Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ

Μια φιλία πέρα από τα συνηθισμένα. Μια φιλία που κράτησε τριάντα χρόνια. Μια φιλία γεμάτη ένταση και συναίσθημα. Μια ιστορία που έπρεπε να μείνει στο σκοτάδι για δεκαετίες καθώς αφορούσε το διασημότερο πρόεδρο της Αμερικής και τον καλύτερο του φίλο που ήταν ομοφυλόφιλος. Μια υπόθεση που βγήκε στο φως μόλις φέτος με τη δημοσίευση του βιβλίου του Ντέιβιντ Πιτς “Τζακ και Λεμ”. Τη συνέντευξη με το συγγραφέα που μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω ανακάλυψα στην πολύ καλή αγγλική ιστοσελίδα www.woolfandwilde.com.

Πως θα χαρακτηρίζατε τη φιλία ανάμεσα στον Τζακ Κένεντι και το Λεμ Μπίλινγκς;

Θα τη χαρακτήριζα σαν μια πολύ στενή, πολύ βαθιά φιλία παρά τη διαφορά στο σεξουαλικό προσανατολισμό.

Πώς μάθατε γι’ αυτήν;

Είμαι τόσο μεγάλος φαν της οικογένειας Κένεντι που έχω διαβάσει όλα τα βιβλία που έχουν γραφεί για τον πρόεδρο. Κάποια από αυτά αναφέρουν το Λεμ αλλά οι πληροφορίες είναι ελάχιστες – μια-δυο σελίδες το πολύ. Άρχισα να γίνομαι περίεργος και να αναρωτιέμαι ποιος ήταν αυτός ο τύπος;

Και πώς μάθατε ποιος ήταν τελικά;

Έκανα μια λίστα με όλους τους ανθρώπους που τον ήξεραν και θα μπορούσαν να μου μιλήσουν γι’ αυτόν. Και άρχισα να αναζητώ ντοκουμέντα σε βιβλιοθήκες όπως αυτή του ιδρύματος Τζον Φ. Κένεντι. Τότε χτύπησα σε τοίχο. Τα περισσότερα από τα έγγραφα κι ανάμεσά τους μια προφορική ιστορία 815 σελίδων που είχε υπαγορεύσει ο ίδιος ο Λεμ δεν ήταν προσβάσιμα στους ερευνητές. Για να τα δω χρειαζόμουν την άδεια του γιου του Ρόμπερτ Κένεντι κι έκανε πάρα πολύ καιρό να μου τη δώσει. Τον ήξερε από πολύ μικρός και όταν ο Λεμ πέθανε το 1981 είχε κληρονομήσει τα υπάρχοντά του.

Μιλήστε μας λίγο για τη φιλία τους. Πώς ξεκίνησε;

Υπήρχαν αρκετά πράγματα που τους έκαναν να δεθούν από πολύ νωρίς. Καταρχάς ότι και οι δύο μισούσαν το σχολείο στο οποίο τους είχαν στείλει εσώκλειστους. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν συγκάτοικοι και μαζί διοργάνωναν ένα σωρό σκανταλιές με αποτέλεσμα να κοντέψουν να αποβληθούν δυο φορές.

Το άλλο στοιχείο που τους έκανε να δεθούν ήταν η φιλάσθενη φύση του Τζακ. Ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει ότι αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας ολόκληρη τη ζωή του, ακόμα κι όταν πήγαινε σχολείο. Οι γονείς του δεν πήγαιναν ποτέ στο σχολείο όταν αρρώσταινε – ο μόνος που ήταν εκεί ήταν ο Λεμ. Ο Λεμ ήταν αυτός που βρισκόταν πάντα στο πλευρό του, αυτός που τον φρόντιζε. Τέλος, το ταξίδι που έκαναν μαζί στην Ευρώπη το 1937 λίγο πριν τον πόλεμο. Δύο αμερικάνοι μαζί στο εξωτερικό σε μια τόσο καθοριστική στιγμή για την ιστορία – σίγουρα ήταν μια εμπειρία που τους έφερε πολύ κοντά.

