Χωρίς οποιαδήποτε αναφορά στον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου κατατέθηκε την περασμένη Πέμπτη στη Βουλή από τον υπουργό Δικαιοσύνης Χαράλαμπο Αθανασίου το επονομαζόμενο «αντιρατσιστικό» νομοσχέδιο. Το νομοσχέδιο τιμωρεί με χρηματικά πρόστιμα και ποινές φυλάκισης όποιον «προκαλεί, διεγείρει ή προτρέπει σε ενέργειες που μπορούν να προκαλέσουν διακρίσεις, μίσος ή βία» σε βάρος ατόμων ή ομάδων με βάση χαρακτηριστικά όπως η φυλή, το χρώμα, το θρήσκευμα, η εθνική καταγωγή και η αναπηρία. Ολόκληρο το κείμενο μπορείτε να διαβάσετε στην ιστοσελίδα της Βουλής.
Ορισμένες σχετικές παρατηρήσεις:
Η αναφορά στον «γενετήσιο προσανατολισμό» περιλαμβανόταν στο κείμενο του νομοσχεδίου όπως αυτό είχε διαρρεύσει στον τύπο το προηγούμενο χρονικό διάστημα (δείτε τα σχετικά δημοσιεύματα των «Νέων» εδώ και της «Ελευθεροτυπίας» εδώ.) Προφανώς αφαιρέθηκε στην πορεία...
Με δεδομένη τη σχετική κινητικότητα που παρατηρείται μετά την καταδικαστική απόφαση του Ευρωδικαστηρίου για το σύμφωνο συμβίωσης, γεννάται η υποψία ότι η αφαίρεση του όρου έγινε σκόπιμα ώστε η προσθήκη του σε μεταγενέστερο στάδιο να πουληθεί στους άμεσα ενδιαφερόμενους ως «εκδούλευση» και «υποχώρηση» της κυβέρνησης – σε βάρος άλλων διεκδικήσεών τους που θα παραμείνουν στο συρτάρι. Προφανώς κάποιοι αντιλαμβάνονται την πολιτική ως «παζάρι» στο οποίο θυσιάζουν κάθε φορά το πιο άχρηστο πιόνι τους με σκοπό να διατηρηθεί αναλλοίωτη η υφιστάμενη κατάσταση...
Η ψήφιση του νομοσχεδίου με τη μορφή που έχει σήμερα φέρνει τους ομοφυλόφιλους σε ακόμα πιο δυσμενή θέση σε σχέση με πριν, αφού θα αποτελούν επισήμως και με τη σφραγίδα της Βουλής τη μοναδική μειονότητα που θα μπορεί κάποιος να στοχοποιεί δημοσίως χωρίς νομικές συνέπειες. Θέτοντας εκτός νόμου όλες τις υπόλοιπες μορφές μισαλλοδοξίας, το νομοσχέδιο ουσιαστικά «πριμοδοτεί» τις εκδηλώσεις μίσους σε βάρος των ομοφυλόφιλων οι οποίοι μετατρέπονται με αυτό τον τρόπο σε «αλεξικέραυνο» της κοινωνικής δυσαρέσκειας...
Την ίδια στιγμή οι ομοφυλόφιλοι παραμένουν οι πλέον ευάλωτοι στις εκδηλώσεις κοινωνικού μίσους αφού –σε αντίθεση με άλλες μειονότητες– σπανίως μπορούν να αναζητήσουν επιβεβαίωση και στήριξη από το άμεσο οικογενειακό περιβάλλον τους ή το σύστημα της δημόσιας εκπαίδευσης. Οι συνέπειες από την εσωτερίκευση του εχθρικού κοινωνικού κλίματος ιδιαίτερα στην κρίσιμη εφηβική ηλικία είναι γνωστές: περιθωριοποίηση, ψυχολογική απομόνωση και προβλήματα ψυχικής υγείας που μπορούν να οδηγήσουν σε καταχρήσεις, ριψοκίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές και αυτοκτονικές τάσεις.
