινό οι έλληνες και οι ισραηλινοί είναι πόσο σοβαρά παίρνουμε τον διαγωνισμό της Eurovision. Η τελευταία σας ταινία «Cupcakes» αναφέρεται σε μια παρέα φίλων που συμμετέχουν στον διαγωνισμό κατά λάθος. Και κάπου διάβασα πως τον καιρό που ήσασταν έφηβος είχατε αναλάβει τον σχολιασμό του διαγωνισμού για λογαριασμό μιας παιδικής εκπομπής. Για ποιο λόγο η Eurovision θεωρείται τόσο σοβαρή υπόθεση και στις δύο χώρες;

EF: H πρώτη μου εμπειρία στον διαγωνισμό ήταν to 1979. Ήμουν 14 χρονών, ο διαγωνισμός είχε γίνει στην Ιερουσαλήμ και για την Ελλάδα η Ελπίδα τραγούδησε το «Σωκράτης σούπερσταρ»! Ήμουν δημοσιογράφος για ένα παιδικό πρόγραμμα και για μένα αυτό ήταν το πιο σημαντικό πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί. Κάτι που δεν έχω πει είναι ότι υπήρχε ένα μέλος μιας αποστολής που μου πρότεινε να γυρίσω μαζί τους στο ξενοδοχείο που έμεναν και φυσικά αρνήθηκα (γελάει). Υπήρχε κάτι στον αέρα, μια πολύ έντονη γκέι πλευρά σε όλο αυτό και ήταν η πρώτη φορά που συνειδητοποιούσα ότι υπήρχε κάτι τέτοιο εκεί έξω. Αλλά και την πρώτη φορά που λάβαμε μέρος στον διαγωνισμό το 1973, θυμάμαι πόσο σημαντικό ήταν που η Ευρώπη μας δεχόταν. Είμαστε η μόνη οικογένεια στο κτίριο που είχαμε τηλεόραση και είχε κατέβει όλη η πολυκατοικία για να παρακολουθήσει τον διαγωνισμό μαζί μας. Η ταινία «Cupcakes» είναι αληθινή ιστορία: Το 2000 σε ένα πάρτι, δύο νεαροί που είχαν μεθύσει με τις κοπέλες τους αποφάσισαν για πλάκα να γράψουν ένα τραγούδι και να το στείλουν στην επιτροπή. Ένα μήνα αργότερα τους ανακοίνωσαν ότι θα εκπροσωπούσαν το Ισραήλ στη Eurovision! Μιλάμε για τέσσερα άτομα που δεν μπορούσαν να τραγουδήσουν ή να χορέψουν, δεν είχαν ανέβει ποτέ σε σκηνή στη ζωή τους. Καθώς ήμουν το μόνο άτομο που γνώριζαν στον κόσμο του θεάματος μου ζήτησαν να τους βοηθήσω. Ήταν το συγκρότημα των Ping Pong και ήρθαν τελευταίοι στον διαγωνισμό του 2000, έγινε όμως ένας μικρός χαμός γιατί οι στίχοι μιλούσαν για τον έρωτα μιας ισραηλινής για έναν άντρα από τη Συρία και στη σκηνή κουνούσαν σημαιάκια της Συρίας και του Ισραήλ. Τελικά η κρατική τηλεόραση τους αποκήρυξε και πήγαν με δικά τους έξοδα. Ένα άλλο φιλμ που έχω κάνει για τη Eurovision είναι το «Gotta have heart», μικρού μήκους. Μπορείτε να το δείτε κι αυτό στο αφιέρωμα που κάνουν οι «Νύχτες Πρεμιέρας».

---

Στην κεντρική φώτο, σκηνή από την ταινία «Γιόσι και Τζάγκερ»

ΕΡΩΤΑ ΜΟΥ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΕ

[Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο της εφημερίδας Athens Voice όπου μπορείτε να αφήσετε και τα δικά σας σχόλια.]

Η ταινία “Pride” είναι μια αληθινή ιστορία αλληλεγγύης των γκέι με την εργατική τάξη

 

Την περασμένη Πέμπτη στην πρεμιέρα του κινηματογραφικού φεστιβάλ Οutview, τo αθηναϊκό κοινό είχε την ευκαιρία να δει για πρώτη φορά μία από τις πιο συγκινητικές ταινίες του 2014. Το βρετανικής παραγωγής φιλμ «Pride» που πέρσι τέτοιο καιρό κέρδισε τoν «Queer Φοίνικα» στο φεστιβάλ των Καννών διηγείται μία πέρα για πέρα αληθινή ιστορία: Στο Λονδίνο του 1984 μια ομάδα γκέι και λεσβιών αντιμέτωποι με τις αστυνομικές επιχειρήσεις «αρετής», την ομοφοβική βία, το «κράξιμο» του κίτρινου τύπου και την κρίση του Aids προσπαθούν να βγουν από το καβούκι τους αναζητώντας ευρύτερες κοινωνικές συμμαχίες. Αποφασίζουν να ξεκινήσουν έρανο υπέρ των ανθρακωρύχων που απεργούν επί μήνες ενάντια στα σχέδια της κυβέρνησης Θάτσερ να κλείσει τα εθνικοποιημένα ορυχεία. Το συνδικάτο αρνείται τη στήριξη των «ανώμαλων» και η ομάδα με τον τίτλο «Γκέι και λεσβίες υπέρ των απεργών» ξεκινούν για να παραδώσουν τα χρήματα οι ίδιοι σε ένα χωριό ανθρακωρύχων της Ουαλίας που διάλεξαν τυχαία από τον χάρτη.

