ΙΣΡΑΗΛ ΚΑΙ ΛΙΒΑΝΟΣ: ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

Από τη 12η Ιουλίου και την έναρξη των εχθροπραξιών ανάμεσα στον ισραηλινό στρατό και τη Χεζμπολά επί λιβανέζικου εδάφους, η οργάνωση Χελέμ (η λέξη σημαίνει Όνειρο στα αραβικά), που διατηρεί παραρτήματα και στη Γαλλία, τον Καναδά, την Αυστραλία και τις ΗΠΑ, διέκοψε τις δραστηριότητές της τις σχετικές με τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων του Λιβάνου για να συμμετάσχει μαζί με άλλες μη κυβερνητικές οργανώσεις στο κίνημα αλληλεγγύης προς τους πρόσφυγες που εγκατέλειψαν μαζικά τις περιοχές των βομβαρδισμών. Είτε προέρχονται από τα νότια προάστια της Βηρυτού είτε από το νότιο Λίβανο, χωρίς διάκριση ως προς το θρήσκευμα ή το σεξουαλικό προσανατολισμό, οι άμαχοι που βρέθηκαν χωρίς στέγη ή αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τον τόπο διαμονής τους μπόρεσαν έτσι να επωφεληθούν από ένα οργανωμένο σύστημα υποδοχής. Οι εθελοντές της Χελέμ φιλοξένησαν πρόσφυγες στα γραφεία της οργάνωσης και από κοινού με άλλες οργανώσεις περιέθαλψαν όσους βρήκαν καταφύγιο σε σχολεία ή άλλα δημόσια κτίρια, ενώ η οργάνωση Lebanon Bears (οι Αρκούδες του Λιβάνου) ανέλαβε την αγορά ειδών πρώτης ανάγκης και την ψυχολογική στήριξη των παιδιών. «Δεν συμβουλέυουμε κανέναν να εγκαταλείψει την εστία του. Αντίθετα πρέπει όλοι να επιδείξουμε αλληλεγγύη απέναντι στον εισβολέα» τονίζει ο Τζορτζ Αζί, συντονιστής της Χελέμ. Η Έλι, 21 ετών και ακτιβίστρια ανησυχεί: «Αυτός ο πόλεμος πάει τον Λίβανο χρόνια πίσω και η πιθανότητα να αποκτήσουμε κάποια δικαιώματα φαντάζει ακόμα πιο μακρινή [οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις παραμένουν ποινικό αδίκημα στο Λίβανο και μπορούν να τιμωρηθούν με ποινή φυλάκισης έως και δώδεκα μήνες]. Αν ο Λίβανος δεν μπορέσει να ορθοποδήσει, ο αγώνας μας είναι καταδικασμένος εκ των προτέρων. Έτυχε να συζητήσω μέσω του Ίντερνετ με γκέι από το Ισραήλ. Ανακάλυψα ότι αυτό το μακελειό δεν εξοργίζει μόνο εμάς.» Για τον Τόνι, 24 ετών και κάτοικο της κοιλάδας Μπεκάα ο Λίβανος από χώρα της ελπίδας, της ευημερίας και του ονείρου έχει μετατραπεί σε μία χώρα που οι κάτοικοί της δεν έχουν παρά μία έγνοια: την επιβίωση. Δεδομένης της κατάστασης δεν προκαλεί έκπληξη ότι τόσο τα εγκαίνια ενός νέου γκέι κλαμπ στη Βηρυτό όσο και η οργάνωση της πρώτης εκδρομής από το γκέι πρακτορείο ταξιδίων Λέμπτουρ, το μοναδικό στη Μέση Ανατολή, ματαιώθηκαν.

Περηφάνια και προκατάληψη

«Η αστυνομία της Ιερουσαλήμ μας ανακοίνωσε ότι αδυνατεί να εγγυηθεί την ασφάλεια της εκδήλωσης λόγω των εχθροπραξιών στην περιοχή. Κρίνουμε ότι η στιγμή δεν είναι κατάλληλη για εορτασμούς και γι’αυτό το λόγο η παρέλαση ματαιώνεται. Θα διεξαχθεί όταν βελτιωθεί η κατάσταση.» Με αυτή την ανακοίνωση η οργάνωση Χαμπαϊτ Χαπατουάχ (σημαίνει Ανοιχτό Σπίτι στα εβραϊκά), διοργανώτρια της παρέλασης του World Pride στην Ιερουσαλήμ γνωστοποίησε ότι η εκδήλωση της 10ης Αυγούστου δεν θα πραγματοποιηθεί. Αντ’αυτής προγραμματίστηκε μια σιωπηλή συγκέντρωση εναντίον της ομοφοβίας. Εδώ και δύο χρόνια η πρόθεσή της να διοργανώσει μια εβδομάδα περηφάνιας στην ιερή πόλη, έχει βάλει την οργάνωση στο στόχαστρο των θρησκευτικών οργανώσεων, εβραϊκών, χριστιανικών και μουσουλμανικών. Το καλοκαίρι του 2005 όλες οι εκδηλώσεις ματαιώθηκαν εξαιτίας του φορτισμένου πολιτικού κλίματος που είχε δημιουργηθεί λόγω της εκκένωσης των ισραηλινών εποίκων από τη Γάζα. Αντίθετα φέτος οι συζητήσεις, το φεστιβάλ κινηματογράφου, το συνέδριο για θέματα υγείας, οι συναντήσεις ανάμεσα σε μέλη διαφορετικών θρησκευτικών κοινοτήτων και όλες οι εκδηλώσεις που είχαν προγραμματιστεί σε κλειστούς χώρους πραγματοποιήθηκαν κανονικά. Σε φυλλάδιό του το ισραηλινό Υπουργείο Πολιτισμού δηλώνει τη στήριξή του στον αγώνα των διοργανωτών υπέρ του πλουραλισμού και της ατομικής ελευθερίας. Από την πλευρά τους οι ίδιοι οι διοργανωτές τονίζουν ότι παρά τη δύσκολη συγκυρία, το World Pride παραμένει μια μοναδική ευκαιρία για να μπορέσει η γκέι κοινότητα της πόλης να δηλώσει την παρουσία της και μάλιστα στα πλάισια μιας διεθνούς εκδήλωσης. Στις 9 Αυγούστου μια ακόμα συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε στην ισραηλινή πλευρά της πόλης σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους Παλαιστινίους που δεν μπόρεσαν να παρευρεθούν λόγω του τείχους ασφαλείας που έχουν αναγείρει οι ισραηλινές αρχές. Οι εχθροπραξίες έχουν κινητοποιήσει τις γκέι οργανώσεις και στο Ισραήλ: «Ως ακτιβιστές για τα δικαιώματα του ανθρώπου δεν μπορούμε να αγνοήσουμε αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο βόρειο Ισραήλ και τον Λίβανο. Πρέπει να δουλέψουμε για να ενισχύσουμε τους δεσμούς ανάμεσα στους γκέι ακτιβιστές και τα αντιπολεμικά κινήματα ώστε να προωθηθεί η υπόθεση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» δηλώνει η Τζούλι Ντορφ της οργάνωσης World Pride στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Χαμπαϊτ Χαπατουάχ ανέλαβε την φιλοξενία προσφύγων από το βόρειο Ισραήλ σε καταλύμματα μελών της οργάνωσης, ενώ η οργάνωση Αγκούντα τη συγκέντρωση παιχνιδιών και βιβλίων για τα παιδιά των καταφυγίων. Σε πολιτικό επίπεδο η οργάνωση ομοφυλόφιλης νεολαίας του αριστερού κόμματος Μερέτζ ανακοίνωσε στις 2 Αυγούστου την αντίθεσή της στον πόλεμο ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χεζμπολά. Τα στελέχη του κόμματος έκαναν έκκληση για κατάπαυση των εχθροπραξιών και διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των απαχθέντων ισραηλινών στρατιωτών με αντάλλαγμα την απελευθέρωση παλαιστίνιων και λιβανέζων κρατουμένων.

