.

.
Κάθε Δευτέρα στην Athens Voice (κλικ)

Τρίτη 4 Μαΐου 2010

ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ: ΕΛΠΙΔΑ Ή ΚΑΤΑΡΑ;

“Ο Έσεξ θυμάται ένα μάθημα ανθρωπολογίας στο κολέγιο όπου διάβασε για πρώτη φορά μια σύντομη αναφορά στην ομοφυλοφιλική συμπεριφορά ειδών του ζωικού βασιλείου. “Τότε ήμουν ακόμα στην ντουλάπα και μου έκανε φοβερή εντύπωση. Θυμάμαι τον εαυτό μου να σκέφτεται: πρόκειται για κάτι το φυσιολογικό. Είναι νορμάλ. Είναι κι αυτό κομμάτι της ανθρωπότητας – μέρος της φύσης.”

“Ανάμεσά σε άλλους, η πρώην αθλήτρια του τένις Μαρτίνα Ναβρατίλοβα κατήγγειλε ότι μια έρευνα για την ομοφυλοφιλία στα πρόβατα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως προπομπός για την ανάπτυξη μεθόδων εντοπισμού και “θεραπείας” της ομοφυλοφιλίας στα ανθρώπινα έμβρυα.” (via)

gay rabbits

Σχεδόν ούτε μέρα δεν περνάει πλέον που να μην έρχεται στο φως της δημοσιότητας μια καινούρια επιστημονική έρευνα σχετικά με τις βιολογικές διαστάσεις και παραμέτρους της ομοφυλοφιλίας. Ομοφυλοφιλική συμπεριφορά έχει καταγραφεί σε 400 είδη του ζωϊκού βασιλείου και οι βιολόγοι προσπαθούν να εξηγήσουν το φαινόμενο από τη σκοπιά της διαιώνισης και της εξέλιξης των ειδών. Άλλες έρευνες αποκαλύπτουν ότι παρατηρούνται διαφορές στη δομή του εγκεφάλου ετεροφυλόφιλων και ομοφυλόφιλων ατόμων του ίδιου φύλου – χωρίς όμως να εξηγούν αν αυτές προκαλούν το διαφορετικό προσανατολισμό ή προκαλούνται από αυτόν.

Οι περισσότεροι βιολόγοι καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η σεξουαλικότητα του ανθρώπου καθορίζεται πριν τη γέννησή του και επηρεάζεται από γενετικούς παράγοντες ή την έκκριση ορμονών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ανθρωπολογικές έρευνες δείχνουν ότι η παρουσία των ομοφυλόφιλων ίσως να ενισχύει τη συνοχή κοινωνικών ομάδων: Καθώς οι ίδιοι δεν τεκνοποιούν, μπορούν να προσφέρουν συντροφικότητα απαλλαγμένη από τα οικογενειακά βάρη και να βοηθήσουν στην φροντίδα των υπόλοιπων παιδιών και των πιο ηλικιωμένων μελών της ομάδας. Στις πρωτόγονες κοινωνίες ίσως είχαν το ρόλο των θεραπευτών, των διασκεδαστών, των διπλωματών και των δασκάλων – ρόλους που διατηρούν σε μεγάλο βαθμό και στις σύγχρονες κοινωνίες.outview1

Πολλοί ομοφυλόφιλοι αντιμετωπίζουν τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών σαν σημαντικό επιχείρημα έναντι όλων εκείνων που ισχυρίζονται ότι η ομοφυλοφιλία αποτελεί μια “διαστροφή” που πηγαίνει ενάντια στη φύση. Εφόσον πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό έμφυτο όπως το σχήμα της μύτης ή το χρώμα των ματιών, κανείς δεν μπορεί να θεωρηθεί “υπεύθυνος” και να διώκεται για αυτό. Η ομοφυλοφιλία δεν μπορεί να πηγαίνει “ενάντια” στη φύση γιατί τότε θα είχε εξαφανιστεί από την εξελικτική διαδικασία. Εφόσον δεν αποτελεί επιλογή του ανθρώπου δεν μπορεί και να θεωρείται κατακριτέα - κάτι που τη βγάζει αυτόματα έξω από το πεδίο της ηθικής και της θρησκείας. Και αφού πρόκειται για εκ γενετής χαρακτηριστικό, οι διακρίσεις εναντίον των ομοφυλόφιλων είναι τόσο απαράδεκτες όσο αυτές που σχετίζονται με το φύλο ή το χρώμα του δέρματος. “Είναι στη φύση μας” ήταν το σύνθημα του φετινού γκέι και λεσβιακού κινηματογραφικού φεστιβάλ της Αθήνας – η αφίσα παρουσίαζε μια αγελάδα βαμμένη ροζ.

