ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΓΚΕΪ ΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ;

Οι γκέι άντρες κερδίζουν κατά μέσο όρο 6,5% λιγότερο στον ιδιωτικό τομέα και 5,5% στο δημόσιο σε σχέση με τους ετεροφυλόφιλους συναδέλφους τους του ίδιου φύλου. Αντίθετα οι λεσβίες κερδίζουν λιγότερα σε σχέση με τους άντρες χωρίς όμως οι αποδοχές τους να διαφέρουν σημαντικά από αυτές των υπόλοιπων γυναικών. Αυτά είναι τα αποτελέσματα 12ετούς έρευνας στη γαλλική αγορά εργασίας που πραγματοποίησαν δύο οικονομολόγοι του πανεπιστημίου του Ιβρί και δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Libération.

Οι συγκρίσεις στις αποδοχές αφορούν μισθωτούς που εργάζονται σε επιχειρήσεις αντίστοιχου μεγέθους, με αντίστοιχα προσόντα και στο ίδιο επίπεδο ευθύνης. Στην έρευνα συμμετείχαν 904 άτομα που είχαν σταθερή σχέση με άτομο του ίδιου φύλου. Από αυτούς 788 ήταν μισθωτοί. Καθώς το 65% των ομοφυλόφιλων στη Γαλλία δεν αποκαλύπτουν τη σεξουαλικότητά τους στο χώρο εργασίας τους, εκφράζονται φόβοι ότι οι μισθολογικές διακρίσεις είναι ακόμα χειρότερες για όσους είναι “out”.

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, οι γκέι άντρες είναι άνεργοι σε μεγαλύτερα ποσοστά σε σχέση με τους στρέιτ άντρες (11% έναντι 4%) παρά το γεγονός ότι το επίπεδο σπουδών τους είναι ψηλότερο (40% έχουν πανεπιστημιακό πτυχίο έναντι 24% για τους ετεροφυλόφιλους). Στις λεσβίες η κατάσταση αντιστρέφεται, καθώς το ποσοστό ανεργίας τους είναι μόλις το ένα τρίτο των ετεροφυλόφιλων γυναικών (8% έναντι 24%). Τις διακρίσεις σε βάρος των γκέι αντρών επιβεβαιώνουν και αντίστοιχες έρευνες που δημοσιεύτηκαν στις ΗΠΑ και τον Καναδά το 2007. Σύμφωνα με αυτές, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού οι γκέι κερδίζουν από 10% ως 30% λιγότερο σε σχέση με τους ετερό άντρες συναδέλφους τους σε αντίστοιχες θέσεις.

Από ό,τι φαίνεται λοιπόν η ομοφυλοφιλία έχει το τίμημά της για τους άντρες εργαζόμενους. Οι ερμηνείες του φαινομένου ποικίλουν. Πολλοί ερευνητές στις ΗΠΑ και τη Γαλλία κάνουν λόγο για μια κουλτούρα ματσισμού και ετεροσεξισμού που κυριαρχεί στους χώρους εργασίας και ευθύνεται για τις διακρίσεις τόσο σε βάρος των γυναικών όσο και των γκέι αντρών. “Τα στελέχη των επιχειρήσεων ζητούν άτομα που να έχουν το ίδιο προφίλ με τους ίδιους: λευκούς παντρεμένους άντρες κάτω των 50. Ανθρώπους που να μοιράζονται τις ίδιες αξίες και τα ίδια ενδιαφέροντα εκτός δουλειάς. Οποιοσδήποτε δεν ταιριάζει με αυτό το προφίλ θεωρείται ότι στερείται “δυναμισμού” και άρα δεν είναι κατάλληλος για διοικητικές θέσεις ευθύνης” εξηγεί διευθυντικό στέλεχος σε εταιρεία ανθρώπινου δυναμικού της Λυόν.