ΙΤΑΛΙΑ: Η ΠΡΩΤΗ ΤΡΑΝΣΕΞΟΥΑΛ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Η Βλαντιμίρ Λουξόρια, όπως έχει αλλάξει το όνομά του ο Βλαντίμιρο Γκουαντάνιο, έγινε μετά τις πρόσφατες εκλογές στην Ιταλία η πρώτη τρανσέξουαλ που εξελέγη βουλευτής σε κοινοβούλιο ευρωπαϊκής χώρας. 41 ετών, ηθοποιός, δημοσιογράφος στην εφημερίδα Liberazione και το Ράδιο Capital, παθιασμένη με τον Σέξπιρ και πτυχιούχος ξένης λογοτεχνίας, αγωνίζεται επί μακρόν για τα δικαιώματα των γκέι. Αν και παίρνει πολύ σοβαρά το νέο της αξίωμα, δεν διαγράφει τίποτα από το ξεχωριστό παρελθόν της.

Ερ. Πότε ξεκίνησε το πάθος σας για την πολιτική;

Έκανα την πρώτη πολιτική μου επιλογή σε ηλικία 16 χρονών όταν αποφάσισα να πάψω να καταπιέζω τη θηλυκή μου πλευρά και να την εκφράσω ανοιχτά. Άρχισα να μετράω την κοινωνία και τις προκαταλήψεις της, όπως αυτές συνοδεύονται από ψυχολογική, λεκτική και, ενίοτε, σωματική βία.

Ερ. Τι σας έκανε να κατέβετε στις εκλογές;

Δέχτηκα την υποψηφιότητα που μου πρότεινε το κόμμα της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης. Αφού το ζύγισα για ένα μήνα περίπου, κατάλαβα ότι ιστορικά είχε έρθει η στιγμή να εκπροσωπηθεί το τρανσέξουαλ κίνημα στο ιταλικό κοινοβούλιο.

Ερ. Πως αντέδρασαν τα μέλη του κόμματος στην υποψηφιότητά σας;

Στην αρχή υπήρχε σύγχυση, γιατί δεν έχω κανένα παρελθόν μέσα στο κόμμα. Η υποψηφιότητά μου υπήρξε όμως το αποτέλεσμα της θέλησης της ευρωπαϊκής αριστεράς να ανοιχτεί στις μειονότητες και, μέσω εμού, στο κίνημα ΛΟΑΤ. Υπήρχε βέβαια η προκατάληψη ότι το κόμμα θέλει να προβάλλει μια διασημότητα για να κερδίσει ψήφους. Ευτυχώς μπόρεσα να εκφράσω τους πολιτικούς μου προβληματισμούς κατά τη διάρκεια των τηλεοπτικών συζητήσεων. Αλλά και η παρουσία μου στις εσωκομματικές διεργασίες με βοήθησε να κερδίσω την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη της κομματικής βάσης.

Ερ. Πως σχολιάζετε τις επιθέσεις που δεχτήκατε κατά την προεκλογική εκστρατεία;

Δεν πάσχω από μνησικακία. Το προεκλογικό κλίμα υπήρξε φορτισμένο και χυδαίο, αλλά μπόρεσα να διαπιστώσω ότι οι προσωπικές επιθέσεις εναντίον μου δεν μεταφράστηκαν σε ψήφους. Η πιο διάσημη αντίπαλός μου, η Αλεσάντρα Μουσολίνι, δήλωσε κατά τη διάρκεια μιας αντιπαράθεσης μαζί μου: «καλύτερα φασίστας, παρά πούστης». Σε αντίθεση με μένα, δεν κατόρθωσε να εκλεγεί. Αυτό δείχνει ότι όταν ρίχνεται η ομοφοβία σαν άλογο στην κούρσα, δεν είναι παρά ένα άλογο γέρικο και κουρασμένο.

Ερ. Πως γιορτάσατε την εκλογή σας;

Τρώγοντας πίτσα στη γειτονιά μου στη Ρώμη μαζί με την αδελφή μου, τον ξάδελφό μου, τους φίλους μου και όσους με βοήθησαν κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Αλλά η πραγματική γιορτή είναι κάθε φορά που με συναντάνε στον δρόμο και με προσφωνούν «Ονορεβόλε» [«Αξιότιμη», προσφώνηση των βουλευτών και των γερουσιαστών στην Ιταλία], μου σφίγγουν το χέρι και με συγχαίρουν για την εκλογή μου.

Ερ. Τι αισθανθήκατε όταν καθίσατε για πρώτη φορά στα έδρανα του κοινοβουλίου;

Ήμουν πολύ συγκινημένη. Μου θύμισε την πρώτη φορά που περνούσα το κατώφλι του πανεπιστημίου: από τη μία έτρεμα για το πως θα με κρίνουν οι άλλοι, από την άλλη συνειδητοποιούσα ότι ήταν καιρός να σπουδάσω και να δουλέψω σκληρά. Αισθάνομαι μονίμως αντικείμενο παρακολούθησης. Σε κάποια φάση σήκωσα τα μάτια μου και είδα ότι όλες οι κάμερες ήταν στραμμένες επάνω μου. Είναι λες και είσαι σε reality show: από τη στιγμή που καθίσεις στα έδρανα χάνεις πλήρως κάθε προσωπική στιγμή. Πρέπει να προσέχω ιδιαίτερα, να μην ξύνω το κεφάλι μου αφηρημένα, να μην σταυρώνω τις γάμπες μου με άκομψο τρόπο.

Ερ. Πως σκοπεύετε να εκμεταλλευτείτε την παρουσία σας στο κοινοβούλιο;

Θα ήθελα το κόμμα μου να μου αναθέσει το χαρτοφυλάκιο του πολιτισμού. Αποτελεί έναν από τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους της χώρας μου και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση της μισαλλοδοξίας. Θα ήθελα επίσης να συμμετέχω στην κατάρτιση της νομοθεσίας για τις πολιτικές ενώσεις, της νομοθεσίας για την καταπολέμηση των διακρίσεων, καθώς και της νομοθεσίας εκείνης που θα διευκολύνει τους τρανσέξουαλ στις καθημερινές τους συναναστροφές με τη γραφειοκρατία. Είμαι υπέρ ενός νόμου που θα δίνει το δικαίωμα στις τρανς που δεν έχουν εγχειριστεί να αλλάζουν όνομα στην αστυνομική τους ταυτότητα, ώστε μην αντιμετωπίζουν προβλήματα κάθε φορά που πηγαίνουν σε συνέντευξη για μια δουλειά, όποτε πάνε να εξαργυρώσουν μια επιταγή ή όταν πρέπει να δείξουν την ταυτότητά τους στα όργανα της τάξης.

Ερ. Ποιο θα είναι το στυλ Λουξόρια τα επόμενα πέντε χρόνια;

Το ντύσιμό μου θα συμβαδίζει με το αξίωμά μου, τις σεξουαλικές μου προτιμήσεις, αλλά και την εξωτερική θερμοκρασία!