Αυτό που ακολουθεί θα διαλύσει τις προκαταλήψεις και των μεν και των δε μέσα από την αλληλεγγύη του κοινού αγώνα. Οι Ουαλοί απεργοί συνειδητοποιούν πως οι ομοφυλόφιλοι –που τους ενισχύουν οικονομικά περισσότερο από κάθε άλλη ομάδα– δεν είναι «τέρατα της φύσης». Και όχι μόνο θα το αναγνωρίσουν αλλά και θα ανταποδώσουν στο Pride του Λονδίνου την επόμενη χρονιά. Την ίδια στιγμή, πολλοί γκέι και λεσβίες που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τέτοιες κοινότητες της εργατικής τάξης για να επιβιώσουν, θα δουν για πρώτη φορά την «περήφανη εργατιά» να αγκαλιάζει τη διαφορετικότητά τους. Περίφημη είναι η σκηνή στη ντίσκο του χωριού, όπου ένα μέλος της γκέι ομάδας βάζει κυριολεκτικά «φωτιά στην πίστα» ξεσηκώνοντας τις επευφημίες του γυναικείου πληθυσμού και τα ζηλόφθονα βλέμματα των αντρών που τον πολιορκούν, ζητώντας του να τους μάθει να χορεύουν – κάτι που μέχρι τότε θεωρούσαν θανάσιμη προσβολή στον ανδρισμό τους.

Ο σκηνοθέτης της ταινίας Μάθιου Γουόρτσις έως τώρα έκανε καριέρα στο θέατρο (έχει κερδίσει βραβείο Τόνι και πρόσφατα διαδέχτηκε τον Κέβιν Σπέισι ως διευθυντής του Old Vic στο Λονδίνο). Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε μία συνέντευξη που έδωσε για την ταινία. Την μετέφρασα από εδώ.

---

Μέχρι τώρα είχατε μία πλούσια καριέρα στο θέατρο. Τι ήταν αυτό που σας προετοίμασε να διηγηθείτε μία τέτοια ιστορία στον κινηματογράφο;
Μία πολύ σημαντική μορφή προετοιμασίας ήταν τα παιδικά χρόνια που πέρασα σε ένα χωριό στη βόρεια Αγγλία στη μέση του πουθενά, περιτριγυρισμένο από ανθρακωρυχεία και εντελώς απομονωμένο. Η οικογένειά μου αναγκάστηκε να μετακομίσει σε αυτό το χωριό όπου ήμασταν σαν ξένο σώμα προσπαθώντας να αφομοιωθούμε και να γίνουμε αποδεκτοί. Αυτό μου έδωσε μία ιδέα σχετικά με το πως λειτουργούν τέτοιες μικρές και σφιχτά δεμένες κοινότητες, ποια είναι τα υπέρ και ποια είναι τα κατά.

Ήσασταν έφηβος την περίοδο που διαδραματίζονται τα γεγονότα της ταινίας;
Την περίοδο της απεργίας θυμάμαι τις πικετοφορίες των ανθρακωρύχων έξω από ένα εργοστάσιο που παραλάμβανε κάρβουνο από τα ορυχεία. Σε εκείνη την ηλικία δεν καταλάβαινα και πολλά πράγματα. Έμαθα πολύ περισσότερα για την πολιτική κατάσταση και την κοινωνική αναταραχή της εποχής αργότερα, όταν πήγα στο πανεπιστήμιο. Επιπλέον το να ενδιαφέρεται ένα αγόρι για το θέατρο και τη μουσική δεν ήταν και τόσο συνηθισμένο εκεί που μεγάλωσα. Δεν υπήρχε ούτε μία θεατρική ομάδα στην περιοχή και οι άνθρωποι το θεωρούσαν τόσο περίεργο όσο το να δουν έναν άντρα να χορεύει!