Είναι όμως όντως όλα τόσο ρόδινα; Αρκετοί ομοφυλόφιλοι διατηρούν πολύ σημαντικές αμφιβολίες για το πόσο χρήσιμες είναι πραγματικά όλες αυτές οι έρευνες αλλά και το που μπορούν να οδηγήσουν. Υπενθυμίζουν το παράδειγμα των πυρηνικών φυσικών που έβγαλαν από το τζίνι ένα όπλο που δεν μπορούσαν να ελέγξουν. Ή τα πειράματα ευγονικής των ναζιστών στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Αν κάποια γενετικά ή ορμονικά σημάδια μπορούν να συνδεθούν επιστημονικά με την ομοφυλοφιλία, πόσο σίγουροι είμαστε ότι οι γονείς δεν θα απαλλάσσονται από τα ομοφυλόφιλα έμβρυα με την ίδια ευκολία που οι γυναίκες στην Ινδία αποβάλλουν τα κορίτσια προτιμώντας να κάνουν γιους;

gay roosters
Πολλές καταστάσεις είναι κληρονομικές (πχ. διάφορες παθήσεις) - αυτό δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν προσπαθούν να απαλλαγούν απ’ αυτές ή ότι αυτό τους κάνει να αισθάνονται λιγότερο “ένοχοι” (και οι μητέρες στην Ινδία αισθάνονται “ένοχες” αν κάνουν κορίτσι). Πόσοι ερευνητές ρώτησαν τους ομοφυλόφιλους για το κατά πόσο έχουν δικαίωμα να μελετούν τον εγκέφαλό τους και τελικά ποιος επιστήμονας μπορεί να εγγυηθεί ότι όλες αυτές οι έρευνες γίνονται προς το συμφέρον των αντικειμένων τους;

Για ποιο λόγο γίνεται προσπάθεια να “εξηγηθεί” βιολογικά και εξελικτικά η ομοφυλοφιλία (όπου “εξηγώ” μπορεί να σημαίνει “ψάχνω να βρω τι φταίει”) και όχι γενικότερα η διαμόρφωση της σεξουαλικότητας και του φύλου στο κάθε άτομο; Ακόμα κι αν οι άνθρωποι γίνονταν ομοφυλόφιλοι από “επιλογή”, αυτό θα δικαιολογούσε τις διακρίσεις εναντίον τους; Και τελικά μήπως βλέποντας τα πράγματα μέσα από μια αποκλειστικά βιολογική σκοπιά βάζουμε στο περιθώριο τις κοινωνικές επιστήμες που μπορούν να εξηγήσουν πολύ καλύτερα φαινόμενα όπως η εχθρότητα απέναντι στους ομοφυλόφιλους; Μήπως είναι καλύτερο να ψάξουμε πού οφείλεται η ομοφοβία και όχι η ομοφυλοφιλία;

Τα ερωτήματα είναι πάρα πολλά και φοβάμαι ότι οι απαντήσεις είναι εξαιρετικά δύσκολες και περίπλοκες. Όποια ή όποιος θέλει να συμμετέχει μπορεί να απαντήσει στο κουτάκι της ηλεκτρονικής δημοσκόπησης πάνω δεξιά.

UPDATE Τα τελικά αποτελέσματα: 16 άτομα ψήφισαν ότι οι έρευνες των βιολόγων για την ομοφυλοφυλία είναι “θετικές γιατί δείχνουν πως είναι κάτι φυσιολογικό” (ποσοστό 55%) ενώ 13 άτομα πιστεύουν ότι είναι “αρνητικές γιατί μπορεί να οδηγήσουν σε γενετικές παρεμβάσεις” (ποσοστό 45%). Ευχαριστώ για την ψήφο σας!