ΜΟΣΧΑ: ΕΚΤΡΟΠΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΕΛΑΣΗ ΤΗΣ ΓΚΕΪ ΠΕΡΗΦΑΝΙΑΣ

Ο δήμαρχος της Μόσχας Γιούρι Λουζκόφ αρνήθηκε να δώσει άδεια για τη διοργάνωση του gay pride στην πόλη του με τη δικαιολογία ότι δεν μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια των διαδηλωτών. Η δυναμική παρουσία 300 πολέμιων της πρώτης παρέλασης της γκέι περηφάνιας στη Ρωσία φάνηκε να τον επιβεβαιώνει. Εδώ και ένα χρόνο περίπου, από τότε που ο Νικολάϊ Αλεξέγιεφ ανακοίνωσε την πρόθεσή του να διοργανώσει μια τέτοια εκδήλωση, το σχέδιό του συνάντησε ισχυρές αντιδράσεις τόσο από τις αρχές όσο και από την Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά και από μερίδα της ομοφυλοφιλικής κοινότητας.
Και όμως, παρά την πληθώρα των προβλημάτων (απαγόρευση της πορείας την προηγούμενη μέρα, οικονομικές δυσχέρειες, αδυναμία εξεύρεσης χώρου για τη διοργάνωση του φεστιβάλ που θα συνόδευε την εκδήλωση), η πρώτη παρέλαση της γκέι, λεσβιακής, μπάϊ και τρανς περηφάνιας τελικά έγινε πραγματικότητα. Όχι όμως στις συνθήκες που θα επιθυμούσαν οι διοργανωτές: το συγκεντρωμένο ομοφοβικό πλήθος αποφάσισε να ξεσπάσει την οργή του σε βάρος των λίγων δεκάδων διαδηλωτών που επιχείρησαν, 13 χρόνια μετά την αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας στη Ρωσία, να ξεμυτίσουν από την αφάνεια. Πριν την παρέλαση ρώσοι και ευρωπαίοι ακτιβιστές αντάλλασσαν απόψεις επί διήμερο στο ξενοδοχείο Swissotel – ανάμεσά τους προσωπικότητες όπως ο Πίτερ Τάτσελ της αγγλικής οργάνωσης ΟutRage!, αλλά και πολιτικοί όπως ο γάλλος Ζαν Λικ Ρομερό και ο γερμανός βουλευτής των Πρασίνων Φόλκερ Μπεκ. Όλοι δίνουν ραντεβού το Σάββατο 27 Μαϊου στις 2:30 το μεσημέρι μπροστά από το Κρεμλίνο, για να καταθέσουν στεφάνι στη φλόγα του άγνωστου στρατιώτη, πριν ξεκινήσουν για την πλατεία Ιγκόρ Ντολγκορούκι (ο ιδρυτής της πόλης) απέναντι από το δημαρχείο.
Από τις 2 η ώρα όμως, 300 αντι-διαδηλωτές έχουν συγκεντρωθεί αποφασισμένοι να εμποδίσουν οποιαδήποτε συγκέντρωση. Ο όχλος απαρτιζόμενος από μπάμπουσκες, νεαρούς σκίνχεντ, κοζάκους και μέλη παραεκκλησιαστικών οργανώσεων ακούει με θρησκευτική ευλάβεια έναν εθνικιστή βουλευτή να εκθέτει τις απόψεις του για τους γκέι - «΄Εχω μία λύση γι’ αυτούς: τη Σιβηρία» - ενώ τόσο ο Νικολάϊ Αλεξέγιεφ όσο και πολλοί διαδηλωτές συλλαμβάνονται αμέσως. Στη συνέχεια το πλήθος κινείται προς το δημαρχείο, με τους γκέι να ανεμίζουν τη σημαία του ουράνιου τόξου και τις μπάμπουσκες να κραδαίνουν τα ομοφοβικά πανό τους. Σε ένα απ’ αυτά διαβάζουμε: «Να σώσουμε τα παιδιά μας από τους ανώμαλους και τους βιαστές. Να ποινικοποιηθεί ξανά η ομοφυλοφιλία». Τα ομοφοβικά συνθήματα συνοδεύονται από αυγά και ντομάτες, θρησκευτικούς ψαλμούς και ναζιστικούς χαιρετισμούς. Η Λιεβγκένια Ντεμπριάνσκαγια, επιφανής λεσβία ακτιβίστρια, προσπαθεί να κάνει διάλογο μαζί τους μπροστά από το δημαρχείο, αλλά συλλαμβάνεται πάραυτα.
Ο Φόλκερ Μπεκ που την ίδια μέρα το πρωί είχε δηλώσει ότι «η γερμανική κυβέρνηση παρακολουθεί τα τεκταινόμενα στη Ρωσία και οι εξελίξεις θα εξεταστούν από τη Γερουσία» δέχεται χτύπημα στο πρόσωπο από έναν εθνικιστή. Και τα έκτροπα συνεχίζονται μία ώρα μετά: σε έναν από τους πιο πολυσύχναστους δρόμους της Μόσχας μια ομάδα σκίνχεντ επιτίθεται στον Πιερ Σερν εκπρόσωπο των γάλλων Πρασίνων και μέλος της οργάνωσης Ilga Europe καθώς βγαίνει από ένα καφέ. Με αυτόν τον τρομερό απολογισμό οι εκδηλώσεις που είχαν προγραμματιστεί το ίδιο βράδυ ματαιώνονται. Το γκέι κλαμπ 3 Monkeys ακύρωσε τη συναυλία της γαλλίδας τραγουδίστριας Desireless (που παραμένει μεγάλη σταρ στη Ρωσία) από το φόβο της επίθεσης εθνικιστών. Την επομένη τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης φρόντισαν να υποβαθμίσουν τα επεισόδια. Εξίσου ισχυρό το αίσθημα της αδιαφορίας από σημαντική μερίδα των γκέι που το ίδιο βράδυ διασκέδαζαν στα αγαπημένα τους στέκια χωρίς να δείχνουν να ανησυχούν για το τι διαδραματίστηκε κατά τη διάρκεια της παρέλασης. Λίγοι εξ αυτών άλλωστε θα αποφάσιζαν να συμμετέχουν. Για τους περισσότερους η διακριτικότητα είναι το παν. Στις περισσότερες πόλεις της Ρωσίας οι ομοφυλόφιλοι γίνονται ανεκτοί όσο παραμένουν στην αφάνεια. Στην καλύτερη περίπτωση επιτρέπεται η ύπαρξη κάποιων κλαμπ στη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη, σε καμία περίπτωση όμως διαδήλωση μέσα στο κέντρο της πρωτεύουσας. Το ταμπού της ομοφυλοφιλίας παραμένει ισχυρό στη ρωσική κοινωνία. Όσο για το AIDS, είναι σαν οι γκέι να μην υπάρχουν: κατά τις εργασίες του πρώτου συνεδρίου για την επιδημία που έλαβε χώρα στη Μόσχα από τις 15 έως τις 18 Μαϊου κανείς, εκτός από κάποιους ελάχιστους ακτιβιστές, δεν θέλησε να θίξει το θέμα.