Συνήθως οι ταινίες ακόμα και όταν είναι «ομαδικές» περιστρέφονται γύρω από έναν ήρωα. Πώς καταφέρατε να δημιουργήσετε αυτό το αίσθημα της «κοινότητας» που αποπνέει η ταινία;
Το να περάσει στο πανί η ισορροπία μεταξύ των χαρακτήρων που υπήρχε στο σενάριο έμοιαζε με περίπλοκη αλγεβρική εξίσωση. Είχα ένα τετράδιο όπου για κάθε σκηνή σημείωνα πόσα καρέ πρέπει να αφιερώσω σε κάθε χαρακτήρα. Επιπλέον έχει σημασία να κατανοήσει κανείς το ανθρώπινο στοιχείο που ενώνει όλους αυτούς τους χαρακτήρες: την αδικία και τον τραμπουκισμό που έχουν βιώσει στο πετσί τους. Μιλάμε για ανθρώπους που έχουν καταδικαστεί στο περιθώριο και κάποια στιγμή ορθώνουν το ανάστημά τους και διεκδικούν το δίκιο τους. Αυτό είναι μία πολύ δυνατή εικόνα που νομίζω πως χαράχτηκε μέσα μου κατά την παιδική μου ηλικία. Πάντως, μετά από 25 χρόνια στο θέατρο, νομίζω πως αυτό που έχω μάθει είναι πώς να σκηνοθετώ ηθοποιούς. Τι πρέπει να τους δώσω για να βγάλουν τον καλύτερο εαυτό τους. Επίσης μέσα από τα μιούζικαλ έχω μάθει να συντονίζω μεγάλες ομάδες ανθρώπων. Πώς να δίνω στον καθένα τη στιγμή που θα λάμψει για να μπορέσω να διηγηθώ την ιστορία ολόκληρης της ομάδας.

Μια που το αναφέρετε, θα μπορούσατε να δείτε την ταινία να ανεβαίνει ως μιούζικαλ σε μερικά χρόνια;
Όταν διάβασα το σενάριο τηλεφώνησα στους παραγωγούς: «Το σενάριο είναι εξαιρετικό. Με έκανε να γελάσω και να κλάψω. Η ιστορία είναι σημαντική και το γράψιμο είναι φρέσκο. Ο μοναδικός μου όρος είναι να μου δώσετε τα δικαιώματα και για τη θεατρική μεταφορά του έργου». Το είχα δει από την πρώτη στιγμή ότι θα μπορούσε να γίνει ένα εξαιρετικό μιούζικαλ. Είναι μία ταινία που εμψυχώνει το θεατή παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πρωταγωνιστές. Επίσης είναι γεμάτο με χορό και τραγούδι. Όλα αυτά τα στοιχεία παραπέμπουν σε μιούζικαλ. Όμως η ταινία προσπαθεί να εξισορροπήσει τη λαμπερή πλευρά με τις πιο σκληρές και δύσκολες πλευρές. Στα μιούζικαλ υπάρχει ο κίνδυνος να σε παρασύρει το μελό. Αν το έκανα για το θέατρο θα ήθελα να διατηρήσω την ισορροπία της ταινίας, τη σκληρότητα και την αυθεντικότητα που έχει. Δεν θα ήθελα να γίνει ένα λαμπερό, μελό παραμύθι.

Πόσο ολοκληρωμένο ήταν το σενάριο του Στίβεν Μπέρεσφορντ όταν ξεκινήσατε να δουλεύετε;
Ήταν ολοκληρωμένο σε σημαντικό βαθμό. Δουλέψαμε και μαζί προσθέτοντας και αφαιρώντας κάποιες σκηνές. Όμως και τίποτα να μην είχαμε κάνει, η δύναμη του σεναρίου ήταν ατόφια από την αρχή. Ο κόσμος δεν καταλαβαίνει –και ίσως να μην τον ενδιαφέρει– ότι είναι εντελώς διαφορετικό ένα σενάριο γραμμένο από ένα άτομο σε σχέση με κάποιο σενάριο που είναι αποτέλεσμα συνεργασίας μίας δημιουργικής ομάδας. Το σενάριο ενός συγγραφέα έχει ένα σωρό ιδιορρυθμίες τις οποίες υποτίθεται πως πρέπει να αποφύγεις αλλά εγώ τις λατρεύω. Λατρεύω ένα σενάριο που δεν έχει «εξομαλυνθεί», που δεν συμπεριφέρεται με εντελώς προβλέψιμο και συμβατικό τρόπο. Λατρεύω για παράδειγμα το γεγονός ότι από την πρώτη στιγμή διηγείται μία ιστορία που δεν περιστρέφεται γύρω από έναν και μοναδικό «κεντρικό ήρωα». Δεχτήκαμε μεγάλη πίεση για να το αλλάξουμε αυτό αλλά δεν υποκύψαμε.

Θεωρείτε πως η ταινία αποτελεί μία μορφή «απάντησης» στην κινηματογραφική βιογραφία της Μάργκαρετ Θάτσερ που είδαμε πριν δύο χρόνια με τη Μέριλ Στριπ;
Νομίζω πως είναι. Και δεν σας κρύβω πως το βρίσκω απολαυστικό να ακούω τη φράση «γαμημένη Θάτσερ» από το στόμα ενός από τους ήρωες της ταινίας. Δεν ήταν αυτός ο λόγος που κάναμε την ταινία. Όμως ήταν μία πρόσθετη αντάμοιβη, ότι βάλαμε και εμείς ένα λιθαράκι για να εξισορροπηθεί κάπως αυτή η προσπάθεια «αγιογράφησης» της Μάργκαρετ Θάτσερ.