Αλλά πέρα και πάνω από όλα αυτά πρόκειται για κάτι που είναι δύσκολο να το εκφράσω αφού δεν έχουμε τις κατάλληλες λέξεις για να περιγράψουμε τέτοιου είδους σχέσεις. Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι το μοναδικό πράγμα που ενδιέφερε σεξουαλικά τον Τζον Φ. Κένεντι ήταν οι γυναίκες. Δεν χρειάζεται καν να προσκομίσω κάποια στοιχεία γι’ αυτό - τα στοιχεία βρίσκονται όπου και να κοιτάξει κανείς. Όμως οι πιο στενοί συναισθηματικοί του δεσμοί ήταν πάντα και μόνο με άντρες. Δεν έχουμε μια λέξη που να περιγράφει κάτι τέτοιοι, έτσι δεν είναι; Ένας άντρας που προτιμάει σεξουαλικά τις γυναίκες αλλά συναισθηματικά στρέφεται στο δικό του φύλο.

Πείτε μας για τη σχέση της Τζάκι Κένεντι με το Λεμ. Σε κάποιο σημείο το βιβλίου φέρεται να λέει “Ο Λεμ Μπίλινγκς ήταν καλεσμένος στο σπίτι μας κάθε σαββατοκύριακο όσο ήμασταν παντρεμένοι”.

Νομίζω ότι από την πλευρά της υπήρχε κατανόηση, αλλά δεν έλειψαν και οι εντάσεις. Σε αυτό συμφωνούν όλοι όσοι μου μίλησαν. Τον συμπαθούσε. Ουσιαστικά είχε πολύ περισσότερα κοινά μαζί του παρά με τον άντρα της. Τον ενδιέφεραν τα καλλιτεχνικά πράγματα όπως και την Τζάκι, είχαν τις ίδιες ευαισθησίες. Επίσης εκτιμούσε το ρόλο που έπαιξε όταν το ζευγάρι αντιμετώπιζε προβλήματα, τον πρώτο καιρό που ήταν παντρεμένοι.

Η απόδειξη ότι τον συμπαθούσε είναι ότι μετά τη δολοφονία του άντρα της θα μπορούσε να τον κάνει πέρα και δεν το έκανε. Όταν την κάλεσαν για εγκαίνια ενός μνημείου για τον άντρα της στην Αγγλία, πήρε το Λεμ μαζί της. Τον επισκεπτόταν συχνά στο Μανχάταν και πήγε και στην κηδεία του. Οπότε όλα τα στοιχεία συγκλίνουν στο ότι τον συμπαθούσε πραγματικά.

Από την άλλη είναι φανερό ότι πολλές φορές αισθανόταν πνιγμένη γιατί ήταν πάντα εκεί, δεν τους άφηνε ποτέ μόνους. Ήταν μια περίπλοκη σχέση. Αν το καλοσκεφτούμε όμως, πρόκειται για ένα γάμο για τρεις οπότε δικαίως αισθανόταν έτσι! Υπάρχει η φράση που αναφέρετε και την οποία μου εμπιστεύτηκε ο θαλαμηπόλος του Λευκού Οίκου. Αλλά και στις σημειώσεις του από τότε που έκαναν μαζί διακοπές στη Βιρτζίνια μπορεί κανείς να διαβάσει πράγματα όπως “Ο Τζακ έπεσε για ύπνο στις 10. Λίγο μετά ανέβηκε πάνω και η Τζάκι. Άκουγα την τηλεόραση στο δωμάτιό τους να παίζει μέχρι αργά”. Αυτός ο άνθρωπος ήταν κομμάτι του γάμου τους!

Για την ερωτική ζωή του Λεμ δεν μαθαίνουμε τίποτα στο βιβλίο. Μοιάζει σχεδόν ασεξουαλικός….

Από τις επιστολές που έχουν ανταλλάξει μεταξύ τους, έχουμε αρκετά στοιχεία ότι ο Τζακ γνώριζε για τη σεξουαλικότητα του φίλου του και ότι ήταν κάτι που το είχαν συζητήσει. Και μην ξεχνάμε ότι αν υπήρχαν και πιο αποκαλυπτικές επιστολές ο ίδιος ο Λεμ τις έχει καταστρέψει. Όλη του τη ζωή δεν μίλησε ποτέ για τη σεξουαλικότητά του παρά μόνο σε ελάχιστους πολύ στενούς φίλους. Είναι λυπηρό, αλλά είναι και σημάδι της εποχής στην οποία ζούσε. Επιπλέον, ήθελε να προστατεύσει την υπόληψη του προέδρου πάνω από όλα. Δεν θα άφηνε ποτέ να μαθευτεί κάτι που μπορούσε να τον εκθέσει…

Μοιάζει επίσης εντελώς αόρατος. Σαν η ιστορία να τον έχει ξεχάσει….

