.

.
Κάθε Δευτέρα στην Athens Voice (κλικ)

Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου 2008

ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ: ΕΡΩΤΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ


...Και τραγουδώ της Αγιδώς τη φωτεινή θωριά της
ήλιος σωστός, η χαραυγή είναι το κάλεσμά της
Ψόγος πικρός ή παινεμός, δεν είναι της σειράς μου
την κορυφαία του χορού να αγγίξει η μιλιά μου
Σαν άτι που ξεμάκρυνε στου ονείρου το λιθάρι
από κοπάδι ξακουστό γοργόφτερο καμάρι
στα πέταλά του κεραυνοί, στη χαίτη του στεφάνι.

Της Αγησιχόρας τα μαλλιά χρυσάφι που ανθίζει
γύρω από ασήμι ακριβό και ποια να ξεχωρίζει
Σαν τις Πλειάδες λάμπουνε της νύχτας αμβροσία
το Σείριο παραβγαίνουνε καθώς για την Ορθρία
το αλέτρι κουβαλάγαμε - άστρων μονομαχία.

Μήτε πορφύρα, δράκος χρυσός ή τιάρα απ’τη Λυδία
είναι αρκετά σε μένα να χαρίσουν προστασία
μήτε των μαυρομάτικων των κοριτσιών οι χάρες
Ανώφελοι και της Ναννώς οι βόστρυχοι,
η θεϊκή Αρέτα, η Θυλακίς, η Κλησιθήρα
Μήτε τους ψιθύρους σου ν' ακούσει η Αινησιμβρότα
«Αχ, νά ταν η Ασταφίς δική μου
Να μού δινε για λίγο σημασία
η Φίλλυλα, κι η Δαμαρέτα και η ποθητή Ιάνθεμις»
Αφού να! - η Αγησιχόρα με τρώει με τα μάτια της...

Αλκμάν, λυρικός ποιητής από τη Σπάρτη, 7ος αιώνας π.Χ. «Εις Άρτεμιν ορθίαν» - μετάφραση δική μου

Το κείμενο αναφέρεται σε έναν χορό από δέκα κοπέλες. Από ό,τι φαίνεται η Αγιδώ και η Αγησιχόρα είναι οι δύο κορυφαίες του χορού ενώ διαβάζουμε και τα ονόματα των υπόλοιπων οκτώ καθώς και της Αινησιμβρότας που είναι μάλλον η δασκάλα τους. Σύμφωνα με το τελετουργικό λίγο πριν το ξημέρωμα κουβαλάνε ένα αλέτρι («φάρος» στο αρχαίο κείμενο) προς τιμήν της θεάς της αυγής Ορθρίας. Το αλέτρι σχετίζεται με την γονιμότητα και αυτό έχει σημασία αν σκεφτούμε ότι η λέξη «σύζυγοι» στα ελληνικά προέρχεται από τη «συζυγία», δηλαδή το ζέψιμο δύο ζώων στο άροτρο. Κάποιοι μελετητές θεωρούν ότι το χορικό ίσως αναφέρεται στην επίσημη ένωση δύο γυναικών – ενδεχομένως της Αγιδώς και της Αγησιχόρας.


Κι ανάμεσα σε μαλακά σκεπάσματα χνουδάτα
με προσοχή την πλάγιασε
Α νά 'ταν πάντα το κεφάλι ν’ακουμπάς
σε τέτοιας φιλενάδας τρυφερής τα στήθη!
Να κράταγε για μένα
δυο φορές η νύχτα ετούτη
Νά 'ταν χρυσή Αφροδίτη μου
τέτοια μια μοίρα να μου λάχει εμένα!

Γύρνα πάλι κοντά μου σε εξορκίζω Γογγύλα
το χιτώνα φορώντας τον λευκό σαν γάλα
πάλι φανερώσου όμορφη
Νά ξερες τί λαχτάρες μου γεννάς έτσι ντυμένη!
και πώς νιώθω χαρούμενη που όχι εγώ
μα η Θεά μας η ίδια σου στο λέει σαν να σε μαλώνει
Που τόσα χρόνια την παρακαλώ και την παρακαλώ
Γογγύλα λες κι ένας πόθος με πιάνει να πεθάνω
και τις όχθες όπου ανθεί ο λωτός
μέσα στη δρόσο να αντικρίσω του Αχέροντα.

