DESTRΟY ATHENS: ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΠΙΕΝΑΛΕ

Την Δευτέρα 10 Σεπτεμβρίου, άνοιξε τις πύλες της στο κοινό η 1η Μπιενάλε της Αθήνας, με γενικό τίτλο "Destroy Athens". Η έκθεση παρουσιάζει ένα πανόραμα της σύγχρονης τέχνης μέσα από τα έργα 60 καλλιτεχνών από διάφορες χώρες του κόσμου. Η "Destroy Athens" φιλοξενείται στους χώρους της Τεχνόπολης στο Γκάζι, και θα διαρκέσει έως τις 18 Νοεμβρίου.

Την έκθεση επισκέφτηκα την Κυριακή και αποφάσισα να μοιραστώ με τους αγαπητούς αναγνώστες τις εντυπώσεις και το σχετικό φωτορεπορτάζ. 'Ετσι χάρη στον αγαπημένο σας gay super hero, στο επόμενο fabulous cocktail party που θα σας καλέσουν δεν θα λάμψετε μόνο για το καινούριο συνολάκι που παραγγείλατε στους Ντόλτσε και Γκαμπάνα ειδικά για την περίσταση αλλά και για τον αβυσσαλέο εικαστικό σας προβληματισμό. Πάμε λοιπόν!!

Να αρχίσω από την αρχή. Λίγο πριν μπούμε στην έκθεση, οι περίφημες αφίσες των Adbusters που δεν αφήνουν σε χλωρό κλαρί τους διαφημιστές και τη δικτατορία της καταναλωτικής ουτοπίας που έχουν επιβάλλει στον πλανήτη. Η απόλυτη ανατροπή: οι διαφημίσεις του Calvin Klein με τα σούπερ-γραμμωμένα, τέλεια αποτριχωμένα και βαθιά μαυρισμένα αντρικά κορμιά δίνουν τη θέση τους στο Reality, τη γυμνή, δασύτριχη, παχύσαρκη πραγματικότητα που είναι ο κανόνας για τους περισσότερους άντρες.

Θεωρώ ότι η έκθεση υπήρξε ιδιαίτερα επιτυχημένη όχι μόνο γιατί τα περισσότερα έργα ήταν πολύ πάνω του μετρίου, αλλά κυρίως γιατί έριξε φως στους βασικούς άξονες γύρω από τους οποίους περιστρέφεται ο προβληματισμός των σύγχρονων καλλιτεχνών. Θα έλεγα ότι οι τρεις βασικοί άξονες είναι η βία, η πολιτική και η εξουσία και ό,τι έχει να κάνει με το σώμα, το φύλο και τον ιδιωτικό χώρο. Στην αρχή ήθελα να παρουσιάσω αντιπροσωπευτικά έργα από τους τρεις αυτούς άξονες. Νομίζω όμως ότι το ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως οι τρεις άξονες τελικά περιπλέκονται και συνδιαλέγονται μεταξύ τους στα περισσότερα έργα.

Να ξεκινήσουμε με ιδιαίτερα προσφιλές στους έλληνες καλλιτέχνες ζήτημα των ταμπού της ελληνικής κοινωνίας σε θέματα εθνικής ταυτότητας και θρησκείας. Πολλοί βέβαια θα σπέυσουν να τους κατηγορήσουν ότι εσκεμμένα επιδιώκουν την πρόκληση για λόγους διαφήμισης. Θεωρώ όμως ότι η ύπαρξη και μόνο αυτών των ταμπού (σε συνδυασμό με τα πρόσφατα περιστατικά λογοκρισίας στην εκπαίδευση, την τέχνη και αλλού) είναι λογικό να ερεθίζει τους καλλιτέχνες που προσπαθούν με αυτό τον τρόπο να δοκιμάσουν τα όρια της ελευθερίας της έκφρασης.

Σίγουρα από τα πιο πετυχημένα και αστεία στιγμιότυπα της έκθεσης προέρχονται από το βίντεο του Βίλχελμ όπου ένας μαύρος ντυμένος τσολιάς ξεκινάει την παρέλαση με το χαρακτηριστικό βηματισμό εν μέσω ενός βορειοευρωπαϊκού gay pride για να καταλήξει σε μια χορογραφία τύπου vogueing :-)

Γύρω από το ίδιο θέμα περιστρέφεται και το βίντεο της Στεφανή που παραλληλίζει την "εκπόρνευση" του Παρθενώνα ως συμβόλου από την κυρίαρχη "πατριωτική" ιδεολογία με την πραγματική εκπόρνευση που υφίσταται η γυναικεία αθωότητα από το ίδιο σύστημα ("ήμουνα μικρή, όμως ποτέ αθώα"ακούγεται να λέει η ίδια). Και πραγματικά έβγαλα το καπέλο στον Τσιβόπουλο: στο δικό του βίντεο τα μακρόσυρτα πλάνα με την αγωνία των εκφωνητών και των καμεραμέν της χουντικής τηλεόρασης λίγο πριν την έναρξη του δελτίου και τα επίκαιρα με τις γιορτές της χούντας στο Παναθηναϊκό Στάδιο δεν μπορούν παρά να φέρουν στο νου τη σημερινή πραγματικότητα της χειραγώγησης των πολιτών από τα μέσα. Μπορεί στη θέση του χαμηλού θρανίου με τα ταπεινά λαμπατέρ να έχουμε τιτάνιο και υπερσύγχρονα high tech γραφικά και αντί για πορτοκαλί στυλούς μπικ να έχουμε Mont Blanc, η αίσθηση της πλύσης εγκεφάλου όμως παραμένει εξίσου ανατριχιαστική.

