ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ: ΕΛΠΙΔΑ Ή ΚΑΤΑΡΑ;

“Ο Έσεξ θυμάται ένα μάθημα ανθρωπολογίας στο κολέγιο όπου διάβασε για πρώτη φορά μια σύντομη αναφορά στην ομοφυλοφιλική συμπεριφορά ειδών του ζωικού βασιλείου. “Τότε ήμουν ακόμα στην ντουλάπα και μου έκανε φοβερή εντύπωση. Θυμάμαι τον εαυτό μου να σκέφτεται: πρόκειται για κάτι το φυσιολογικό. Είναι νορμάλ. Είναι κι αυτό κομμάτι της ανθρωπότητας – μέρος της φύσης.”

“Ανάμεσά σε άλλους, η πρώην αθλήτρια του τένις Μαρτίνα Ναβρατίλοβα κατήγγειλε ότι μια έρευνα για την ομοφυλοφιλία στα πρόβατα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως προπομπός για την ανάπτυξη μεθόδων εντοπισμού και “θεραπείας” της ομοφυλοφιλίας στα ανθρώπινα έμβρυα.” (via)

Σχεδόν ούτε μέρα δεν περνάει πλέον που να μην έρχεται στο φως της δημοσιότητας μια καινούρια επιστημονική έρευνα σχετικά με τις βιολογικές διαστάσεις και παραμέτρους της ομοφυλοφιλίας. Ομοφυλοφιλική συμπεριφορά έχει καταγραφεί σε 400 είδη του ζωϊκού βασιλείου και οι βιολόγοι προσπαθούν να εξηγήσουν το φαινόμενο από τη σκοπιά της διαιώνισης και της εξέλιξης των ειδών. Άλλες έρευνες αποκαλύπτουν ότι παρατηρούνται διαφορές στη δομή του εγκεφάλου ετεροφυλόφιλων και ομοφυλόφιλων ατόμων του ίδιου φύλου – χωρίς όμως να εξηγούν αν αυτές προκαλούν το διαφορετικό προσανατολισμό ή προκαλούνται από αυτόν.

Οι περισσότεροι βιολόγοι καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η σεξουαλικότητα του ανθρώπου καθορίζεται πριν τη γέννησή του και επηρεάζεται από γενετικούς παράγοντες ή την έκκριση ορμονών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ανθρωπολογικές έρευνες δείχνουν ότι η παρουσία των ομοφυλόφιλων ίσως να ενισχύει τη συνοχή κοινωνικών ομάδων: Καθώς οι ίδιοι δεν τεκνοποιούν, μπορούν να προσφέρουν συντροφικότητα απαλλαγμένη από τα οικογενειακά βάρη και να βοηθήσουν στην φροντίδα των υπόλοιπων παιδιών και των πιο ηλικιωμένων μελών της ομάδας. Στις πρωτόγονες κοινωνίες ίσως είχαν το ρόλο των θεραπευτών, των διασκεδαστών, των διπλωματών και των δασκάλων – ρόλους που διατηρούν σε μεγάλο βαθμό και στις σύγχρονες κοινωνίες.

Πολλοί ομοφυλόφιλοι αντιμετωπίζουν τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών σαν σημαντικό επιχείρημα έναντι όλων εκείνων που ισχυρίζονται ότι η ομοφυλοφιλία αποτελεί μια “διαστροφή” που πηγαίνει ενάντια στη φύση. Εφόσον πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό έμφυτο όπως το σχήμα της μύτης ή το χρώμα των ματιών, κανείς δεν μπορεί να θεωρηθεί “υπεύθυνος” και να διώκεται για αυτό. Η ομοφυλοφιλία δεν μπορεί να πηγαίνει “ενάντια” στη φύση γιατί τότε θα είχε εξαφανιστεί από την εξελικτική διαδικασία. Εφόσον δεν αποτελεί επιλογή του ανθρώπου δεν μπορεί και να θεωρείται κατακριτέα - κάτι που τη βγάζει αυτόματα έξω από το πεδίο της ηθικής και της θρησκείας. Και αφού πρόκειται για εκ γενετής χαρακτηριστικό, οι διακρίσεις εναντίον των ομοφυλόφιλων είναι τόσο απαράδεκτες όσο αυτές που σχετίζονται με το φύλο ή το χρώμα του δέρματος. “Είναι στη φύση μας” ήταν το σύνθημα του φετινού γκέι και λεσβιακού κινηματογραφικού φεστιβάλ της Αθήνας – η αφίσα παρουσίαζε μια αγελάδα βαμμένη ροζ.