Ανάμικτες αντιδράσεις στην Ευρώπη

Ο Ντένις 25 ετών συνοψίζει τη ζωή του κάπως έτσι: «Το θέμα δεν είναι κατά πόσο είναι εύκολο ή δύσκολο να ζήσει κανείς την ομοφυλοφιλία του. Σημασία έχει να τα βρει κανείς με τον εαυτό του». Ο Ιγκόρ 28 ετών επιβεβαιώνει ότι κανείς δεν γνωρίζει ούτε στο οικογενειακό ούτε στο εργασιακό του περιβάλλον. Ακόμα και αυτοί που δουλεύουν στην ιστοσελίδα GayRussia όπως ο Ρουζλάν, αποκλείουν τη συμμετοχή τους στο Pride. Μια φράση που ακούγεται συχνά είναι ότι «δεν ήταν το κατάλληλο μέρος ούτε η κατάλληλη στιγμή για κάτι τέτοιο». ‘Όπως μας εξηγεί ο Ντένις, «καταλαβαίνω ότι πρέπει να αγωνιστούμε για τα δικαιώματά μας, αλλά πιστεύω ότι πρέπει να γίνει πιο προσεκτικά. Οι δυναμικές διεκδικήσεις ενδέχεται να επιδεινώσουν τη θέση μας».
Στη Γαλλία άμεση ήταν η καταδίκη των επεισοδίων τόσο από τα πολιτικά κόμματα (πρώτα το Κομμουνιστικό Κόμμα και οι Πράσινοι και στη συνέχεια οι Σοσιαλιστές και οι Γκωλικοί), όσο και από το Υπουργείο Εξωτερικών που εξεδήλωσε τη στήριξή του στους ομοφυλόφιλους της Ρωσίας. Στη Γερμανία όμως αρκετά στελέχη των Χριστιανοδημοκρατών (το κόμμα της καγκελαρίου Άγγελα Μέρκελ) επέκριναν την παρουσία του Φόλκερ Μπεκ στη Μόσχα. «Πρέπει να λαμβάνει κανείς υπόψη του την πολιτική κατάσταση της χώρας στην οποία βρίσκεται» δήλωσε στην Berliner Zeitung ο βουλευτής Αντρέας Σόκενχοφ.
Στη Ρωσία οι διοργανωτές εξετάζουν το ενδεχόμενο της προσφυγής τους στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και αναζητούν τρόπους να καλύψουν την οικονομική ζημιά της εκδήλωσης. Ο δρόμος προβλέπεται μακρύς και δύσβατος, καθώς ο δήμαρχος της Μόσχας επαναλαμβάνει τις επιθέσεις του: «Ο τρόπος ζωής μας, η ηθική και οι παραδόσεις μας είναι πολύ αγνότερες από αυτές της Δύσης. Η Δύση πρέπει να μάθει από μας και όχι να προσπαθεί να μας επιβάλλει μεγαλύτερη χαλαρότητα. Ζούμε σε μια δημοκρατική χώρα, είναι όμως μία χώρα οργανωμένη και μία πόλη οργανωμένη». Σύμφωνα με το δήμαρχο, η κατάθεση στεφάνου στο μνημείο του αγνώστου στρατιώτη αποτελούσε «ηθελημένη πρόκληση» εκ μέρους όσων θέλουν «να αμαυρώσουν έναν χώρο ιερό». Μετά τα επεισόδια κατά τη διάρκεια της παρέλασης καθώς και αυτά που σημειώθηκαν στις αρχές Μαϊου μπροστά από πολλά γκέι στέκια της Μόσχας, πολλοί φοβούνται σήμερα αντίποινα. Παρ’ όλα αυτά οι διοργανωτές κέρδισαν το στοίχημα: ποτέ πριν η ομοφυλοφιλία δεν συζητήθηκε τόσο στη Ρωσία και τα διεθνή μέσα ενημέρωσης μπόρεσαν να διαπιστώσουν από πρώτο χέρι κατά πόσο γίνεται σεβαστό στη χώρα το δικαίωμα της ελεύθερης συνάθροισης. Μελανό σημείο για τη Ρωσία, ακριβώς τη στιγμή που ετοιμάζεται να αναλάβει την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης.

