[Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο της εφημερίδας Athens Voice όπου μπορείτε να διαβάσετε και τα σχετικά σχόλια.]
Στην ταινία για τον γκέι πατέρα του
Δεν συμβαίνει συχνά ένας αστέρας του Χόλιγουντ να αναλαμβάνει την παραγωγή μιας ταινίας με θέμα τον ίδιο του τον πατέρα. Πόσο μάλλον όταν ο πατέρας του είχε το ίδιο όνομα με τον ίδιο και υπήρξε επίσης καλλιτέχνης - αν και παραγνωρισμένος σε σχέση με τον διάσημο γιο του. Αυτή είναι σε λίγες γραμμές η ιστορία πίσω από το ντοκιμαντέρ " Εις μνήμη του καλλιτέχνη Ρόμπερτ ντε Νίρο του πρεσβύτερου" που προβλήθηκε στις 9 Ιουνίου από το αμερικάνικο συνδρομητικό κανάλι HBO.
Με το επίκεντρο της εικαστικής σκηνής να μετακινείται από τη σπαρασσόμενη από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο Ευρώπη στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, ο Ρόμπερτ ντε Νίρο πατέρας συμπεριλαμβανόταν για ένα διάστημα στα ανερχόμενα αστέρια της νεοϋορκέζικης σκηνής, με το όνομά του να φιγουράρει δίπλα σε καλλιτέχνες που έμελλε να γίνουν διάσημοι όπως ο Μαρκ Ρόθκο και ο Τζάκσον Πόλοκ. Καθώς όμως το κύμα της αφαίρεσης και στη συνέχεια η ποπ-αρτ επικράτησαν ολοκληρωτικά, η περισσότερο παραστατική ζωγραφική του Ντε Νίρο που θύμιζε παλιούς γάλλους δασκάλους όπως ο Ματίς και ο Μπονάρ άρχισε να περνάει στο περιθώριο. Ο ίδιος αποφάσισε να μην ρίξει νερό στο κρασί του ακολουθώντας τις διάφορες καλλιτεχνικές "μόδες".
To 1941 παντρεύτηκε την επίσης προικισμένη ζωγράφο Βιρτζίνια Αντμάιραλ, άρχισαν όμως να ζουν χωριστά όταν ο μοναχογιός τους ήταν μόλις τριών ετών και πήραν διαζύγιο όταν ο μικρός Μπόμπι έκλεισε τα 12. Παρά τον χωρισμό, ο πατέρας του συνέχισε να μένει κοντά τους στο Μανχάταν και να περνάει χρόνο με τον γιο του τον οποίο λάτρευε. Οι εξορμήσεις του στις κινηματογραφικές αίθουσες συγκαταλέγονται στις αγαπημένες αναμνήσεις του διάσημου ηθοποιού από τη ζωή με τον πατέρα του.
Σαν αποτέλεσμα ο Ντε Νίρο υιός μπόρεσε να παρακολουθήσει από κοντά τη μάχη που έδινε ο πατέρας του με την κατάθλιψη. Η συνειδητοποίηση πως το έργο του δεν θα τύχαινε αναγνώρισης όσο ζούσε διαπλέκεται με την εξίσου οδυνηρή συνειδητοποίηση ότι είναι ομοφυλόφιλος σε μια εποχή που καταδίκαζε τους ομοφυλόφιλους στην απόλυτη μοναξιά. Στην ταινία, ο υιός Ντε Νίρο διαβάζει μερικά αποσπάσματα από το ημερολόγιο του πατέρα του:
«Αν ο Θεός δεν ήθελε να είμαι ομοφυλόφιλος, ένα γεγονός που μου προκαλεί τέτοια ενοχή, θα μου έβρισκε μια γυναίκα να με αγαπάει και να την αγαπώ, ή τουλάχιστον θα φρόντιζε να με ενδιαφέρουν σεξουαλικά οι γυναίκες ως σύντροφοι.»