Σαπφώ, λυρική ποιήτρια από τη Λέσβο, 6ος αιώνας π.Χ. - μετάφραση Οδυσσέα Ελύτη


...Μες το βαθύ το κύμα
απ’ τ’ άσπρα άλογα με ξέφρενα πως πήδηξες ποδάρια!
-Καλή μου, σ’έπιασα, σου φώναξα και σύ χελώνα εγίνης
κι επήρες στην αυλή μας και έτρεχες με πήδους μια άκρη ως άλλη

Γι’ αυτό Βαυκίδα, κλαίω, τρισάμοιρη, και βαριαναστενάζω,
αυτών και τώρα στη θλιμμένη μου καρδιά κρατώ τα αχνάρια
πάντα ζεστά, μα όσα χαρήκαμε, χρόνια παλιά, είναι στάχτη...
Στην κάμαρά μας πως κρατούσαμε τις κούκλες μας ανέγνοιες,
παιδιά, και νιώθαμε σαν νιόπαντρες, και με τον όρθρο νά την
η μάνα, το μαλλί που μοίραζε στις ρογιαστές δουλεύτρες
και το παστό το κρέας σου φώναξε να πάρεις να μοιράσεις
Θυμάσαι πόσο φοβηθήκαμε μικρές με τον μπαμπούλα,
που περπατούσε με τα τέσσερα, κι είχε κι αυτιά μεγάλα
στην κεφαλή, και πώς παράλλαζε κάθε φορά την όψη;
Μα ως σε κρεβάτι αντρός ανέβηκες, λησμονηθήκαν όλα
όσα απ’τη μάνα σου απονήρευτη παιδούλα είχες ακούσει.
Βαυκίδα αγάπη μου! Τίς θύμησές σου πήρεν η Αφροδίτη!

Γι’ αυτό κλαίω πικρά - στο ξόδι σου δεν μπορώ νά ρθω ωστόσο.
Δεν είναι λευτερα τα πόδια μου να φύγω από το σπίτι,
Κι ουδέ τα μάτια μου το λείψανο να δουν ταιριάζει, κι ούτε
ν’αφήνω τα μαλλιά μου ξέπλεκα, το μοιρολόι να στήσω
Γιατί η ντροπή με δέρνει...και κοκκινίζω...
Από τη γή του κάκου ο αντίλαλος στον Άδη κατεβαίνει
αμίλητοι οι νεκροί και χάνεται στο σκότος η φωνή μας!

Ήριννα, λυρική ποιήτρια από την Τήλο, 4ος αιώνας π.Χ – μετάφραση Ιωάννη Κακριδή



«-Ακούμε πολλά για σένα Λέαινα. 'Οτι αυτή η Μεγίλλα, η πλούσια γυναίκα από τη Λέσβο σε αγαπάει όπως αγαπάνε οι άντρες και ότι συνευρίσκεστε και κάνετε πράγματα μαζί που δεν ξέρω τί μπορεί να είναι... Δεν πρέπει να με αγαπάς αν μου κρατάς τέτοια μυστικά.

-Σε αγαπώ όπως θα αγαπούσα κάθε γυναίκα. Αλλά με αυτή τη γυναίκα είναι όπως με έναν άντρα.

-Δεν ξέρω τί θες να πεις, εκτός αν εννοείς ότι είναι από αυτές τις γυναίκες που έχουν την τάση να συντροφεύονται από γυναίκες (εταιρίστριες). Λένε ότι στη Λέσβο υπάρχουν γυναίκες που μοιάζουν με άντρες και δεν τους αρέσει οι άντρες να τις αγγίζουν, αλλά πλησιάζουν τις άλλες γυναίκες όπως κάνουν οι άντρες.

-Αυτή και μία άλλη γυναίκα, η Δεμονάσσα από την Κόρινθο οργάνωσαν ένα συμπόσιο. Και η Δεμονάσσα είναι πλούσια και ξακουστή όσο και η Μεγίλλα....Στην αρχή με φίλησαν σαν άντρες όχι απλά πάνω στα χείλη αλλά με ανοιχτό το στομα, με αγκάλιασαν και χάιδευαν τα στήθη μου. Η Δεμονάσσα μάλιστα με δάγκωνε και λίγο. Σε λίγο η Μεγίλλα έβγαλε την περούκα της και από κάτω το κεφάλι της ήταν τελείως ξυρισμένο όπως των αθλητών. Και μου είπε «έχεις δει ποτέ έναν πιο όμορφο νεαρό;» Και της λέω «Δεν βλέπω κανέναν νεαρό Μεγίλλα». «Μέγιλλο με λένε και παντρεύτηκα τη Δεμονάσσα (γεγάμηκα) πριν χρόνια. Γεννήθηκα γυναίκα σαν εσάς, αλλά το μυαλό μου και η επιθυμία μου είναι ίδια με των αντρών. Δώσμου μια ευκαιρία Λέαινα, αν δεν με πιστεύεις, και θα καταλάβεις ότι δεν μου λείπει τίποτα από αυτά που έχουν οι άντρες». Της έδωσα λοιπόν την ευκαιρία που μου ζήτησε και άρχισε να μου κάνει έρωτα και έφτασε στο αποκορύφωμα της ηδονής.

-Τί ακριβώς άρχισε να σου κάνει Λέαινα; Πες μου αυτό πρώτα απ’ όλα.