Ιστορικά η φασιστικού τύπου στοχοποίηση των σεξουαλικά διαφορετικών στην ελληνική κοινωνία είναι ένα πρόβλημα που χρονίζει πολύ περισσότερο σε σχέση με πιο πρόσφατες μορφές μισαλλοδοξίας όπως η ξενοφοβία ή η δράση εξτρεμιστικών, ακροδεξιών ομάδων. Ποιος μπορεί να ξεχάσει π.χ. τις εκστρατείες λάσπης της «Αυριανής» και άλλων εφημερίδων κατά τη δεκαετία του ΄80, τις διάφορες τηλεοπτικές «ζούγκλες», τις κατά καιρούς δηλώσεις διαφόρων ιεραρχών ή τα περσινά επεισόδια στο Χυτήριο; Η αντιρατσιστική νομοθεσία δεν αποτελεί πανάκεια, ούτε μπορεί να θεωρείται «λύση» η βιομηχανία μαζικών προσφυγών στα δικαστήρια. Αποτελεί όμως το απαραίτητο υπόβαθρο πάνω στο οποίο μπορούν να πατήσουν προγράμματα ευαισθητοποίησης από τη μεριά της Πολιτείας στον χώρο της εκπαίδευσης, του αθλητισμού, των σωμάτων ασφαλείας κτλ.
Χαρακτηριστικά το νέο νομοσχέδιο αναθέτει στο Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο την επιβολή προστίμων σε ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς που εκπέμπουν μηνύματα κοινωνικού μίσους. Αφήνοντας απ' έξω τον σεξουαλικό προσανατολισμό, ουσιαστικά επιβραβεύεται η μέχρι σήμερα πολιτική του Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου να τιμωρεί την προβολή μηνυμάτων ανεκτικότητας σε σχέση με τους ομοφυλόφιλους, ενώ την ίδια στιγμή αφήνει ατιμώρητες τις εκδηλώσεις μίσους και χλευασμού εναντίον τους.
Σε αυτό και σε άλλα ζητήματα, το νομοσχέδιο ακολουθεί την πάγια «αντιρατσιστική πολιτική» των τελευταίων ετών, σύμφωνα με την οποία η αντιμετώπιση των ζητημάτων που σχετίζονται με τους αλλοδαπούς μετανάστες που διαμένουν στην Ελλάδα τα τελευταία είκοσι χρόνια πρυτανεύει σε σχέση με τα ζητήματα των ομοφυλόφιλων πολιτών που εκκρεμούν στην πολιτική ατζέντα ήδη από τη δεκαετία του '70. Χαρακτηριστική είναι π.χ. η ψήφιση του νόμου περί ιθαγένειας από την τελευταία κυβέρνηση του Πα.Σο.Κ., χωρίς την ίδια στιγμή να τηρηθεί η προεκλογική δέσμευση περί συμφώνου συμβίωσης.
Σε σχέση με το παραπάνω κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει τους ομοφυλόφιλους ότι φταίνε οι ίδιοι λόγω έλλειψης πολιτικής οργάνωσης ή ανεπαρκούς διεκδικητικότητας. Οι ξένοι μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα λόγω αντικειμενικών συνθηκών σίγουρα δεν είναι περισσότερο πολιτικά ενεργοί ή διεκδικητικοί. Όμως στους κόλπους της ελληνικής κοινωνίας, και ιδιαίτερα στους κόλπους της αριστεράς και του αντιρατσιστικού κινήματος, βρίσκουν περισσότερους και πιο πρόθυμους συνηγόρους.
Αυτή τη στιγμή, η διέγερση μίσους με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό τιμωρείται από τον νόμο σε 24 ευρωπαϊκές χώρες. 18 από αυτές είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Γαλλία, Ην. Βασίλειο, Ισπανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Πορτογαλία, Αυστρία, Σουηδία, Δανία, Φινλανδία, Ιρλανδία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Σλοβενία, Κροατία, Εσθονία, Λιθουανία και Μάλτα) και δύο είναι βαλκανικές εκτός Ε.Ε. (Σερβία και Αλβανία). Επιπλέον, επτά χώρες περιλαμβάνουν στη σχετική νομοθεσία και την ταυτότητα φύλου. Σε πρόσφατο ψήφισμά του το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητάει να προστεθούν οι σχετικές διατάξεις στις νομοθεσίες όλων των κρατών-μελών.
Αναμένουμε να δούμε ποια θα είναι η στάση των κομμάτων κατά τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής συζήτησης. Προς το παρόν, το Πα.Σο.Κ. με ανακοίνωσή του χαιρετίζει την κατάθεση του σχετικού νομοσχεδίου κάνοντας μόνο μία πλάγια αναφορά σε τυχόν ελλείψεις του και γυρνώντας την κουβέντα στο άσχετο θέμα του... συμφώνου συμβίωσης. Όσο για τον Συ.Ριζ.Α. στην ανακοίνωσή του αναφέρει ότι σημασία έχει «η ρατσιστική πράξη και όχι ο ρατσιστικός λόγος» ενώ σχολιάζεται η απουσία της ταυτότητας φύλου, όχι όμως και του σεξουαλικού προσανατολισμού...