BROKEBACK MOUNTAIN: ΤΟ ΜΑΓΙΚΟ ΒΟΥΝΟ

«Δεν είμαι καμιά αδελφή», λέει ο ‘Ενις. «Ούτε γω. Πάει και τέλειωσε. Οι άλλοι να κοιτάνε την πάρτη τους» απαντάει ο Τζακ. Πριν ακόμα την απονομή των ‘Οσκαρ, στις 5 Μαρτίου, όπου εξασφάλισε οκτώ υποψηφιότητες, η ταινία του Ανγκ Λι Το μυστικό του Βrokeback Mountain έχει εγκαινιάσει μια νέα εποχή στην απεικόνιση της ομοφυλοφιλίας από το Χόλιγουντ. Τι άλλαξε όμως πραγματικά χάρη στη μεγάλη παγκόσμια επιτυχία μιας ιστορίας πάθους ανάμεσα στον ΄Ενις Ντελ Μαρ και τον Τζακ Τουίστ, δυο αγόρια της επαρχίας, ανάμεσα στην πρώτη τους συνάντηση το 1963 και το θάνατο του Τζακ είκοσι χρόνια αργότερα; Το μάρκετινγκ της ταινίας στηρίχθηκε σχεδόν αποκλειστικά στην ιδέα ότι πρόκειται για μία απλή ιστορία αγάπης, οικουμενική όπως θα λέγαμε σήμερα, υπονοώντας ότι δεν πρέπει να περιορίζεται στην ομοφυλοφιλική της διάσταση. Τα μέσα ενημέρωσης, με ελάχιστες εξαιρέσεις, ακολούθησαν την ίδια γραμμή. Ποιος μπορεί όμως να πιστέψει ότι οι εκατομμύρια θεατές που έκαναν το φιλμ επιτυχία αγνοούν πράγματι τον οικουμενικό χαρακτήρα του έρωτα, πέρα από τους περιορισμούς της φυλής, της ηλικίας και του φύλου; Μήπως η πραγματική καινοτομία βρίσκεται αλλού;
Η καινοτομία στο Βrokeback Mountain δεν είναι ότι αφηγείται έναν ομοφυλοφιλικό έρωτα: το Χόλιγουντ έχει παρουσιάσει πολλούς τέτοιους στο παρελθόν. Είναι η πλήρης απουσία αναγνωρίσιμων κωδικών στους οποίους στηρίζεται η πρόσληψη της ομοφυλοφιλίας από το ευρύτερο κοινό. Εδώ και τριάντα χρόνια, ο ομοφυλόφιλος όπως τον παρουσιάζει το Χόλιγουντ είναι γκέι, είναι δηλαδή κάτι παραπάνω από τη σεξουαλικότητά του (η οποία ούτως ή άλλως συχνά υποβαθμίζεται), είναι πάνω απ’ όλα ένας τρόπος ζωής, ένα συγκεκριμένο λεξιλόγιο, ένα σύνολο από κώδικες που μιλάνε γι’αυτόν και προσδιορίζουν την ταυτότητά του. Οι τυποποιημένοι γκέι, όπως αυτοί που υποδύονται ο Τομ Χανκς και ο Αντόνιο Μπαντέρας στη ''Φιλαδέλφεια'', έχουν γίνει πρωταγωνιστές επιτυχημένων τηλεοπτικών σίριαλ, όπως το Queer as Folk και το Six Feet Under. Και, ας το παραδεχθούμε, έχουν καταλήξει να κουράζουν τους πάντες, καθώς η παρουσία τους είναι τόσο προβλέψιμη.
Μεταφέροντας στη μεγάλη οθόνη το διήγημα της ΄Ανι Πρου, ο Ανγκ Λι πηγαίνει κόντρα στο ρεύμα: Καθώς δεν είναι “αδελφές”, οι δύο ήρωες δεν μπορούν παρα να είναι αποκλειστικά, και ολοκληρωτικά, Αμερικάνοι. Και Αμερικάνος δεν σημαίνει απαραίτητα Νεοϋορκέζος, ούτε Καλιφορνέζος σέρφερ. Αμερικάνος είναι επίσης, και κατά κύριο λόγο, ένας βουκόλος από το Γουαϊόμινγκ, την 44η πολιτεία της Αμερικής με πληθυσμό 500.000, μια πολιτεία με απέραντες πεδιάδες και πανύψηλες βουνοκορφές, πιο μεγάλη σε έκταση από τη Μεγάλη Βρετανία, αλλά εκατό φορές πιο αραιοκατοικημένη. «Οι άλλοι να κοιτάνε την παρτη τους» λέει ο Τζακ, και εκατομμύρια θεατές ανακαλύπτουν και πάλι την ικανοποίηση του να παρακολουθούν δύο άντρες που δεν θέλουν κανείς να ξέρει γι’αυτούς, να τους παρατηρούν από μακριά, όπως τους παρατηρεί μέσα από τα κυάλια ο Τζο Αγκίρε, ο βάναυσος εργοδότης τους.
Μπορούμε όμως να διακρίνουμε τον έρωτα από τα πεντακόσια μέτρα, όταν καλά-καλά δεν μπορούμε να διακρίνουμε πρόσωπα; ΄Οχι, αυτό που διακρίνουμε είναι το σεξ. Ο Ανγκ Λι φροντίζει να το παρουσιάσει τόσο αστραπιαίο όσο είναι στην πραγματικότητα και για τους ήρωές του. Αλλά η σκηνή του σοδομισμού παραμένει ωμή. Αυτό λέει τα πάντα. ΄Ο,τι και να σκαρφίζονται οι μαρκετίστες, αυτό που πρέπει πάση θυσία να παραμείνει μυστικό στη σχέση του Τζακ και του ΄Ενις είναι το σεξ. Η στεγνή πρόζα της ΄Ανι Πρου είναι ακόμα πιο παραστατική από την κινηματογραφική μεταφορά, όταν περιγράφει την επανένωση των δύο εραστών μετά από τέσσερα χρόνια χωρισμού: «Το δωμάτιο βρώμαγε σπέρμα, καπνό, ιδρώτα και ουίσκι, παλιά μοκέτα και άχυρο, δερμάτινη σέλα, σκατά και φτηνό σαπούνι». Το ταλέντο του Ανγκ Λι είναι ότι αφήνει στους θεατές την ελευθερία να αντιληφθούν μόνο τη μυρωδιά του καπνού, του ουίσκι, της παλιάς μοκέτας και του φτηνού σαπουνιού, χωρίς όμως ούτε να λογοκρίνει ούτε να εξευγενίζει τις σωματικές εκκρίσεις των δυστυχισμένων ηρώων του.
Το αιώνιο παράδοξο του μελό: ο έρωτας ανάμεσα στον Τζακ και τον ΄Ενις είναι η χαμένη ευκαιρία, είναι αυτό που τους κάνει να υποφέρουν, είναι όμως και το μόνο πράγμα που έχουν πραγματικά. Το σεξ είναι αυτό που κατάφεραν, που τους κάνει να κλαίνε από ευχαρίστηση («Μ΄εχεις στείλει στον έβδομο ουρανό, δώσμου κάτι για να συνεχίσω», λέει ο Τζακ στον άντρα του), αλλά είναι κάτι που δεν γίνεται σχεδόν ποτέ μετά το καλοκαίρι που πέρασαν μαζί στο Βrokeback Mountain. Στις οροσειρές του Γουαϊόμινγκ το καλοκαίρι τελειώνει πολύ γρήγορα: «Το πρώτο χιόνι έπεσε νωρίς, στις 13 Αυγούστου, τριάντα εκατοστά».
΄Ερωτας και σεξ λοιπόν, αλλά επίσης τραγωδία. Η μυστικοπάθεια δεν είναι θέμα επιλογής για τους νεαρούς άνδρες που ανακαλύπτουν την ομοφυλοφιλία τους στη βαθιά Αμερική της δεκαετίας του ΄60. Είναι θέμα ζωής και θανάτου. Για να πειστούμε φτάνει να διαβάσουμε το εξαιρετικό βιβλίο του Γουίλ Φέλοους Farm Boys – Lives of Gay Men from the Rural Midwest (Αγόρια από την επαρχία – Ζωές Ομοφυλόφιλων στις Μεσοδυτικές Πολιτείες) που συγκεντρώνει μαρτυρίες από τριάντα τέτοιες περιπτώσεις αντρών που οι ζωές τους θυμίζουν ανατριχιαστικά την περίπτωση του Τζακ και του ΄Ενις. Επιθυμίες, αδιέξοδα, ίσως ένας γάμος, κάποιες φορές και παιδιά, αλλά το μεγάλο μυστικό συστηματικά να σκεπάζει τα πάντα. Συγκινητικές και πολλές φορές αστείες, αυτές οι αφηγήσεις σε πρώτο πρόσωπο έχουν σαν κοινό παρονομαστή τον τρόμο της αποκάλυψης. ΄Ενας τρόμος μόνιμος και ασφυκτικός, σπάνια όμως αδικαιολόγητος. Για ποιο λόγο ο Τζακ δολοφονήθηκε μ’ένα λοστάρι στην άκρη του δρόμου στην ηλικία των 39 ετών; Ο λόγος είναι απλός: όπως κι άλλοι πριν απ’αυτόν, όπως ο Μάθιου Σέπαρντ που βασανίστηκε μέχρι θανάτου στις 6 Οκτωβρίου του 1998 στο Λάραμι, ο Τζακ ήθελε να ζήσει χωρίς να κρύβεται, σε μια πολιτεία όπως το Γουαϊόμινγκ, όπου κάτι τέτοιο είναι απλώς αδύνατο.
Από τους δύο εραστές ο Τζακ είναι αυτός που υποφέρει περισσότερο από το μυστικό, που πιστεύει ότι μπορεί να απελευθερωθεί απ’αυτό, καθώς για κείνον το σκάνδαλο της ομοφυλοφιλίας απλώς δεν υφίσταται. Αποκαλυπτόμενος όμως ο Τζακ βάζει τον εαυτό του σε κίνδυνο και πεθαίνει. Και δεν είναι η αποκάλυψη του έρωτά του για τον ΄Ενις που οδηγεί στη δολοφονία του, είναι το σχέδιό του να ζήσει μαζί με έναν άλλο άντρα, κάποιον που πιθανώς να αγαπάει λιγότερο. Το πήδημα στα κρυφά δεν δημιουργεί πρόβλημα, η αποκάλυψη όμως σκοτώνει. Αυτό το δράμα θα πρέπει να κάνει να σωπάσουν όλοι εκείνοι που θέλουν να χρησιμοποιήσουν την ταινία σαν όπλο ενάντια στην προβολή της ομοφυλοφιλίας. Όσο κι αν οι γκέι παρελάσεις και οι κάθε είδους εμπορικές εκδηλώσεις φλερτάρουν πολλές φορές με το γελοίο, η ιστορία δύο “βλαχαδερών” δεν μπορεί να εκπλήσσει παρά μόνο εκείνους που πιστεύουν ότι ομοφυλόφιλος είναι συνώνυμο του σοφιστικέ και του εκλεπτυσμένου. Ο Ανγκ Λι δεν μας ενθαρρύνει να κρυβόμαστε. Κάνει μια ταινία δημιουργού, με την έννοια ότι το φιλμ μιλάει περισσότερο για τον εαυτό του παρά για την αμερικάνικη επαρχία, ένα φιλμ που περιγράφει με τα πιο ζωντανά χρώματα τη θεμελιώδη αξιοπρέπεια των αντρών που δεν μπορούν, παρά τον έρωτα, παρά την ηδονή, να απελευθερωθούν από τη ντροπή που κάποιοι άλλοι τους έχουν βάλει στο κεφάλι.

ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΣΕΡΒΙΑ

Βελιγράδι. Η πρωτέυουσα τις Σερβίας απλώνεται στις δύο όχθες του Δούναβη που προσδίδει μια ατμόσφαιρα ρομαντισμού ακόμα και στη Νέα Πόλη την γεμάτη άψυχες πολυκατοικίες της σοσιαλιστικής περιόδου. Μέσα σε λίγα χρόνια το Βελιγράδι έχει μετατραπεί σε Βερολίνο της Κεντρικής Ευρώπης: χαμηλό κόστος ζωής, τόπος συνάντησης φοιτητών και διανοούμενων, προχωρημένη μουσική σκηνή, αντεργκράουντ στέκια. Η μητρόπολη αρχίζει να εξέρχεται από την απομόνωση στην οποία την είχαν βυθίσει ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς και οι σύμμαχοί του. Απέχει πάντως ακόμα η οικοδόμηση μιας πραγματικά δημοκρατικής κοινωνίας που να μπορεί να αναγνωρίσει τα λάθη τα παρελθόντος (πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού αρνείται τη σφαγή στη Σρεμπρενίτσα) και να καταπολεμήσει ουσιαστικά τη διαφθορά.
Στους φρενήρεις ρυθμούς της σερβικής πρωτεύουσας μια ομάδα του πληθυσμού μάχεται εδώ και λίγο καιρό για μια ζωή διαφορετική. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι γκέι και οι λεσβίες της πόλης υπήρξαν αναπόσπαστο κομμάτι εκείνης της εναλλακτικής σκηνής που τα δύσκολα χρόνια κατήγγειλε τον πόλεμο, τη στρατοκρατική ατμόσφαιρα, τη μισαλλοδοξία και τη διαφθορά. Η Αρκαδία, η πρώτη γκέι οργάνωση δημιουργήθηκε εν μέσω του πολέμου, το 1994. Το 1995 ακολούθησε η Λάβρυς, η πρώτη λεσβιακή ομάδα. Και άλλες οργανώσεις μαζί με τα πρώτα γκέι έντυπα άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους. Όπως ήταν αναμενόμενο, η αυξανόμενη ευαισθητοποίηση οδήγησε στην οργάνωση της πρώτης παρέλασης της γκέι περηφάνιας. Όμως στις 30 Ιουνίου 2001, η πρωτοβουλία αυτή είχε δραματική κατάληξη: με την υποστήριξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας που έκανε έκκληση να καθαρίσουν οι δρόμοι από τους ομοφυλόφιλους, μία ομάδα 300 χούλιγκαν επιτέθηκαν στους διαδηλωτές, τραυματίζοντας 40 άτομα. Σε μία χώρα που ο στρατός συμμετείχε σε εκστρατείες εθνικής εκκαθάρισης, δεν είναι κάτι που μπορεί να λάβει κανείς αψήφιστα.
Πέντε χρόνια μετά, όλοι συζητούν ακόμα γι’αυτό. Οι γκέι της πόλης βιώνουν μία ατμόσφαιρα απίστευτης παράνοιας. Τα λόγια είναι μετρημένα, οι κινήσεις προσεκτικές, τα χάδια και το φλερτ αδιανόητα. Οι ακτιβιστές πάντως δεν το βάζουν κάτω. Ο Μπόρις Μιλίσεβιτς, 31 ετών, προσπαθεί να ξαναβγάλει το γκέι κίνημα από το γκέτο, παραδέχεται όμως τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζει. Για πολλούς υπεύθυνη είναι η Ορθόδοξη εκκλησία που μέσω της σεξουαλικότητας προσπαθεί να διατηρήσει τον ασφυκτικό της έλεγχο επί του πληθυσμού. Η Ζόε Γκούντοβιτς, 28 ετών, ρίχνει το φταίξιμο στους ίδιους τους γκέι που αποδέχονται το καθεστώς τρομοκρατίας: «Ακόμα και να χρησιμοποιήσει κανείς τις λέξεις γκέι ή λεσβία είναι παρακινδυνευμένο. Βρήκαμε λοιπόν ένα καινούριο κόλπο. Λέμε ότι είμαστε Queer. Εδώ κανείς δεν καταλαβαίνει τι σημαίνει αυτό και έτσι μπορέσαμε να ξαναβρούμε λίγο την ηρεμία μας».
Παρόλο που ο Μπόρις και η Ζόε δεν κρύβονται, μιλάνε για τη δυσκολία τους να βρουν στηρίγματα και να ζήσουν μια κανονική ζωή. «Δεν υπάρχουν πολλά μέρη που να μπορείς να διασκεδάσεις, να βγεις με το σύντροφό σου ή να φλερτάρεις χωρίς να φοβάσαι ότι θα σε παρενοχλήσουν». Μαζί με άλλες γυναίκες, η Ζόε δημιούργησε την κολλεκτίβα Queer Belgrade. Τις βρίσκουμε σε ένα θέατρο κρυμμένο σε μια γειτονιά του Βελιγραδίου όπου διοργανώνουν για δεύτερη χρονιά το φεστιβάλ τους. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει θεατρικές παραστάσεις και συζητήσεις όπου οι γυναίκες ανταλλάσουν απόψεις για θέματα ταυτότητας φύλου. Είναι ένας τρόπος να αρχίσουν οι γκέι να δηλώνουν ξανά την παρουσία τους χωρίς τυμπανοκρουσίες. Στόχος τους είναι και πάλι η διοργάνωση μιας παρέλασης. Τον Ιούνιο του 2005 με τη λήξη του φεστιβάλ, οι συμμετέχοντες ξεκίνησαν μια αυτοσχέδια διαδήλωση «μόνο και μόνο για να δηλώσουμε ξανά την παρουσία μας», μας λέει η Μάγια, μία από τις διοργανώτριες. «Το σύνθημά μας ήταν ‘Σταματήστε τη βία στους δρόμους’. Δεν χρειάστηκε να πούμε ποιοι είμαστε. ‘Ολα πήγαν μια χαρά, δεν συναντήσαμε κανένα πρόβλημα. Μόνο οι περαστικοί μας κοιτούσαν με απορία». Πολλοί στρέιτ, κυρίως αγόρια με φιλελεύθερες ιδέες ακολουθούν το κίνημα και συμμετέχουν στις πρωτοβουλίες του. ‘Αλλοι έρχονται από μακριά, όπως ο Γιούρε από τη Σλοβενία, καθώς, όπως μας λέει, «αυτό που συμβαίνει σήμερα στη Σερβία είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον». Συναντήσεις που καταλήγουν σε αυθόρμητα πάρτι με τους παρευρισκόμενους να καταφεύγουν στην παραδοσιακή συνήθεια της ανταλλαγής τσιγάρων, καφέ και αλκοόλ. Η γκέι ζωή στο Βελιγράδι δεν είναι ακόμα από τις πιο ανεπτυγμένες, το νερό όμως μοιάζει να έχει μπει στο αυλάκι.

«Η παράνοιά μας έχει καταντήσει γελοία»

Μπόκα, 26 ετών, φοιτητής: «’Οταν είπα στους γονείς μου ότι είμαι γκέι, αντιμετώπισα τη συνηθισμένη αντίδραση των ανθρώπων στη χώρα μου. Μετά το πρώτο σοκ το συμπέρασμά τους ήταν ‘μα δεν μπορεί να είσαι γκέι’. Ακολούθησε ο γνωστός εκβιασμός ‘Αν συνεχίσεις να είσαι γκέι, να φύγεις από το σπίτι’. Αυτό που δεν καταλαβαίνουν είναι ότι δεν αποφάσισα να γίνω γκέι, απλά είναι αυτό που είμαι. Κατέληξα να τους παρουσιάσω μια κοπέλα για να σταματήσουν οι καβγάδες. Αλλά δεν είναι παρά μία προσωρινή κατάσταση. Το πρόβλημα είναι ότι εδώ η γκέι ζωή είναι υποτυπώδης. Δεν μπορείς εύκολα να γνωρίσεις κάποιον. Το να παραδεχτεί κανείς ότι είναι γκέι είναι μια ιδέα που προκαλεί τον τρόμο. Η παράνοιά μας έχει καταντήσει γελοία. Τώρα πια, θέλω να εγκαταλείψω τη χώρα. Όχι μόνο εξαιτίας αυτής της κατάστασης, αλλά γιατί αισθάνομαι πάντα παραμερισμένος, διαφορετικός από τους άλλους. Θα ήθελα να μπορώ να ζω τη ζωή μου, τους έρωτές μου ελεύθερα χωρίς να χρειάζεται να κρύβομαι. Εικοσιέξι χρόνια σ’αυτή τη χώρα είναι αρκετά. Δεν μπορώ να μένω άλλο εδώ.»