-Μην μου ζητάς λεπτομέρειες. Αυτά είναι πράγματα που φέρνουν ντροπή. Στο όνομα της ουράνιας Αφροδίτης δεν θα σου πω τίποτα. »

Λουκιανός, συγγραφέας του 2ου αιώνα μ.Χ. «Διάλογοι Εταίρων» - μετάφραση δική μου



Για τον έρωτα μεταξύ αντρών στην αρχαιότητα μπορείτε να διαβάσετε τις δύο προηγούμενες αναρτήσεις, εδώ και εδώ.

14 σχόλια:

Συβίλλα είπε...

Εξαιρετική η μετάφρασή σου. Η αναφορά στην Ουράνια Αφροδίτη - σε αντιδιαστολή με την Πάνδημο - φέρνει στο νου το Συμπόσιο και βέβαια τις απόψεις της Διοτίμας, της πρώτης γυναίκας φιλοσόφου με καταγεγραμμένες από τον Πλάτωνα τουλάχιστον απόψεις περί έρωτα.

Συγχαρητήρια για την προσπάθεια.

Καλημέρα

Hfaistiwnas είπε...

Τι καταπληκτικά αποσπάσματα!
"Δεν ξέρω τί θες να πεις, εκτός αν εννοείς ότι είναι από αυτές τις γυναίκες που έχουν την τάση να συντροφεύονται από γυναίκες (εταιρίστριες). Λένε ότι στη Λέσβο υπάρχουν γυναίκες που μοιάζουν με άντρες που δεν τους αρέσει να της πιάνουν οι άντρες στα χέρια τους αλλά πλησιάζουν άλλες γυναίκες όπως κάνουν οι άντρες." Μα δεν είναι τόσο κοντά στα δικά μας; Τις ίδιες απορίες έχουν πολλοί ακόμη και τώρα...

uberbastard είπε...

H μεταφραση σου κανει το κειμενο τοσο relevant and contemporary. Θυμηθηκα ενα κειμενο του Luigi Settembrini με τιτλο Νεοπλατωνικοι.

http://www.culturagay.it/cg/schedaLibro.php?id=201

gay super hero είπε...

Για όποια/ον ενδιαφέρεται, μόλις βρήκα και μια άλλη μετάφραση του χορικού του Αλκμάνα στα νέα ελληνικά που είναι νοηματικά πληρέστερη από τη δική μου.

Μπορείτε να την διαβάσετε <>εδώ

tovenito είπε...

πολύ καλή η μετάφρασή σου.
άσχετο αλλά και σχετικό, πάντα αναρωτιόμουν αν εταιρεία και εταίρα έχουν τόσο κοινή ρίζα όσο φαίνεται

Ανώνυμος είπε...

πολύ καλό post. Σε ευχαριστούμε!
geonurse

gay super hero είπε...

@ uberbastard

Mακάρι να γνώριζα ιταλικά και να μπορούσα να το διαβάσω :-)

@ tovene

Όντως έχουν κοινή ρίζα. όπως και η λέξη "εταίρος" που στην αρχαιότητα χαρακτήριζε τους άντρες που είχαν ερωτική σχέση.

@ συβίλλα, Ηφαιστίων, geonurse

Τα θετικά σχόλια είναι η πιο μεγάλη ανταμοιβή. Ευχαριστώ :-)

cobden είπε...

Μπραβο σου για τις μεταφράσεις!Πολύ καλές!

Tales from the other side of town είπε...

πολύ καλή δουλειά gsh!

Ανώνυμος είπε...

Επειδη ειμαι και χαζη, οι λεσβιαζουσες ητο ντροπη της κενωνιας;

gay super hero είπε...

@ dee

Eταιρίστριες τις έλεγαν :-)΄

'Οπως θα πρόσεξες έβαλα τα αποσπάσματα με χρονολογική σειρά από το παλιότερο στο πιο πρόσφατο. Έτσι μπορεί να δει κανείς την εξέλιξη από τον ερωτικό λυρισμό της αρχαϊκής και κλασσικής εποχής στη σκανδαλοθηρική ωμότητα της ελληνιστικής και ρωμαϊκής.

Dr_MAD είπε...

αυτό σημαίνει ότι ασχολιόντουσαν και με τα θέλω των γυναικών από τότε

*και πίστευα στους φαλλο-κράτες

gay super hero είπε...

@ mad

Μάλλον οι ίδιες οι γυναίκες ασχολούνταν από τότε με τα "θέλω" τους. Δεν νομίζω ότι περίμεναν από τους άντρες να ασχοληθούν με αυτά.

'Αλλωστε μην ξεχνάμε ότι στην Ιωνία, τη Σπάρτη και τα νησιά του Αιγαίου οι γυναίκες είχαν πολύ μεγαλύτερη μόρφωση και κοινωνική ελευθερία σε σχέση με την Αθήνα π.χ.

Lily είπε...

Api8ano Post!! Bravo