Ποια είναι η αγαπημένη σας αντίδραση του κοινού σχετικά με την ταινία;
Η πρώτη αντίδραση ήταν δύο μέρες αφού είχαμε τελειώσει το μοντάζ στο φεστιβάλ των Καννών. Μετά την προβολή, στην αίθουσα ήταν μαζεμένοι 900 άνθρωποι από όλη την Ευρώπη που χειροκροτούσαν όρθιοι. Εκεί καταλάβαμε για πρώτη φορά πως αυτή η ιστορία μπορούσε να αγγίξει ανθρώπους που δεν έχουν καμία σχέση με το σύμπαν όπου διαδραματίζεται η ταινία. Έκτοτε, οι προβολές μας απομακρύνουν όλο και περισσότερο από το μικρό χωριό της Ουαλίας. Μέχρι τώρα, η πιο μακρινή ήταν στο Λος Άντζελες. Εκεί αναρωτιόμουν αν η αντίδραση θα ήταν η ίδια όσο απομακρυνόμαστε από τον γεωγραφικό πυρήνα της ιστορίας. Και εκεί όμως υπήρξε ενθουσιώδης. Εξίσου ενθουσιώδης όσο ήταν και στο χωριουδάκι της Ουαλίας αλλά και στο Σόχο του Λονδίνου όταν κάναμε μία προβολή για τα εναπομένοντα μέλη της ομάδας «Γκέι και λεσβίες υπέρ των απεργών» και τις οικογένειές τους. Υπάρχουν, λοιπόν, κάποια πράγματα που είναι πιο σημαντικά από καριέρες και σταδιοδρομίες και ήταν μεγάλο προνόμιο για μένα να σκηνοθετήσω αυτή την ταινία. Αισθάνεται κανείς πολύ μικρός απέναντι στα πραγματικά γεγονότα και το πόσο άλλαξαν τη ζωή αυτών των ανθρώπων. Και είναι τιμή μου που βοήθησα να μάθει το κοινό για αυτή την ιστορία.

Αντί για επίλογο: Την ταινία «Pride», που θυμίζει μεγάλες πρόσφατες επιτυχίες του βρετανικού σινεμά όπως ο «Μπίλι Έλιοτ» και το «Άντρες έτοιμοι για όλα», θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε και στις ελληνικές αίθουσες φέτος το καλοκαίρι. Μην τη χάσετε!

ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΜΙΜΗΣΗΣ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

[Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο της εφημερίδας Athens Voice όπου μπορείτε να αφήσετε και τα δικά σας σχόλια. Όπως μπορείτε να δείτε και στο τέλος της ανάρτησης, το κείμενο βρέθηκε στην τρίτη θέση της λίστας με τα πιο διαβασμένα της A.V. την περασμένη εβδομάδα. Σας ευχαριστώ!]

 

Η αλήθεια για τον Άλαν Τούρινγκ, λαμπρό επιστήμονα και γκέι οσιομάρτυρα

Με 8 υποψηφιότητες για όσκαρ (ανάμεσά τους τα όσκαρ καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, Α' ανδρικού για τον Μπένεντικτ Κάμπερμπατς και Β' γυναικείου ρόλου για την Κίρα Νάιτλι) και εξαιρετική εισπρακτική πορεία στη χώρα μας εδώ και τρεις εβδομάδες, το «Παιχνίδι της Μίμησης» είναι αναμφίβολα η ταινία που κέρδισε τις εντυπώσεις τον φετινό χειμώνα. Το φιλμ στηρίζεται στη βιογραφία του Άλαν Τούρινγκ, του ανθρώπου που θεωρείται πατέρας της επιστήμης της πληροφορικής και έπαιξε κεντρικό ρόλο στην αποκωδικοποίηση των μυστικού κώδικα επικοινωνίας του γερμανικού στρατού για λογαριασμό της Μεγάλης Βρετανίας κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ταυτόχρονα υπήρξε μαζί με τον Όσκαρ Ουάιλντ το πιο διάσημο θύμα της βικτοριανής νομοθεσίας που καταδίωκε τους ομοφυλόφιλους στην πατρίδα του. Βάσει αυτής της νομοθεσίας καταδικάστηκε σε ευνουχισμό μέσω χορήγησης θηλυκών ορμονών και δύο χρόνια αργότερα αυτοκτόνησε.

Πάντως παρά τη μεγάλη καλλιτεχνική και εισπρακτική επιτυχία της ταινίας, δεν είναι λίγοι εκείνοι που επισημαίνουν ότι οι δημιουργοί της απομακρύνθηκαν σκόπιμα από την ιστορική αλήθεια προκειμένου να δραματοποιήσουν ακόμα περισσότερο τη ζωή μιας έτσι κι αλλιώς ξεχωριστής προσωπικότητας. Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε τα κύρια σημεία όπου το σενάριο της ταινίας απέχει από την ιστορική πραγματικότητα. Αν δεν την έχετε δει και σκοπεύετε να το κάνετε, να έχετε υπόψη σας ότι παρακάτω αποκαλύπτονται σημαντικά στοιχεία από την πλοκή της ταινίας.