ΟΙ ΙΡΑΚΙΝΟΙ ΓΚΕΪ ΣΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ

Ο Αλί Χιλί μπήκε στη Μεγάλη Bρετανία το 2002 με ένα τρένο από το Άμστερνταμ (μέσω Παρισιού). Αντί για διαβατήριο, είχε μία φωτοτυπία καθώς του είχαν κλέψει πρωτότυπο. Στο σταθμό Waterloo ζήτησε πολιτικό άσυλο. Το Ιράκ υπήρξε αγγλική αποικία, ο Αλί είναι αγγλόφωνος, η Αγγλία ήταν γι’αυτόν ο επιθυμητός προορισμός. Οι βρετανικές αρχές είχαν άλλη γνώμη και τον έβαλαν στο επόμενο τρένο με προορισμό το Παρίσι. «Αποφάσισα ότι δεν θα έφευγα» διηγείται ο Αλί. «Είχα ένα λεπτό στη διάθεσή μου. Έσπρωξα τον αστυνόμο που με φύλαγε και πήδηξα από το παράθυρο στην αποβάθρα». Οι επιβάτες τον έβλεπαν να τρέχει ουρλιάζοντας στην αποβάθρα με έξι αστυνομικούς να τον κυνηγάνε. Σε λίγο βρισκόταν πεσμένος στο έδαφος με το κεφάλι του κάτω από τη μπότα ενός αστυνομικού. Μια φωνή του λέει «Εντάξει, ηρεμήστε, μπορείτε να μείνετε».

Για τον Αλί ήταν το τέλος μιας οδύσσειας. Με τον πόλεμο το Ιράκ πέρασε από τη δικτατορία στο χάος. Στις δύσκολες περιόδους οι μειονότητες μετατρέπονται γρήγορα σε αποδιοπομπιαίους τράγους. Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης αναφέρονται συχνά στα βίαια επεισόδια σε βάρος της χριστιανικής μειονότητας του Ιράκ. Λίγοι δημοσιογράφοι όμως ασχολούνται με τη βία σε βάρος των σεξουαλικών μειονοτήτων ή με την ιστοσελίδα του αγιατολάχ Αλί Σιστανί, πνευματικού ηγέτη των σιιτών του Ιράκ, που ζητάει την δολοφονία των ομοφυλόφιλων «με το χειρότερο δυνατό τρόπο». Στο Λονδίνο ο Αλί έχει συναντήσει καμιά τριανταριά γκέι ιρακινούς πρόσφυγες. Οι περισσότεροι διατηρούν επαφές με τους φίλους τους που έμειναν πίσω μέσω του ταχυδρομείου ή του τηλεφώνου. Από τις πληροφορίες που συλλέγουν με αυτό τον τρόπο ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: μια σιωπηλή σφαγή λαμβάνει χώρα στο Ιράκ.

Ο Αλί αποφασίζει να δημοσιοποιήσει τις δολοφονίες. ‘Ερχεται σε επαφή με τον Πίτερ Τάτσελ, γνωστό βρετανό ακτιβιστή της οργάνωσης OutRage! Ο Τάτσελ έχει γίνει γνωστός για τις διαδηλώσεις που οργάνωσε εναντίον του ομοφοβικού δικτάτορα της Ζιμπάμπουε Ρόμπερτ Μουγκάμπε, για τον δικαστικό του αγώνα εναντίον των τραγουδιστών ρέγκε της Τζαμάικα – που αναγκάστηκαν να αφαιρέσουν από τα τραγούδια τους στίχους όπως «σκοτώστε τις αδελφές» - , αλλά και από το πανό με το οποίο υποδέχθηκε τον πρίγκιπα Κάρολο κατά το δεύτερο γάμο του – «Aυτός μπορεί να παντρευτεί δύο φορές, εγώ καμία». Ο Τάτσελ συμβούλευσε τον Αλί να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες που του προσφέρει το Ίντερνετ. Στη Νέα Υόρκη ο Νταγκ Άιρλαντ της ιστοσελίδας Direland κάλεσε τις αμερικανικές αρχές κατοχής να επιτρέψουν στους γκέι ιρακινούς την πρόσβαση στην πράσινη ζώνη ασφαλείας της Βαγδάτης, ενώ ταυτόχρονα επέκρινε τους αμερικανούς για τις προνομιακές σχέσεις που έχουν αναπτύξει με αρκετούς εξαιρετικά αιμοσταγείς φονταμενταλιστές σιίτες. Την εποχή του Σαντάμ, το ιρακινό σύνταγμα όριζε ότι η σαρία (ο ισλαμικός νόμος) αποτελεί «μία» εκ των βάσεων της ιρακινής νομοθεσίας. Στο καινούριο σύνταγμα, που καταρτίστηκε υπό την υψηλή εποπτεία της κυβέρνησης Μπους, η σαρία ορίζεται ως η «μοναδική» βάση της ιρακινής νομοθεσίας.

Από τη Νέα Υόρκη στο Λονδίνο οι πληροφορίες κυκλοφορούν. Γυρνώντας σπίτι της το πρωί μετά από βραδινή έξοδο, η Ντίνα Φαγιέκ, πολύ γνωστή τρανσέξουαλ του Ιράκ, συνελήφθη από σιίτες εξτρεμιστές που την έλουσαν με βενζίνη και την έκαψαν ζωντανή. Μία άλλη αγαπημένη τακτική των δολοφόνων: γνωριμία μέσω του Ίντερνετ, συνάντηση με το θύμα που καταλήγει σε απαγωγή και εξολόθρευσή του με ή χωρίς βασανιστήρια, και εγκατάλειψη της σορού στην άκρη του δρόμου με μία σφαίρα στο κεφάλι. Θηλυπρεπή αγόρια ξυλοκοπούνται μέχρι θανάτου στη μέση του δρόμου. Εργένηδες διατάσσονται να παντρευτούν άμεσα. Καινούριες μαρτυρίες προστίθενται καθημερινά. Τρομοκρατημένοι οι γκέι της Βαγδάτης, ζούνε κλεισμένοι στα σπίτια τους, καταφεύγουν σε σπίτια φίλων αν η γειτονιά τους είναι πολύ επικίνδυνη, ή προσπαθούν να μεταναστεύσουν σε γειτονικές χώρες. Τα ίδια τάγματα θανάτου απειλούν τις γυναίκες που δεν σκεπάζουν το κεφάλι τους, αλλά και τους άντρες που ντύνονται «με δυτικό τρόπο».

Ειρηνικά καταφύγια

Η μικρή κοινότητα των γκέι ιρακινών του Λονδίνου συναντιέται τα βράδια στο κλαμπ Hoppa, αγαπημένο στέκι των αραβο-μουσουλμάνων της πόλης. Το μαγαζί είναι ευρύχωρο, αλλά η διακόσμηση απλή. Στους τοίχους παραδοσιακές ζωγραφιές, στα πλατό η μουσική μας ταξιδεύει από τους ρυθμούς του Λιβάνου στο ράι και την ινδική μπάνγκρα. Μαζί με τους μουσουλμάνους, διασκεδάζουν Έλληνες και Κύπριοι του Λονδίνου. Εδώ συζητάνε με ένα ποτό στο χέρι, εκεί αγόρια χορεύουν δένοντας μια εσάρπα γύρω από τους γοφούς τους. Ορισμένοι Άγγλοι και κανα-δυό Γάλλοι του Λονδίνου επιχειρούν επίσης να γνωρίσουν αυτές τις ασυνήθιστες κοινότητες , ανθρώπους που τους φέρνει κοντά η επιθυμία τους να περάσουν καλά πέρα και πάνω από κάθε δυσκολία. Που και που ένα αγόρι ξεκινά να αυτοσχεδιάζει μία ιστορία από τις Χίλιες και μία Νύχτες και ένας κύκλος δημιουργείται γύρω του. Οι περισσότεροι γνωρίζονται ήδη μεταξύ τους, επικρατεί μια ατμόσφαιρα οικειότητας. Συζητάμε με έναν όμορφο Αλγερινό: «Είμαι εδώ οκτώ χρόνια, αισθάνομαι συμπάθεια για τους Ιρακινούς, ζούνε αυτά που ζούσαμε εμείς στην Αλγερία πριν ηρεμήσουν τα πράγματα. Πολλοί απ’ αυτούς προσπαθούν να διασκεδάσουν, αν και δεν έχουν ακόμα νέα από τους δικούς τους.»