Είναι όμως όντως όλα τόσο ρόδινα; Αρκετοί ομοφυλόφιλοι διατηρούν πολύ σημαντικές αμφιβολίες για το πόσο χρήσιμες είναι πραγματικά όλες αυτές οι έρευνες αλλά και το που μπορούν να οδηγήσουν. Υπενθυμίζουν το παράδειγμα των πυρηνικών φυσικών που έβγαλαν από το τζίνι ένα όπλο που δεν μπορούσαν να ελέγξουν. Ή τα πειράματα ευγονικής των ναζιστών στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Αν κάποια γενετικά ή ορμονικά σημάδια μπορούν να συνδεθούν επιστημονικά με την ομοφυλοφιλία, πόσο σίγουροι είμαστε ότι οι γονείς δεν θα απαλλάσσονται από τα ομοφυλόφιλα έμβρυα με την ίδια ευκολία που οι γυναίκες στην Ινδία αποβάλλουν τα κορίτσια προτιμώντας να κάνουν γιους;

Πολλές καταστάσεις είναι κληρονομικές (πχ. διάφορες παθήσεις) - αυτό δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν προσπαθούν να απαλλαγούν απ’ αυτές ή ότι αυτό τους κάνει να αισθάνονται λιγότερο “ένοχοι” (και οι μητέρες στην Ινδία αισθάνονται “ένοχες” αν κάνουν κορίτσι). Πόσοι ερευνητές ρώτησαν τους ομοφυλόφιλους για το κατά πόσο έχουν δικαίωμα να μελετούν τον εγκέφαλό τους και τελικά ποιος επιστήμονας μπορεί να εγγυηθεί ότι όλες αυτές οι έρευνες γίνονται προς το συμφέρον των αντικειμένων τους;

Για ποιο λόγο γίνεται προσπάθεια να “εξηγηθεί” βιολογικά και εξελικτικά η ομοφυλοφιλία (όπου “εξηγώ” μπορεί να σημαίνει “ψάχνω να βρω τι φταίει”) και όχι γενικότερα η διαμόρφωση της σεξουαλικότητας και του φύλου στο κάθε άτομο; Ακόμα κι αν οι άνθρωποι γίνονταν ομοφυλόφιλοι από “επιλογή”, αυτό θα δικαιολογούσε τις διακρίσεις εναντίον τους; Και τελικά μήπως βλέποντας τα πράγματα μέσα από μια αποκλειστικά βιολογική σκοπιά βάζουμε στο περιθώριο τις κοινωνικές επιστήμες που μπορούν να εξηγήσουν πολύ καλύτερα φαινόμενα όπως η εχθρότητα απέναντι στους ομοφυλόφιλους; Μήπως είναι καλύτερο να ψάξουμε πού οφείλεται η ομοφοβία και όχι η ομοφυλοφιλία;

Τα ερωτήματα είναι πάρα πολλά και φοβάμαι ότι οι απαντήσεις είναι εξαιρετικά δύσκολες και περίπλοκες. Όποια ή όποιος θέλει να συμμετέχει μπορεί να απαντήσει στο κουτάκι της ηλεκτρονικής δημοσκόπησης πάνω δεξιά.

UPDATE Τα τελικά αποτελέσματα: 16 άτομα ψήφισαν ότι οι έρευνες των βιολόγων για την ομοφυλοφυλία είναι “θετικές γιατί δείχνουν πως είναι κάτι φυσιολογικό” (ποσοστό 55%) ενώ 13 άτομα πιστεύουν ότι είναι “αρνητικές γιατί μπορεί να οδηγήσουν σε γενετικές παρεμβάσεις” (ποσοστό 45%). Ευχαριστώ για την ψήφο σας!