Επίσης εύφημος μνεία στον Φαϊτάκη που παρουσιάζει τις κοινωνικές και πλανητικές συγκρούσεις και την θηριώδη έλλειψη ανεκτικότητας που βιώνουμε παγκοσμίως σε μια μνημειώδη τοιχογραφία νεοβυζαντινής τεχνοτροπίας με τίτλο "Ο Σωκράτης πίνει το κώνειο".

Aκόμα πιο ανατριχιαστικό το βίντεο του Σνάιντερ με τα λευκά κελιά του Γκουαντάναμο. Η μινιμαλιστική αισθητική τους και οι άψογες γεωμετρικές και χρωματικές αρμονίες σε κάνουν να πιστεύεις ότι δεν βλέπεις κολαστήριο αλλά ένα σούπερ-μοντέρνο σπα σχεδιασμένο από κάποιον διεθνούς φήμης αρχιτέκτονα!

Δεν θα μπορούσαν να λείψουν βέβαια και οι φεμινιστικές εξάρσεις όπως αυτό το γκράφιτι της Κόστε που μετατρέπει το Μοtherfucker σε Fatherfucker :-)

Από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές της έκθεσης, για μένα τουλάχιστον, το Βίντεο της Λουντ Domestic Violence όπου η αφηγήτρια απαριθμεί με εξονυχιστική λεπτομέρεια και χαρακτηριστική απάθεια τους δεκάδες τρόπους που κάποιος μπορεί να τραυματιστεί σοβαρά ή να βρεί φριχτό θάνατο μέσα στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού του. 'Η πως η φαντασίωση της ανασφάλειας και της φρίκης στοιχειώνει τη βολεμένη θαλπωρή του σύγχρονου δυτικού νοικοκυριού.

Οι δύο έσονται εις σάρκα μίαν σε αυτό το γλυπτό του Γκόμπερ.


Το υπέροχα γοτθικό installation του Μπαρεϊκις αδικείται φριχτά από οποιαδήποτε φωτογράφιση.



Οι AVAF παρουσιάζουν υποδειγματικά το Anxious Feeling ενός επίδοξου παρενδυσία (κοινώς τραβεστί) αιωρούμενου ανάμεσα στην επιθυμία για θηλυκότητα και την παραμόρφωση. Λεπτομέρεια που σκοτώνει τα κουρελιασμένα και πεταμένα στο έδαφος φορέματα. Αν τέχνη είναι η προσέγγιση της πραγματικότητας μέσα από φαινομενικά άσχετους συνειρμούς, τότε το αυτοσχέδιο συντριβανάκι με τις καρύδες παίρνει άριστα δέκα.

Οποιαδήποτε απόπειρα για εξέγερση και χειραφέτηση δεν μπορεί παρά να τραφεί από τους σωρούς των απορριμμάτων της καταναλωτικής κοινωνίας που είναι και το βάθρο της σε αυτή την απασιόδοξη εγκατάσταση της Κλαρκ.

Η αγωνία του φύλου και της ταυτότητας για ακόμα μια φορά. Ο Κοχ χρησιμοποίησε το σώμα του ως εκμαγείο. Η περιοχή των γεννητικών οργάνων μοιάζει σαν να έχει καταστραφεί από χειροβομβίδα ή να έχει διαβρωθεί από καποιο σαρκοβόρο μικρόβιο.

Απίστευτο installation από τους Temporary Services που παρουσιάζουν το σωφρονιστικό σύστημα της Αμερικής καλύτερα από οποιοδήποτε ντοκιμαντέρ, μέσα από τις αυτοσχέδιες εφευρέσεις-κατασκευές με τις οποίες οι κρατούμενοι προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις αμέτρητες στερήσεις της φυλακής (και οι οποίες συνοδεύονται από λεπτομερείς οδηγίες κατασκευής). Εδώ μια σκακιέρα από χαρτοκιβώτιο και πιόνια από πεπιεσμένο χαρτί υγείας.

Για την αντιμετώπιση της σεξουαλικής στέρησης δυο σακούλες γεμάτες με νερό δεμένες μεταξύ τους με συγκεκριμένο τρόπο και τρεις κουβέρτες διπλωμένες κατάλληλα προσφέρουν την απαραίτητη εκτόνωση, αρκεί να μην σπάσουν οι σακούλες και το καφτό σεξ μετατραπεί σε δροσερό μπουγέλωμα! Τώρα αν όντως στις φυλακές υπάρχει τέτοια έλλειψη σε τουρλωτά οπίσθια θα σας γελάσω.

Στο οστεοφυλάκιο του Μακλέι αντί για οστά βρίσκεις κατάλευκα ακουστικά τηλεφώνων.

Η παραπάνω ανθολόγηση δεν είναι παρά ενδεικτική και έγινε με καθαρά προσωπικά κριτήρια. Αυτά που έχω παραλείψει είναι πολλά και εξαιρετικά. Για πρακτικούς λόγους ήταν πολύ δύσκολο να σας παρουσιάσω στιγμιότυπα από εκπληκτικά βίντεο όπως εκείνο της Μυλωνά με το πνιγμένο πρόβατο ή του Νικολάι με το εγκαταλελειμένο σπίτι του γλύπτη Ροδάκη στην Αίγινα. Αν θέλετε να τα απολαύσετε σας συνιστώ ανεπιφύλακτα να επισκεφτείτε την έκθεση!