Η εφηβική απώλεια

Όπως φαίνεται και στην ταινία, το γεγονός που σημάδεψε τη ζωή του έφηβου Άλαν υπήρξε πράγματι ο θάνατος του συμμαθητή του Κρίστοφερ Μόρτον προς τον οποίο έτρεφε ισχυρά ερωτικά συναισθήματα - τα οποία πάντως δεν φαίνεται να βρήκαν ανταπόδοση. Ο θάνατός του στοίχειωσε τον Τούρινγκ για την υπόλοιπη ζωή του, κάνοντάς τον να αναπτύξει ζωηρό ενδιαφέρον για ζητήματα όπως η πιθανότητα επιβίωσης του πνεύματος χωριστά από το σώμα και η δυνατότητα τηλεπαθητικής επικοινωνίας με τους νεκρούς. Όμως ο θάνατος του Μόρτον δεν έπεσε ως «κεραυνός εν αιθρία» στη ζωή του νεαρού Άλαν όπως φαίνεται στην ταινία. Ο Τούρινγκ γνώριζε ότι ο φίλος του έπασχε από φυματίωση και ότι έπρεπε να προετοιμάζεται για το χειρότερο. Και σε αντίθεση με τη σχετική σκηνή της ταινίας, ο διευθυντής του σχολείου δεν φώναξε τον Τούρινγκ στο γραφείο του για να του ανακοινώσει ψυχρά και κοφτά τον θάνατο του φίλου του. Στην πραγματικότητα ο διευθυντής μάζεψε όλα τα αγόρια του σχολείου και προσπάθησε να τα παρηγορήσει με ευγενικό και συμπονετικό τρόπο.

Ο τρελός επιστήμονας και το αγαπημένο του δημιούργημα

Η ταινία παρουσιάζει τον Τούρινγκ ως μια μονήρη μεγαλοφυΐα στα όρια του αυτισμού, χωρίς αίσθηση του χιούμορ και ανίκανου να λάβει υπόψη του τα συναισθήματα των άλλων και να συνεργαστεί μαζί τους. Στην πραγματικότητα, αν και αρκετά απότομος απέναντι σε όσους θεωρούσε πως σπαταλούσαν τον χρόνο του, ο Τούρινγκ είχε φίλους, καταλάβαινε από χιούμορ και συνεργαζόταν χωρίς προβλήματα με τους συνεργάτες του. Στην ταινία η πιο στενή σχέση που αναπτύσσει ο Τούρινγκ είναι με το δημιούργημά του, ένα μηχάνημα που τον βοηθάει να αποκρυπτογραφήσει του μυστικούς κώδικες των γερμανών και το οποίο ονομάζει «Κρίστοφερ» προς τιμή του νεκρού φίλου του. Στην πραγματικότητα, στην αρχική του εκδοχή το μηχάνημα ονομάστηκε «Βόμβα» ενώ το τελικό πρωτότυπο ονομάστηκε «Νίκη» (Victory).

H σχέση του με την Τζόαν Κλαρκ

Η ταινία έχει δεχτεί αρκετές επικρίσεις για το γεγονός ότι απουσιάζουν πλήρως οι ομοφυλοφιλικοί δεσμοί που είχε ο Τούρινγκ στην ενήλικη ζωή του. Αντί γι'αυτό η ταινία παρουσιάζει την Τζόαν Κλαρκ, συνάδελφό του στην υπηρεσία αποκρυπτογραφήσεων του βρετανικού ναυτικού, ως τη σημαντικότερη συναισθηματική παρουσία στη ζωή του μεγάλου επιστήμονα. Η αλήθεια είναι πως ο Άλαν πράγματι αρραβωνιάστηκε την Τζόαν, αν και δεν προχώρησε σε γάμο μαζί της εξαιτίας της ομοφυλοφιλίας του. Όμως η Κλαρκ γνώριζε εξαρχής την αλήθεια και δεν είχε πρόβλημα με αυτό. Όσο για τη σκηνή που τον επισκέπτεται μετά την καταδίκη του από το δικαστήριο, αυτή είναι εντελώς φανταστική. Στην πραγματικότητα ο Τούρινγκ δεν έκρυβε την ομοφυλοφιλία του και ήταν αρκετά ανοιχτός για τα δεδομένα της εποχής. Θεωρούσε ότι αυτή του η ειλικρινής στάση και η μεγαλοφυΐα του μπορούσαν να τον προστατεύσουν, τελικά όμως αποδείχτηκε πως έκανε τραγικό λάθος.