«Αυτή τη στιγμή δεν έχω καν το κουράγιο να πλύνω τα πινέλα μου που τα έχω αφήσει στο νέφτι εδώ και μέρες. Ίσως να είναι αλήθεια ότι ο έρωτας σε βρίσκει χωρίς να χρειάζεται εσύ να τον ψάξεις, αλλά έχω πάψει πια να περιμένω πως θα έρθει να χτυπήσει την πόρτα μου. Τα χάπια δεν με βοηθούν, ούτε και οι προσευχές. Θεέ μου, έχει περάσει τόσος καιρός από τότε που μπορούσα να τριγυρίζω μόνος ψάχνοντας μια γκαλερί ή έναν εραστή - οτιδήποτε απ' τα δύο βρισκόταν στον δρόμο μου.»
«Το να είναι κανείς ζωγράφος είναι μία κλίση, όπως και το να είναι κανείς ομοφυλόφιλος. Θα πρέπει να βρω τη δύναμη να συνεχίζω να δουλεύω χωρίς καμιά ελπίδα αναγνώρισης είτε πριν είτε μετά τον θάνατό μου. Όπως πρέπει να βρω τη δύναμη και να δεχτώ πως θα περάσω τη ζωή μου μόνος, χωρίς την παραμικρή ελπίδα κάποιου συναισθηματικού δεσμού.»
Ο πατέρας Ντε Νίρο υπήρξε ιδιαίτερα περήφανος για τις επιτυχίες του γιου του στο σινεμά, αν και τον πονούσε το γεγονός ότι τελικά το όνομά του δεν θα γινόταν διάσημο χάρη στο δικό του έργο. Πέθανε το 1993 από καρκίνο του προστάτη σε ηλικία 71 ετών. Ο γιος του αποφάσισε να κρατήσει το ατελιέ του στο Σόχο ακριβώς όπως ήταν όταν πέθανε, γεμάτο πινέλα, βιβλία και εκατοντάδες πίνακες, πολλοί από τους οποίους είναι ανολοκλήρωτοι. Σε αντίθεση με τα ατελιέ πολλών διάσημων ζωγράφων στο Μανχάταν που έχουν γίνει μουσεία, το ατελιέ του Ντε Νίρο είναι ένα είδος ιδιωτικού βωμού του διάσημου γιου προς τον παραγνωρισμένο πατέρα. Κάποιοι από τους πίνακες κρέμονται πλέον σε περίοπτη θέση στο σπίτι του Ντε Νίρο αλλά και στο εστιατόριο που έχει ανοίξει στη Νέα Υόρκη.
H συγκίνηση του μεγάλου ηθοποιού είναι έκδηλη όταν μιλάει για τους λόγους που τον κάνουν να θέλει να διατηρήσει τη μνήμη του πατέρα του ζωντανή:
«Ο λόγος που κράτησα το ατελιέ είναι τα παιδιά μου. Για να γνωρίζουν τι ακριβώς έκανε ο παππούς του. Όταν ήμουν μικρός δεν έδειχνα ενδιαφέρον για τη δουλειά του. Καταλαβαίνω τώρα πόσο σημαντικό είναι για τα παιδιά να εκτιμούν αυτά που μοιράζονται οι γονείς τους μαζί τους. Μετανιώνω που εγώ δεν έκανα το ίδιο. Και αισθάνομαι πως σήμερα είναι υποχρέωση μου απέναντι στον πατέρα μου να καταγράψω αυτά που έκανε όσο βρισκόταν στη ζωή.»
Και μερικά από τα έργα του καλλιτέχνη. To δεύτερο είναι εμπνευσμένο από τον ομώνυμο ρόλο της Γκρέτα Γκάρμπο στην ταινία Άννα Κρίστι. Η μελαγχολία και η αίσθηση της απομόνωσης που έβγαζε στην οθόνη η μεγάλη σουηδέζα σταρ φαίνεται πως ασκούσε ιδιαίτερη έλξη στην ψυχοσύνθεση ενός καλλιτέχνη που αντιμετώπιζε παρόμοια συναισθηματικά ζητήματα.