Οι γκέι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν ένα ναρκοπέδιο διακρίσεων τόσο στον ιδιωτικό όσο και το δημόσιο τομέα. Οι ίδιες έρευνες δείχνουν ότι το μισθολογικό χάσμα σε βάρος των ομοφυλόφιλων αυξάνεται όσο αυξάνεται η ηλικία και το επίπεδο ευθύνης, ακόμα και στο δημόσιο τομέα όπου χάρη στους ανώνυμους διαγωνισμούς προσλήψεων οι μισθολογικές διακρίσεις για τους νεοπροσληφθέντες είναι μηδαμινές. Όσο περνούν τα χρόνια όμως τόσο δυσκολότερο είναι να κρύψει κάποιος τη “διαφορετικότητά” του. Το γεγονός ότι δεν έχει παντρευτεί, ότι δεν παρουσιάζει συντρόφους του άλλου φύλου σε επαγγελματικές εκδηλώσεις ή ότι χαρακτηρίζεται από κρυψίνοια στην προσωπική του ζωή τον κατατάσσει αυτόματα στους “διαφορετικούς” ακόμα κι όταν ο ίδιος είναι “διακριτικός” σε σχέση με την ομοφυλοφιλία του.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τη γαλλική έρευνα μόλις το 40% των γκέι εργαζόμενων δουλεύει πάνω από 5 χρόνια στην ίδια εταιρεία έναντι 70% για τους στρέιτ συναδέλφους τους. Είναι μία ένδειξη ότι οι γκέι αλλάζουν συχνότερα εργασία – ίσως γιατί τα προβλήματα εταιρικής “κουλτούρας” και προσαρμογής στο εκάστοτε εργασιακό περιβάλλον είναι μεγαλύτερα. Ενδεχομένως αυτό τους κάνει να “συμβιβάζονται” και μισθολογικά, επιλέγοντας δουλειά με κριτήριο περισσότερο την ατμόσφαιρα που επικρατεί στο χώρο εργασίας και λιγότερο τα χρήματα.

Μία άλλη εξήγηση έχει να κάνει με την αυξημένη ορατότητα της ομοφυλοφιλίας στη σύγχρονη κοινωνία που ίσως παρασύρει πολλούς γκέι να είναι περισσότερο “ανοιχτοί” απέναντι σε κάποιους συναδέλφους τους σε σχέση με την προσωπική τους ζωή. Αυτό μπορεί να τους εκθέτει σε διακρίσεις ακόμα κι αν οι ίδιοι δεν το γνωρίζουν καθώς, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το 28% των γάλλων παραδέχεται ότι “δεν αισθάνεται άνετα” να έχει για συνεργάτη έναν ομοφυλόφιλο (και βεβαίως πολύ περισσότεροι το σκέφτονται χωρίς να το παραδέχονται). “Παρά τα βήματα που έχουν γίνει, η δυναμική της ορατότητας και της κοινωνικής αποδοχής αποδεικνύεται περίπλοκη και γεμάτη αντιφάσεις” σημειώνει σχετικά ένας αμερικάνος ερευνητής.

Μια τελευταία προσπάθεια ερμηνείας του φαινομένου παραπέμπει στην οικογενειακή κατάσταση αλλά και…τον οικογενειακό καταμερισμό εργασίας των ομόφυλων ζευγαριών. Καθώς έχει υπολογιστεί ότι οι παντρεμένοι άντρες κερδίζουν 10% περισσότερο από τους ανύπαντρους στις ίδιες θέσεις, οι γκέι άντρες βρίσκονται αυτόματα σε δυσμενέστερη θέση. Αντίθετα η ίδια κατάσταση λειτουργεί υπέρ των λεσβιών, καθώς γυναίκες ανύπαντρες και χωρίς παιδιά θεωρούνται πιο “συμφέρουσες” για τους εργοδότες. Επιπλέον στα γκέι ζευγάρια και οι δύο συνεισφέρουν το ίδιο στο νοικοκυριό, με αποτέλεσμα λιγότερο χρόνο διαθέσιμο για την εργασία σε σχέση με τους ετεροφυλόφιλους άντρες. Αντίθετα στις λεσβίες η ισότητα στο σπίτι σημαίνει ότι μπορούν να διαθέσουν περισσότερες ώρες στο γραφείο σε σχέση με τις ετεροφυλόφιλες συναδέλφους τους.