Ένα δίλημμα ζωής και θανάτου

Ίσως η πιο εκβιαστικά μελοδραματική σκηνή της ταινίας είναι εκείνη όπου η ομάδα του Τούρινγκ αποκρυπτογραφεί μήνυμα του γερμανικού ναυτικού για επίθεση σε μια νηοπομπή όπου υπηρετεί ο αδελφός ενός από τα μέλη της ομάδας. Αρνούμενος να κρίνει με βάση το συναίσθημα ο Τούρινγκ αποφασίζει να μην ειδοποιήσει το ναυτικό για την επίθεση, ώστε να μην καταλάβουν οι γερμανοί ότι έχει σπάσει τον κώδικα. Στην πραγματικότητα βέβαια η ομάδα απλώς διαβίβαζε στους ανωτέρους της τα μηνύματα που αποκρυπτογραφούσε. Οι επιχειρησιακές αποφάσεις λαμβάνονταν σε πολύ ψηλότερα κλιμάκια της ιεραρχίας και η ομάδα δεν τις γνώριζε καν. Αυτό που ισχύει είναι ότι η αποκρυπτογράφηση του μυστικού κώδικα των γερμανών με την ονομασία "Enigma" έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη επικράτηση των συμμάχων κατά τη «Μάχη του Ατλαντικού» όταν τα γερμανικά υποβρύχια προσπαθούσαν να ανακόψουν τον ανεφοδιασμό της Μ. Βρετανίας από τις ΗΠΑ.

Ο κατάσκοπος των σοβιετικών

Ίσως η χειρότερη παραποίηση της ιστορίας από τη μεριά των δημιουργών της ταινίας ισοδυναμεί με συκοφαντία σε βάρος του Τούρινγκ, τον οποίο παρουσιάζουν να προδίδει την πατρίδα του συγκαλύπτοντας έναν σοβιετικό πράκτορα. Ο Τζον Κέρνκρος, ένας από τους πέντε απόφοιτους του Κέιμπριτζ που υπήρξαν πράκτορες για λογαριασμό της Σοβιετικής Ένωσης, υπηρέτησε πράγματι στο πάρκο Μπλέτσλεϊ κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ήταν όμως σε εντελώς διαφορετική μονάδα από τον Τούρινγκ και, με δεδομένη την άκρα μυστικότητα και την πλήρη στεγανοποίηση μεταξύ των διάφορων υπηρεσιών, είναι απίθανο οι δυο τους να είχαν συναντηθεί. Στην ταινία ο Τούρινγκ ανακαλύπτει πως ο Κέρνκρος είναι κατάσκοπος αλλά αποφασίζει να τον καλύψει όταν ο τελευταίος τον εκβιάζει με αποκάλυψη της ομοφυλοφιλίας του. Συν τοις άλλοις, με αυτό τον τρόπο η ταινία εμμέσως ενστερνίζεται την προκατάληψη της εποχής ότι οι γκέι σε ευαίσθητα πόστα αποτελούσαν «κίνδυνο» για την εθνική ασφάλεια.

Η σύλληψη και η καταδίκη

Η εμμονή της ταινίας με τους ...σοβιετικούς πράκτορες συνεχίζεται και στο κομμάτι που αναφέρεται στη σύλληψη του Τούρινγκ από την αστυνομία. Στην ταινία ένας επιθεωρητής που έχει αναλάβει την υπόθεση μιας καταγγελίας γειτόνων για διάρρηξη στο σπίτι του Τούρινγκ, τον υποπτεύεται για πράκτορα των σοβιετικών όταν ανακαλύπτει πως τα αρχεία σχετικά με τη στρατιωτική του υπηρεσία έχουν εξαφανιστεί. Στην πραγματικότητα ο ίδιος ο Τούρινγκ κατήγγειλε τη διάρρηξη στην αστυνομία, υπέπεσε όμως σε αντιφάσεις προσπαθώντας να κρύψει από τους αστυνομικούς το γεγονός ότι γνώριζε και είχε ερωτικές σχέσεις με τον δράστη. Τελικά αναγκάστηκε να ομολογήσει, γεγονός που οδήγησε στην καταδίκη του από το δικαστήριο σύμφωνα με τους ομοφοβικούς νόμους της εποχής με την κατηγορία της «ασέλγειας».

---

* Με πληροφορίες από εδώ

Η ΑΓΑΠΗ ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑΞΕΝΗ

[Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο της εφημερίδας Athens Voice όπου μπορείτε να αφήσετε τα δικά σας σχόλια.]