15 σχόλια:

S G είπε...

βασικα φυσιολατρικη πλανη (naturalistic fallacy) λεγεται: το οτι κατι ειναι φυσικο ή οχι δεν εχει καμμια σχεση με το αν ειναι καλο ή οχι, ηθικο ή οχι, επιθυμητο ή οχι.

Hfaistiwnas είπε...

Καλημέρα!
Δεν ψήφισα, γιατί πραγματικά με έβαλες σε σκέψεις..
σκέφτομαι ότι αφού σιγά σιγά συνιθίζεται η ιδέα, δεν θα αποτελεί και απειλή κάποια στιγμή γιατί θα είναι αποδεκτό.. αλλά και πάλι, με ανθρώπους έχεις να κάνεις.. απρόβλεπτοι είναι..
προβληματίζομαι..

nikos είπε...

Νομίζω ότι δεν υπάρχει ομοφυλόφιλος που να μην έχει αναρωτηθεί, έστω όταν άρχισε να καταλαβαίνει τη σεξουαλική του ταυτότητα, γιατί να είναι έτσι τα πράγματα. Υπ'αυτή την έννοια, μια τέτοιου τύπου απάντηση, αν πράγματι έδειχνε ότι η ομοφυλοφυλία είναι γενετικό χαρακτηριστικό, ίσως ήταν καθησυχαστική για κάποιους. Η ουσία όμως είναι για μένα στο τέλος του κειμένου σου. Το κοινωνικό σύνολο δεν θα άλλαζε στάση αν μάθαινε ότι "δεν φταίνε" οι ομοφυλόφιλοι για τη σεξουαλικότητά τους, όπως δεν έχει αλλάξει στάση ή αλλάζει πολύ αργά κι απέναντι σε άλλες "μειονοτικές" ομάδες. Εδώ είναι το θέμα, στις κοινωνικές και ψυχολογικές διαστάσεις της ομοφυλοφυλίας. Και το κρίμα είναι ότι οι ανθρωπιστικές γενικότερα επιστήμες τίθενται όλο και πιο πολύ στο περιθώριο.
Θα με συγχωρέσεις αλλά βρίσκω τις δυο επιλογές στη "δημοσκόπησή" σου πολύ απλουστευτικές (σε αντίθεση με όλο το κείμενο) και δεν θα ψηφίσω.

gay super hero είπε...

@ nikos

Έχεις δίκιο. Όντως είναι απλουστευτικές. Απλά η «δημοσκόπηση» προσπαθεί να συνοψίσει σχηματικά αυτά που γράφει το κείμενο.

Ανώνυμος είπε...

Θα συμφωνήσω μαζί σου ότι θα πρέπει να ψάξουμε και να εξαλείψουμε τα αίτια της ομοφοβίας.

Όπως δεν υπάρχει το ερώτημα "Γιατί κάποιος είναι ετεροφυλόφιλος;" έτσι δεν υπάρχει και το ερώτημα "Γιατί κάποιος είναι ομοφυλόφιλος;;"

Είμαστε αυτό που είμαστε και δεν χρωστάμε απάντηση σε κανέναν, ούτε καν στον εαυτό μας.

Όσοι μάλιστα από εμάς αναρωτιούνται το κάνουν μόνο και μόνο γιατί μας έχουν μεγαλώσει με την ιδέα "ομοφυλοφιλία=αρρώστεια".

Μόλις συμφιλιωθείς με τον εαυτό σου το ερώτημα παύει να υπάρχει από μόνο του.

ΤΟ ΛΑΓΩΝΙΚΟ

tovenito είπε...

υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ περιβάλλοντος και κληρονομικότητας στην εκδήλωση ή την καλλιέργεια κάποιου ταλέντου, στην ευφυία, στην διαμόρφωση προσωπικότητας εν γένει.
θεωρώ ότι όταν εμπλέκεται ο παράγων άνθρωπος μία και μόνο εξήγηση θα είναι ατυχής. τα πάντα είναι αλληλένδετα και στο θέμα της ομοφυλοφιλίας πιστεύω. ίσως να υπάρχει κάποια γεννετική προδιάθεση, αλλά όταν συγκεκριμένες συνθήκες περιβάλλοντος (που μπορεί να είναι διαφορετικοί για κάθε άνθρωπο και να έχουν διαφορετικό αντίκτυπο) επιδράσουν μπορεί να εκδηλωθεί αυτή.
βρίσκω ότι αρκετές έρευνες είναι αντικρουόμενες μεταξύ τους. και εδώ μπορεί να παίζονται πολλά παιχνίδια. από το ποιός χρηματοδοτεί την έρευνα μέχρι και τις προδιαθεσεις και τις προσδοκίες αυτού που την κάνει.
η ομοφυλοφιλία όπως κάθε ανθρώπινη πτυχή έχει ευρεία γκάμα και δεν μπορώ να δώσω μια ξεκάθαρη απάντηση.
προσωπικά αν με ρωτούσες θα έλεγα ότι έτσι γεννήθηκα, από τότε που θυμάμαι σεξουαλικά τον εαυτό μου, με έλκυε ένα σώμα και το άλλο μου ήταν αδιάφορο. αλλά δεν ξερω αν μπορώ να το αποδώσω στα γονίδια, ή σε κάποιον άλλο παράγοντα ψυχομετρικό που επηρέασε ή εκδήλωσε αυτή μου την πτυχή.

όσον αφορά το τελευταίο προβληματισμό, νομίζω πως όποια εξήγηση κι αν δοθεί τελικά, αν δοθεί ποτέ, δλδ αν αποδωθεί η ομοφυλοφιλία σε βιολογικούς ή μη παράγοντες, πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που δεν θα το αποδέχονται.
η φοβία στο ξένο και στο διαφορετικό είναι τόσο τρομακτικά δυνατή

gay super hero είπε...

@ tovene

Να σου πω την αλήθεια ούτε εγώ πιστεύω ότι οποιαδήποτε πτυχή της προσωπικότητας του ανθρώπου μπορεί να συνδεθεί αποκλειστικά με ένα συγκεκριμένο γονίδιο ή μια συγκεκριμένη ορμόνη, όπου κατεβάζεις το διακόπτη και τελείωσες. Σαφώς υπάρχει σημαντική αλληλεπίδραση ανάμεσα στο βιολογικό παράγοντα και τις συνθήκες του περιβάλλοντος και το αποτέλεσμα δύσκολα μπορεί να το προβλέψει κανείς.

Ούτε πιστεύω όμως ότι τα κίνητρα των ερευνητών -ειδικά σε σχέση με τη γενετική- είναι πάντα τόσο διαφανή και αθώα. Για να μην μιλήσω για την αλαζονεία ορισμένων που θεωρούν ότι αποκωδικοποιώντας το DNA ή άλλους βιολογικούς παράγοντες μπορούν να ερμηνεύσουν το σύνολο της ανθρώπινης συμμπεριφοράς χωρίς να χρειάζονται τη συνδρομή καμίας άλλης επιστήμης...

sCaTterBraiN είπε...

πολύ φοβάμαι ότι αν βρεθεί φυσική "αιτία" της ομοφυλοφιλίας, πολύ σύντομα θα αρχίσουν και οι έρευνες για την "ευγονική". (και πολύ φοβάμαι ότι αν ήμουν straight δεν θα με ένοιαζε και ιδιαίτερα). η ελπίδα μου είναι ότι δεν θα είναι τόσο απλό να βρεθεί ένα αίτιο / γονίδιο. αλλά ίσως θα πρέπει να προετοιμάζουμε από τώρα δράσεις για όλα τα ενδεχόμενα.
και μετά ακολουθούν αριστερόχειρες, μύωπες, κοκκινομάλληδες, κοντοί, κοκ.

gay super hero είπε...

@ scatterbrain

Όχι μόνο "δεν τους νοιάζει ιδιαίτερα" αλλά οι περισσότεροι για "το καλό του παιδιού" πάντα θα επέλεγαν τη σεξουαλικότητά του αν μπορούσαν.