Το επόμενο ραντεβού μας έχει κανονιστεί σε ένα σαφώς πιο πολυτελές περιβάλλον: το σαλόνι του Ζαϊντ. Η οικογένειά του είχε εγκατασταθεί στο Λονδίνο μετά την πτώση της μοναρχίας κατά τη δεκαετία του ΄50. Το πρώτο πράγμα που μας λέει: «Αυτό που πρέπει να καταλάβετε για τους Ιρακινούς είναι ότι είναι εξαιρετικά περήφανοι, σε βαθμό αλαζονείας, για την πολιτιστική τους κληρονομιά». Το σπίτι του, διακοσμημένο με έργα τέχνης από Ανατολή και Δύση αποτελεί δείγμα αυτής της κληρονομιάς: κάτω από τους πίνακες του μεγάλου σύγχρονου ιρακινού ζωγράφου Ισμαήλ Φατάχ αλ Τουρκ, αγόρια φλερτάρουν πάνω στις μαξιλάρες υπό το τρυφερό βλέμμα του Ζαϊντ. Πάνω από τον καναπέ, το ανατολίτικο πορτρέτο ενός αξιωματούχου προγόνου του Ζαϊντ με μουστάκι και τουρμπάνι ατενίζει με περήφανο βλέμμα που μας ταξιδεύει από το 19ο στον 21ο αιώνα.

«Όταν γνωρίζω γκέι από το Ιράκ, καταρχάς χαίρομαι γιατί είναι συμπατριώτες μου. Μου μιλάνε για τα προβλήματά τους που δεν μου προκαλούν έκπληξη, δεδομένης της κατάστασης. Υπήρχαν πάντα ομοφυλόφιλοι στο Ιράκ, αλλά δεν επιτρεπόταν να μιλάει κανείς γι’ αυτό. Όταν όμως ένας μεγάλος ποιητής υμνούσε τις χάρες των όμορφων εφήβων, οι πάντες καταλάβαιναν. Όπως όλος ο κόσμος γνώριζε ότι ο αντιβασιλέας, θείος του βασιλιά, που κυβερνούσε για ένα διάστημα στη θέση του, αγαπούσε τα αγόρια...Στη δεκαετία του ΄40 και του ΄50 ένα δίκτυο λεσβιών, με πιο διάσημη την τραγουδίστρια Ουμ Καλτούμ, επηρέασε αποφασιστικά την πολιτική κατάσταση σε όλη την περιοχή. Οι δολοφονίες των παραστρατιωτικών είναι κάτι καινούριο στο Ιράκ. Αλλά για μένα η ουσία του προβλήματος παραμένει η φτώχια. Όσο υπάρχει τέτοιο χάσμα ανάμεσα τους φτωχούς και του πλούσιους, οι γκέι θα την πληρώνουν».

Απειλές θανάτου

Την επομένη στα γραφεία της οργάνωσης OutRage! στο Λονδίνο, υπό το βλέμμα του Πίτερ Τάτσελ, ο Αλί γνωρίζει τον Αουντίσο. Είναι γκέι και του φαίνεται, οι φίλοι του τον φωνάζουν με γυναικείο ψευδώνυμο. Επιπλέον είναι χριστιανός. Με λίγα λόγια στη σύγχρονη Βαγδάτη αποτελεί στόχο. Οι βρετανικές αρχές απειλούν να τον απελάσουν, φοβάται και δεν το κρύβει. Παρόλα αυτά διστάζει να ζητήσει άσυλο ως ομοφυλόφιλος για οικογενειακούς λόγους: «Υπάρχουν πολλοί Ιρακινοί στο Λονδίνο, μόνο έτσι μπορείς να μείνεις εδώ!» του εξηγεί ο Αλί. Ο Αλί που βιώνει ένα πολιτισμικό σοκ. Στη Βαγδάτη έκανε εισαγωγές δίσκων με δυτική μουσική, κυρίως αμερικάνικη. Σήμερα οι Αμερικανοί έχουν καταλάβει τη χώρα του, και η πίστη του στην απελευθερωτική δύναμη του δυτικού πολιτισμού ταλαντεύεται. Όχι όμως και ο έρωτάς του για τη Δαλιδά [ντίβα της γαλλικής ντίσκο κατά τη δεκαετία του ΄70, αραβικής καταγωγής]: «Αν ποτέ έρθω στο Παρίσι θέλω να επισκεφτώ τον τάφο της. Για μας ήταν πολύ σημαντική». Για τους Άραβες η Δαλιδά ήταν η γέφυρα ανάμεσα στην μουσική της Ανατολής και αυτή της Δύσης…

Συγκινημένος ο Αλί αναπολεί τις καλές στιγμές της γκέι ζωής στο Ιράκ πριν τον πόλεμο, τις γιορτές σε μεγάλα ξενοδοχεία στις οποίες πολλές φορές παρευρισκόταν και ο γιος του Σαντάμ με κουστωδία σωματοφυλάκων και ένα περίστροφο περασμένο στη ζώνη, την πανταχού παρούσα μυστική αστυνομία, οι πράκτορες της οποίας γίνονταν συχνά και εραστές και την οδό Σαντούν (εκεί που οι Αμερικανοί γκρέμισαν το άγαλμα του Σαντάμ), το σημείο συνάντησης των Ιρακινών γκέι. «Τα προβλήματα ξεκίνησαν με τις οικονομικές κυρώσεις. Μωρά και άρρωστοι πέθαιναν από έλλειψη φαρμάκων. Πώς να παίξεις δυτική μουσική σε αυτές τις συνθήκες; Με την άφιξη των ξένων στρατευμάτων, τα πράγματα χειροτέρεψαν ακόμα περισσότερο». Με τα μάτια δακρυσμένα αναπολεί στην εξορία μια πατρίδα που έχει παραδοθεί στη φρίκη. Η μόνη του παρηγοριά είναι ότι η δράση του στο Λονδίνο μπόρεσε να ταρακουνήσει τα ύδατα στο Ιράκ.

Η γραμματεία του Αλί Σιστανί του τηλεφώνησε: «Εξαιτίας σας όταν αναζητάει κανείς το όνομά του στο Ίντερνετ, διαβάζει ιστορίες με αδελφές και δεν θέλουμε να φαίνεται μπλεγμένος με αυτά». «Αν αποσύρει τη θανατική καταδίκη του, εγώ θα αφαιρέσω οτιδήποτε τον αφορά από την ιστοσελίδα μου» ήταν η απάντηση του Αλί. Τελικά τα ομοφοβικά κηρύγματα όντως αφαιρέθηκαν από την ιστοσελίδα του Αλί Σιστανί, αν και παραμένουν οι απειλές εναντίον των λεσβιών. Του λέμε πόσο εξαιρετικό είναι που ένας φτωχός πρόσφυγας στο Λονδίνο μπόρεσε να λυγίσει έναν από τους ισχυρότερους άντρες του Ιράκ. Μας απαντά θλιμμένα «ένας άλλος αγιατολλάχ μόλις έκανε δηλώσεις σε έναν τηλεοπτικό σταθμό που εκπέμπει από το Λίβανο». Για τον αγιατολλάχ Αχμάντ αλ Μπαγκντατί μόνο ένα πράγμα μπορεί να γίνει με όσους θέλουν να παντρευτούν άτομα του ίδιου φύλου: «Να τους εκτελέσουμε, το συντομότερο δυνατό». Την επόμενη μέρα, μια καλή είδηση: σε ανακοίνωσή του το αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών εκφράζει την ανησυχία του για τις δολοφονίες ομοφυλόφιλων στο Ιράκ. Εν τω μεταξύ αναμένονται ακόμα οι αντιδράσεις από γαλλικής πλευράς. Ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας εξέφρασε πρόσφατα τη συμπαράστασή του στους διωκόμενους γκέι του Ιράν. Προσεχώς ίσως ασχοληθεί και με τους Ιρακινούς. Ας του δώσουμε λίγο χρόνο…