Μια ταινία για τον γάμο και έναν έρωτα “μιας κάποιας ηλικίας”

Από τις 18 Δεκεμβρίου θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε στις αθηναϊκές αίθουσες τη νέα ταινία του Άιρα Σακς με τίτλο «Η αγάπη είναι παράξενη». Αυτό είναι γεγονός από μόνο του, αφού δυστυχώς οι ελληνικές εταιρείες διανομής σπανίως ρισκάρουν με ταινίες καθαρά γκέι θεματολογίας. Δύο χρόνια μετά το «Κράτα ένα φως αναμμένο» (Keep the lights on), o Σακς εστιάζει αυτή τη φορά στην ιστορία ενός πιο «ώριμου» γκέι ζευγαριού που αποφασίζει να παντρευτεί, με αποτέλεσμα ο ένας από τους δύο να χάσει τη δουλειά του σε ένα καθολικό κολέγιο. Καθώς με έναν μισθό λιγότερο τα λεφτά πλέον δεν φτάνουν, αναγκάζονται να μείνουν χωριστά. Και μέσα από την αναγκαστική συγκατοίκηση σε ένα φιλικό και ένα συγγενικό σπίτι αντίστοιχα, συνειδητοποιούν ότι ακόμα και στην «ανοιχτόμυαλη» Νέα Υόρκη, ο κοινωνικός περίγυρος δεν είναι πάντα τόσο δεκτικός απέναντι σε δύο γκέι «προχωρημένης ηλικίας» που αποφασίζουν να επισημοποιήσουν τη σχέση τους με τα δεσμά του γάμου...

H ταινία προβλήθηκε στο φεστιβάλ της Βενετίας και πρωταγωνιστούν ο Τζον Λίθγκοου και ο Άλφρεντ Μολίνα. Ο δημιουργός της έδωσε μια συνέντευξη στον γαλλικό ιστότοπο Yagg την οποία μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω.

---

Στο «Κράτα ένα φως αναμμένο» διηγηθήκατε την ιστορία ενός ζευγαριού τριαντάρηδων και του προβλήματος που αντιμετώπιζαν με τον εθισμό. Στο «Η αγάπη είναι παράξενη» επιλέγετε ένα πολύ πιο ώριμο ζευγάρι. Γιατί;

Το «Κράτα ένα φως αναμμένο» ήταν μια ταινία λίγο-πολύ αυτοβιογραφική. Σήμερα είμαι ικανός να αγαπήσω διαφορετικά και η καινούρια μου σχέση μου δίνει την αίσθηση ότι μαζί μπορούμε να αντισταθούμε στο πέρασμα του χρόνου. Καθώς ετοιμάζαμε την ταινία μαζί με τον σεναριογράφο μου, παρακολουθήσαμε αρκετές ταινίες του ιάπωνα σκηνοθέτη Γιασουχίρο Όζου που αφηγείται ιστορίες ηλικιωμένων, οικογενειών και γενεών. Στην Ιαπωνία υπάρχει πολύ μεγαλύτερος σεβασμός στους ηλικιωμένους σε σχέση με τις ΗΠΑ. Βρίσκομαι σε μια φάση της ζωής μου που βλέπω τους γονείς μου να γερνούν και οι παππούδες μου έχουν φύγει από τη ζωή, οπότε όλα αυτά με αγγίζουν ιδιαίτερα.

Η ταινία σας μιλάει επίσης για όλα εκείνα που μπορούν να μεταδοθούν από τη μία γενιά στην άλλη. Τι μπορεί να μάθουν οι νέοι από τους μεγαλύτερους και το αντίστροφο...

Στη δεκαετία του 80 ήμουν μέλος του Act-Up. Η επίδραση του Aids στη Νέα Υόρκη και το κοινωνικό κλίμα που δημιούργησε είναι κάτι που ανέκαθεν με ενδιέφερε. Ήταν μια μορφή συνειδητοποίησης και ταυτόχρονα σου έδινε την ευκαιρία να ανασκουμπωθείς και να δεις τι μπορείς να κάνεις για να βοηθήσεις τους άλλους. Γι αυτό τον λόγο τα τελευταία χρόνια συμμετείχα σε πολλές πολιτιστικές δράσεις της γκέι κοινότητας που έχουν σχέση με την καλλιέργεια του queer σινεμά . Το «Κράτα ένα φως αναμμένο» είναι μια ταινία για την απομόνωση, αφού έτσι αισθανόμουν την εποχή που το έκανα. Αντίθετα το «Η αγάπη είναι παράξενη» είναι μια ταινία για την έλλειψη απομόνωσης. Για το πως μπορούμε να δημιουργήσουμε μια οικογένεια με τρόπο απρόβλεπτο και για τους ανθρώπινους δεσμούς που μπορούν να μας στηρίξουν σε δύσκολες καταστάσεις.

Το κεντρικό θέμα του έργου είναι το συζυγικό κρεβάτι και η οικειότητα που βρίσκει σε αυτό ένα ζευγάρι. Όταν αυτό καταστρέφεται, είναι αγώνας να δημιουργηθεί ξανά από την αρχή. Τον καιρό που ξεκίνησα τα γυρίσματα βρέθηκα μόνος σε ένα διαμέρισμα στη Νέα Υόρκη. Μέσα σε μια εβδομάδα ήμασταν κάτω από την ίδια στέγη εγώ, ο άντρας μου, τα δυο παιδιά μας, η μητέρα τους και ο πεθερός μου. Ήμουν ευτυχισμένος που ήμασταν όλοι μαζί, όμως ταυτόχρονα υπήρχαν ένα σωρό συγκρούσεις, μια έλλειψη ιδιωτικού χώρου. Όλα αυτά είναι μέρος της ζωής και μέρος της εμπειρίας του να φτιάχνεις οικογένεια.