Έτσι είναι. Ο ίδιος λέει σε μια συνέντευξή του λίγο πριν πεθάνει: “Σε όλα τα βιβλία με παρουσιάζουν σαν το συγκάτοικο από το σχολείο και μετά τίποτα. Με ενοχλεί που με αντιμετωπίζουν σαν τον παιδικό του φίλο που μετά εξαφανίστηκε. Ήμουν στο σπίτι τους κάθε σαββατοκύριακο της προεδρίας του. Ο Τζακ ήταν ο πιο κοντινός μου άνθρωπος για 30 χρόνια”.

Πρέπει να τονίσουμε εδώ πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξε ο Λεμ από πολιτικής άποψης, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ελάχιστα ενδιαφερόταν για την πολιτική. Αλλά ήταν εκεί συνέχεια και άκουγε για πράγματα όπως η κρίση της Κούβας πολύ πριν τους υπόλοιπους. Στο πρόσωπο του Λεμ ο Τζακ έιχε έναν άνθρωπο έμπιστο στον οποίο μπορούσε να πει οτιδήποτε γνωρίζοντας ότι δεν θα βγει παραέξω. Ουσιαστικά έπαιζε τον παραδοσιακό ρόλο της συζύγου, τον άκουγε και φρόντιζε μέσα από την κουβέντα να τον ηρεμεί και να τον μαλακώνει. Η Τζάκι δεν μπορούσε να παίξει αυτό το ρόλο γιατί ήταν η ίδια εύθραυστη και κρεμόταν πάνω στον άντρα της. Οπότε και ο Τζακ στρεφόταν για συναισθηματική υποστήριξη στο Λεμ.

Κάτι άλλο που δεν γνωρίζει ο περισσότερος κόσμος είναι ότι ο Κένεντι θάφτηκε με ένα κομμάτι μπαλένα από το στόμα μίας φάλαινας. Ήταν ένα ενθύμιο που του είχε κάνει δώρο ο Λεμ….

Νομίζετε ότι ο Λεμ ήταν ερωτευμένος με τον Τζακ;

Από τα στοιχεία που έχουμε δεν μπορούμε να μιλήσουμε με βεβαιότητα. Ας μην ξεχνάμε ότι τα πράγματα τότε ήταν πολύ διαφορετικά, το θέμα της ομοφυλοφιλίας ήταν μεγάλο ταμπού και τίποτα δεν λεγόταν ανοιχτά. Υπάρχει όμως κάτι που έγραψε ο Λεμ που είναι πολύ ενδιαφέρον. “Ο Τζακ έκανε τόσο μεγάλη διαφορά στη ζωή μου. Χάρη σ’ αυτόν δεν υπήρξα ποτέ μόνος. Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που δεν παντρεύτηκα ποτέ μου.”

Νομίζω ότι οι ομοφυλόφιλοι άντρες τότε διατύπωναν τα πράγματα ώστε κατά κάποιο τρόπο να “τηλεγραφούν” στις επόμενες γενιές αυτό που πραγματικά ήθελαν να πουν αλλά εκείνη την εποχή δεν μπορούσαν να εκφράσουν ανοιχτά. Όποιος διαβάζει αυτές τις γραμμές σήμερα δεν έχει αμφιβολίες για τα αισθήματα του Λεμ, αλλά όποιος το διάβαζε τότε δεν θα μπορούσε να υποψιαστεί τίποτα.

Έχετε να προσθέσετε κάτι άλλο;

Αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι ότι στην κυριολεξία χιλιάδες βιβλία έχουν γραφτεί για τον πρόεδρο Κένεντι, τα περισσότερα από τα οποία αναμασούν τα ίδια πράγματα, τις γνωστές ιστορίες με τη Μέριλιν και την κρίση στην Κούβα. Κι εδώ έχουμε κάτι εντελώς καινούριο, μια ιστορία από τη ζωή του προέδρου που είναι παντελώς άγνωστη στη συντριπτική πλειοψηφία των αμερικανών και παρόλα αυτά τα μέσα ενημέρωσης την έχουν περιφρονήσει τελείως. Καμία από τις μεγάλες εφημερίδες δεν δημοσίευσε έστω και μία κριτική για το βιβλίο – ακόμα και η Washington Post αποφάσισε να το αγνοήσει παρά το γεγονός ότι ένας από τους συντάκτες της είναι η κύρια πηγή μου! Είναι ένα μυστήριο για μένα γιατί πιστεύω πως είναι μια ιστορία που θα ενδιέφερε πολλούς αμερικάνους και ειδικά τους ομοφυλόφιλους. Με προβληματίζει που το πέπλο της σιωπής παραμένει ακόμα τόσο ισχυρό.