Πάντως μέχρι στιγμής τα αποτελέσματα της "δημοσκόπησης" είναι ακριβώς 50-50 :-)

life_traveller είπε...

Μέσα στα "ηθικά" όρια που ορίζει ο νόμος, ο καθένας είναι ελεύθερος να ερευνά οτιδήποτε!
Και αν θεωρητικά βρεθεί γονίδιο ή γονίδια ομοφυλοφυλίας, ποιός μπορεί να απαγορέψει σε έναν υποψήφιο γονιό να διαθέσει/τροποποιήσει το γενετικό του υλικό κατά τις επιθυμίες του?
Από την στιγμή που δε μιλάμε για μια ανθρώπινη ζωή (όπως τα άτυχα θηλυκά έμβρυα στην Ινδία), αλλά για τα γενετικά κύτταρα- ιδιοκτησία του καθενός, είναι μάλλον άτοπη η σύγκριση!
Να επισημάνω ότι επ' ουδένι δε θεωρώ την ομοφυλοφυλία ασθένεια η κατά οποιονδήποτε τρόπο "μειονεκτική" κατάσταση... Αλλά από την στιγμή που θέλουμε να θεώρουμαστε φιλελεύθεροι πρέπει να αναγνώρισουμε ότι η αυτοδιάθεση του καθενός (και του γενετικού του υλικού) είναι θεμελιώδης κανόνας ανθρωπισμού!

gay super hero είπε...

@ life_traveller

Εμένα πάλι περισσότερο από διάφορες νεφελώδεις ιδέες περί "φιλελευθερισμού" με ενδιαφέρει να ζω σε μια κοινωνία όπου δεν θα είναι όλοι ομοιόμορφοι....

Επιπλέον ένα μπλογκ για τη ζωή και τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων δεν είναι υποχρεωμένο να διαποτίζεται από μια συγκεκριμένη κοινωνική ή πολιτική αντίληψη. Δεν με ενδιαφέρει αν κάποιος με θεωρήσει "φιλελεύθερο", "προοδευτικό, "συντηρητικό" ή οτιδήποτε άλλο.

Το μπλογκ αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων. Το θέμα είναι κατά πόσο οι ιδεολογίες καλύπτουν τις ανάγκες τους, όχι αυτοί να προσαρμόζονται σε όσα πρεσβεύουν οι ιδεολογίες...

life_traveller είπε...

Θα συμφωνήσεις όμως ότι η αυτοδιάθεση του ατόμου δεν είναι σε καμία περίπτωση "νεφελώδης" ιδέα!
Ας αποφασίσει ο καθένας για τον εαυτό του και αν το αποτέλεσμα είναι ΟΜΟΙΟΜΟΡΦΟ .. θα είναι αποτέλεσμα ελέυθερης επιλογής των ατόμων!
Συνήθως όμως, η εξέλιξη δίνει μόνη τις λυσείς της, και νομοτελειακά η ομοιομορφία πάντα "σπάει"

g for george είπε...

Εννοείται ότι ψήφισα.
Υποθέτω ξέρεις τι.

stinkfist είπε...

Οι απόψεις διύσταντε...Αν θεωρηθεί γενετική ανωμαλία τότε αυτόματα μπορεί να θεωρηθεί κ πάθηση όπως όλες τις υπόλοιπες γενετικες ανωμαλιές(μεταλλάξεις). Κάτι συμβαίνει ρε παιδιά! Γιατί να το ψάχνουμε δηλαδή? Ωφελεί σε κάτι? Θα βγει κάποιος κερδισμένος? Καλύτερα να μην ξέρουμε τι το προκαλεί..Θα μισούσα την ιδέα να θεωρω τον εαυτό μου μια γενετική ανωμαλία...Όσες μελέτες κ αν γίνουν αυτοί που το φοβούντε θα το φοβούντε πάντα είτε φανερά είτε κρυφά!

Ανώνυμος είπε...

ti ine telika klironomiko i oxi k dn leo g patera k mitera alla apo ta gonidia tn pappoudwn k.t.l