Από εκεί αντλήσατε και το κωμικό στοιχείο της ταινίας...

Ακριβώς. Από τις τριβές που δημιουργούνται όταν οι άνθρωποι μένουν μαζί.

Υπάρχει επίσης η σκηνή που το ζευγάρι πηγαίνει σε ένα ιστορικό γκέι μπαρ της Νέας Υόρκης.

Η ταινία αυτή είναι επίσης μια ταινία για τη Νέα Υόρκη και την κληρονομιά της γκέι ζωής στη συγκεκριμένη την πόλη. Δηλαδή τον τρόπο που οι γκέι κοινωνικοποιούνται και βρίσκουν τη θέση τους μέσα στην πόλη. Το συγκεκριμένο μπαρ είναι το στέκι της γειτονιάς μου και το εστιατόριο που βλέπετε στην ταινία είναι απέναντι από το σπίτι μου. Ήθελα να δείξω τη Νέα Υόρκη μέσα από ένα πρίσμα οικογενειακό, προσωπικό. Είναι κι αυτή μέρος της ταινίας μου.

Το φιλμ κρίθηκε ακατάλληλο για τους κάτω των 17 στις ΗΠΑ. Ποια είναι η δική σας αντίδραση;

Μου προκάλεσε έκπληξη καθώς πρόκειται για μία καθαρά οικογενειακή ταινία. Δεν μου κάνει εντύπωση όμως, γιατί ζούμε στην Αμερική και η λογοκρισία είναι μία πραγματικότητα. Η επίσημη αιτιολογία ήταν ότι στην ταινία ακούγεται τέσσερις φορές η λέξη «fuck» και τρεις φορές η λέξη «motherfucker». Αυτό που με ενοχλεί είναι ότι, εξαιτίας της συγκεκριμένης σήμανσης, πολύς κόσμος δεν θα μπορέσει να δει την ταινία. Δεν ξέρω με ποια κριτήρια αποφασίζει η συγκεκριμένη επιτροπή. Μου θυμίζει λίγο τον Dr. Strangelove. Διάβασα κάπου ότι για να γίνεις μέλος της πρέπει οπωσδήποτε να έχεις κάνει παιδιά. Βρίσκω φριχτό ένα τέτοιο κριτήριο για να οριστεί ποιος μπορεί να κρίνει τον αμερικάνικο κινηματογράφο...

Και η επόμενη ταινία σας θα διαδραματίζεται στη Νέα Υόρκη;

Εντελώς. Θα είναι το τελευταίο μέρος μιας νεοϋορκέζικης τριλογίας. Είναι η ιστορία δύο νεαρών αγοριών που είναι πολύ στενοί φίλοι και δίνουν όρκο να μην ξαναμιλήσουν ποτέ στους γονείς τους. Θα είναι μια ταινία για τη φιλία, την οικογένεια, τη σεξουαλική ταυτότητα, τις σχέσεις μας με τους γονείς μας και την αγορά ακινήτων. Νομίζω πως η αγορά ακινήτων βρίσκεται στην καρδιά αυτού που αποκαλούμε «Αμερική».

Πως βλέπετε τις τελευταίες ραγδαίες εξελίξεις σχετικά με το ζήτημα του γάμου στις ΗΠΑ;

Πρόκειται για μία κρίσιμη καμπή στην ιστορία της χώρας. Προσωπικά παντρεύτηκα το 2012 και το έκανα με αρκετή δόση ειρωνείας, χωρίς να σκεφτώ πραγματικά ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες. Είναι τόσο τεράστιο το συμβολικό φορτίο του γάμου που μπορώ να είμαι ταυτόχρονα και υπέρ και κατά . Όμως μέσα από τη δική μου περίπτωση, μπόρεσα να συνειδητοποιήσω σε ποιο βαθμό είχε νόημα να αποκτήσω στη ζωή μου έναν σύζυγο. Κάθε φορά που την προφέρω, η ίδια η λέξη «σύζυγος» μου υπενθυμίζει πως κάποτε δεν είχα αυτή τη δυνατότητα. Κατά κάποιον τρόπο, ο γάμος είναι για τους γκέι ό,τι ήταν για τους μαύρους οι δημόσιες πισίνες τη δεκαετία του '50. Ίσως και να μην είχε τόση σημασία αν οι μαύροι θα κολυμπούσαν στις συγκεκριμένες πισίνες. Όμως το γεγονός ότι δεν μπορούσαν τις μετέτρεψε σε σύμβολο της πλέον παράλογης ανισότητας.

---

* Μετάφραση από εδώ